Сказки и сказки Верхней Силезии

Wydanie jest zbiorem podań, legend i bajek górnośląskich, które opublikowane zostały po raz pierwszy w 1922 roku we wrocławskim wydawnictwie Priebatsch, wznowiono nakład dziesięć lat później („Sagen und Märchen aus Oberschlesien”, Breslau 1922, 1932). Dzięki Elisabeth Grabowski do dziś zachowały się opisy Śląska z przełomu XIX i XX wieku. Jej książka to skarbnica wiedzy i źródło legend, bajek, opowieści i tradycji, z którymi już dziś nie spotykamy się. Tom liczy 53 podania i bajki, podzielone na kilka działów, w tym szczególnie liczne o popularnym na Górnym Śląsku motywie wodnika (utopiec, Wassermann) oraz górnicze, głównie o Skarbniku (Berggeist). Większość tych tekstów autorka zebrała „w terenie”, gromadząc je, jak napisała w tomie, od 1870 roku, a więc od dzieciństwa. W większości przypadków odnotowała, z jakiej miejscowości pochodzi dana legenda czy bajka. Co więcej, zapisała również, kto przekazał jej daną opowieść. W ten sposób zbiór bajek ma charakter dzieła etnograficznego, obejmującego bardzo różne części Górnego Śląska (Tarnowskie Góry, Murcki, Racibórz, Głubczyce, Opole, Leśnica, Krapkowice, Głuchołazy, Pszczyna, Toszek, Mikołów, Hulczyńskie). Nie jest to jednak praca stricte naukowa, jest bowiem napisana w typowy dla tej autorki sposób – przystępnie, a zarazem na wysokim poziomie językowym.

Elisabeth Grabowski (1864–1929), pisarka i folklorystka, odgrywa szczególną rolę w historii kultury Górnego Śląska, nie tylko niemieckiej. Urodzona w Raciborzu w rodzinie mieszczańskiej, przez pewien czas mieszkała w górnośląskim okręgu przemysłowym, na Węgrzech i w Berlinie,

a ostatnie 15 lat życia spędziła w Opolu, gdzie zmarła i została pochowana. Od początku XX wieku wydała kilkanaście książek o charakterze publicystycznym, etnograficznym i beletrystycznym, ponadto opublikowała w pismach kulturalnych i gazetach codziennych dziesiątki artykułów poświęconych górnośląskim obyczajom. Pisała w zasadzie wyłącznie o Górnym Śląsku, jego krajobrazie, kulturze, zabytkach, zwyczajach, strojach ludowych, podaniach i baśniach. O ile literacka część jej dorobku jest dzisiaj dość przestarzała, o tyle prace, które można ogólnie określić jako etnograficzne, pozostają niezmiennie interesujące i wartościowe. Są bardzo cenne dla badaczy, a ze względu na duże walory literackie – przystępne dla każdego, kto interesuje się górnośląską historią i specyfiką. Wartość jej prac podnosi fakt, że pisząc je, prowadziła swoiste badania w terenie – podróżując, zbierała wiadomości o lokalnych podaniach, strojach, obyczajach, historiach.

Publikacja dwujęzyczna: polsko-niemiecka