Польские генералы в мнениях о марше. Пилсудский

Józef Piłsudski

Polska generalicja w opiniach Marszałka Piłsudskiego

Zbiór opinii Józefa Piłsudskiego o generałach Wojska Polskiego, choć opublikowany drukiem po raz pierwszy ponad pół wieku temu jest nadal znany w mniejszym stopniu, niż na to zasługuje. A jest to dokument pod wieloma względami unikatowy. Geneza jego jest dobrze znana: Piłsudski zapisał swą ocenę generalicji w dramatycznym momencie historycznym, krótko po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza, licząc się z koniecznością wycofania się (przynajmniej czasowego) z zajmowanych naczelnych stanowisk wojskowych, czyli przewodniczącego Ścisłej Rady Wojennej i szefa Sztabu Generalnego. Zgodnie z zapisem uczynionym przez autora na kopercie, do której zapakowane zostały opinie, miał ją prawo otworzyć jedynie generał przewodniczący Ścisłej Rady Wojennej oraz urzędujący Prezydent RP.

Największą wartość mają opinie 12 generałów broni i dywizji, które Marszałek przygotował w dość rozbudowanej formie, oceniając tych oficerów „pod względem charakteru dowodzenia” oraz osobno „pod względem objętości dowodzenia”. Są to opinie wszystkich aktywnych wówczas generałów broni (Józef Haller, Stanisław Szeptycki i Tadeusz Rozwadowski) i dziewięciu spośród generałów dywizji (Lucjan Żeligowski, Kazimierz Sosnkowski, Jan Romer, Edward Rydz-Śmigły, Władysław Sikorski, Aleksander Osiński, Stanisław Haller, Leonard Skierski i Kazimierz Raszewski).

Wydawnictwo Tetragon przygotowało specjalną edycję Opinii…, została ona opatrzona wstępem Kamila Stepana, wzbogacona licznymi zdjęciami i biogramami. Ponadto każda strona oryginalnego dokumentu napisana przez Marszałka została zreprodukowana w oryginalnym formacie. Czytelnik otrzymuje więc wydanie de lux.