ПОЛЬСКОЕ КАРКОНОШЕ - геология, вода, климат, скульптура

I

I

KARKONOSZE POLSKIE

_____________________

pod redakcją A Jahna

PAN 1985

I

zamieszczam część spisu treści

I

" ....T. Tomaszewski: Wody podziemne | 145 Tadeusz Komar: Wody powierzchniowe | 165 Jerzy Fabiszewski: Szata roślinna I 191

Andrzej Nespiak : Grzyby | 237

Jerzy Fabiszewski: Porosty : 247

Władysław Koła, Wanda Wilczyńska: Mszaki I 257

Mirosław Bugajski. Stanisiaw Nowiński: Lasy j 273

StanisławTołpa: Torfowiska  291

Andrzej Dyrcz: Ptaki | 317

Ryszard Haitlinger: Ssaki  343

Andrzej Witkowski. Andrzej Jabłoński: Kręgowce niższe i 363 Andrzej Wiktor : Bezkręgowce (z wyłączeniem owadów) j 377 Alfred Borkowski: Owady | 395 Zbigniew Kulik: Historia poznania gór j 427 Zbigniew Domosławski: Medycyna górska | 441 Marek Staffa: Rozwój osadnictwa |453 Janusz Czerwiński: Turystyka ,471 Eugeniusz Wiśniewski: Rolnictwo |491 Zygmunt Bobowski: Przemysł I 511 Cyryl Jurczyszak: Karkonoski Park Narodowy \ 523 Jerzy Fabiszewski: Ochrona przyrody ! 535

Skorowidz polskich nazw roślin 1545

Skorowidz łacińskich nazw roślin | 549

Skorowidz polskich nazw zwierząt j 555

Skorowidz łacińskich nazw zwierząt | 559

Skorowidz nazwisk | 565..."

I

" Przedmowa

Karkonosze są dla Sudetów tym. czym Tatry dla Karpat. Są najwyższą grupą górską Sudetów. Mają bardzo swoiste cechy, wyróżniające je na tle innych gór Polski. Karkonosze są masywem górskim zbudowanym z granitów i stanowiącym słabo rozczłonkowany blok, którego ogólny wygląd przyniósł mu nazwę „gór olbrzymich". Tak jak Tatry są górami o misternej sylwetce wysokich, strzelistych szczytów i głębokich przełęczy, tak też Karkonosze, jako ich przeciwieństwo, przyciągają wzrok i budzą grozę potęgą swojej jednolitości i zwartości. Widziane z pewnej odległości przypominają wał górski, wzniesiony wysoko ponad granicę lasów. Z ogólnej powierzchni szerokiego grzbietu wyróżnia się jedynie stożkowaty szczyt Śnieżki, najwyższej góry Sudetów, wznoszącej się do wysokości 1602 m.

Karkonosze są sławne nie tylko w Polsce i Czechosłowacji, jako góry. przez które przebiega granica pomiędzy obu krajami, są sławne w całej Europie, a nawet w świecie. Są klasycznym typem gór masywnych, wymienianych we wszystkich podręcznikach geografii i geologii globu. Przyciągały i przyciągają turystów i badaczy, zbieraczy ziół i minerałów. Ich urokowi nie mogli się oprzeć nasi poeci, Wincenty Pol i Kornel Ujejski, którzy byli tu w 1847 r.

Zastaliśmy te góry w 1945 r., ... Zastaliśmy je jako obszar stosunkowo nieźle zbadany w latach przedwojennych, dla nas jednakże były to góry absolutnie nowe. W ten obszar nauka polska wkraczała wiec z pewną trudnością, nie mieliśmy doświadczenia, zbieraliśmy materiały, porównując wyniki naszych badań ze stanem wiedzy sprzed 1945 r. Początkowo ukazało się nieco prac, garść przyczynków naukowych, a przede wszystkim przewodniki turystyczne, gdyż tego domagało się społeczeństwo, tłumnie odwiedzające góry. Z latami jednakże nasza wiedza o Karkonoszach rosła, gromadziliśmy coraz więcej materiałów, publikowanych i niepublikowanych. Okazało się też. że niektóre stare poglądy naukowe na genezę gór i ich przyrodę nie dadzą się utrzymać, wymagają korekty, a nawet pełnej zmiany. Wielkim osiągnięciem owych czasów było ustanowienie Parku Narodowego na dużej części obszaru Karkonoszy, zabezpieczającego przyrodę gór. Zmieniło się oblicze gospodarcze gór, rolnictwo, przemysł, a przede wszystkim ruch turystyczny i narciarstwo, które swoją masowością przerosło wszelkie nasze oczekiwania, grożąc wręcz dewastacją pięknej przyrody górskiej.

W tych właśnie okolicznościach po 30 latach naszej obecności w Karkonoszach zrodziła się myśl podsumowania wiedzy o górach w monograficznym dziele, które mogłoby reprezentować obraz pewnej syntezy, dostępnej nie tylko naukowcom, lecz również szerszemu ogółowi społeczeństwa. Inicjatywę wydania takiej książki, na wniosek podpisanego, powzięło Karkonoskie Towarzystwo Naukowe w Jeleniej Górze. Wniosek został przedstawiony władzom wojewódzkim w Jeleniej Górze, które na znak aprobaty zobowiązały się pokryć część kosztów wydawnictwa. Wreszcie akceptację uzyskaliśmy w oddziale wrocławskim Polskiej Akademii Nauk. Poparcia oraz wiele pomocy udzieliła nam Rada Naukowa oraz Dyrekcja Karkonoskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo ..Ossolineum" we Wrocławiu podjęło się druku tej książki...."

I

stan- dobry ++ bardzo dobry

I