Польская авиационная промышленность. 1945–1973 гг.

Janusz Babiejczuk, Jerzy Grzegorzewski: Polski przemysł lotniczy. 1945–1973

Książka w złym stanie. Zauważone defekty:

• przekrzywiony blok (kąt między grzbietem a tylną okładką ok. 65°)

• drobne uszkodzenia okładki i obwoluty

• pożółknięty papier

• duże naddarcie na przedniej wyklejce

• duże naddarcie na marginesie kartki ze stroną przedtytułową

• brak większości kartki ze stronami 145/146 (początek rozdziału „WSK-Kalisz”) i większości poprzedzającej jej kartki (ilustracje)

• częściowo zerwany szew przy stronach 262/263

• rozmazany druk na stronach 264 (nie utrudnia czytania)

• bohomaz na tylnej wyklejce

Z obwoluty

„W niniejszej książce opisano organizację i produkcję polskich wytwórni lotniczych:

• WSK-Okęcie (Warszawa)

• WSK-Mielec

• WSK-Świdnik

• Wytwórni szybowców w Bielsku-Białej

• WSK-Rzeszów

• WSK-Kalisz

• WSK-Warszawa II i Delta-Hydral Wrocław

przedstawiono działalność i osiągnięcia Instytutu Lotnictwa jako zaplecza naukowo-badawczego przemysłu lotniczego”

Ze strony redakcyjnej

„W książce przedstawiono polski przemysł lotniczy i jego rozwój na przestrzeni lat w Polsce Ludowej, opisano organizację i profil produkcyjny poszczególnych wytwórni lotniczych oraz działalność i osiągnięcia zaplecza naukowo-badawczego. Omówiono również konstrukcję samolotów, śmigłowców, silników i szybowców wykonanych przez te zakłady oraz wspomniano o produkcji ubocznej, jak samochody, chłodnie, silniki wysokoprężne, motocykle, lodówki, wózki golfowe itp.”

Przedmowa

„Polski przemysł lotniczy ma już prawie sześćdziesięcioletnią tradycję. W okresie przedwojennym przemysł ten produkował znane, nie tylko w Europie, samoloty myśliwskie i bombowe. Kilka krajów otrzymało w ramach licencji prawo na produkcję samolotów polskiej konstrukcji. Wojna zadała ciężkie straty przemysłowi lotniczemu i jego kadrze. Ale już od razu po wyzwoleniu terenów, na których znajdowały się fabryki lotnicze, zaczęto odbudowywać wytwórnie i park maszynowy, oraz uruchamiać produkcję potrzebną dla frontu. Dzięki pomocy radzieckich specjalistów oraz dostawom maszyn i surowców ze Związku Radzieckiego w wytwórniach lotniczych na Rzeszowszczyźnie, a potem i w innych województwach, zaczęto produkować wyroby dla zaopatrzenia frontu i kraju.

Przystąpiono również do opracowywania własnych konstrukcji lotniczych. Oblatanie w październiku 1945 r. pierwszego skonstruowanego w wyzwolonej Polsce samolotu »LWD Szpak-2« było dużym sukcesem nielicznej, pozostającej w kraju kadry przemysłu lotniczego. W ciągu następnych kilku lat odbudowane zakłady przystąpiły do produkcji lotniczej.

Początek lat pięćdziesiątych był przełomowym okresem dla przemysłu lotniczego, ponieważ w tym okresie podjęto decyzję o uruchomieniu w Polsce seryjnej produkcji nowoczesnych samolotów odrzutowych typu MiG. Aby sprostać temu zadaniu, przystąpiono do rozbudowy już istniejącego potencjału produkcyjnego oraz budowy nowych zakładów, w tym również kooperujących, jak np. huty aluminium i walcowni blach lotniczych, fabryki łożysk tocznych itp.

Dzięki pomocy technicznej, organizacyjnej i kadrowej przemysłu lotniczego Związku Radzieckiego polski przemysł lotniczy opanował produkcję nowoczesnych samolotów bojowych, wzmacniając siłę obronną Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie zimnej wojny i konfrontacji koreańskiej.

Po roku 1955, gdy zaspokojono potrzeby obronne kraju, zakłady przemysłu lotniczego przystąpiły do produkcji nowego asortymentu sprzętu lotniczego, przeznaczonego głównie na eksport, to znaczy samolotów wielozadaniowych »Jak-12«, śmigłowców »SM-1« oraz od 1960 r. dużych samolotów wielozadaniowych »An-2«. W drugiej połowie lat pięćdziesiątych przemysł lotniczy opanował także produkcję bardzo skomplikowanego sprzętu latającego, jakim są śmigłowce, i dzięki temu Polska jest obecnie jednym z nielicznych krajów wytwarzających nowoczesne śmigłowce z napędem turbinowym, do których zalicza się niewątpliwie śmigłowiec »Mi-2«.

Podjęto również seryjną produkcję samolotów i silników własnej konstrukcji. Wymienić tu można samoloty tłokowe szkolno-treningowe »Junak-2« i »Junak-3« oraz »TS-8 Bies«, pierwszy polski samolot odrzutowy: szkolno-treningowy »TS-11 Iskra«, samoloty wielozadaniowe »PZL-101 Gawron« oraz »PZL-104 Wilga«. Polskie szybowce od dawna rozsławiają naszą myśl konstrukcyjną, znajdując się w czołówce światowej. Dla przykładu można wymienić szybowce »Bocian«, »Zefir«, »Foka«, »Pirat«, »Cobra«, »Jantar«.

Przemysł lotniczy czci trzydziestolecie PRL wzmożonym wysiłkiem. Oblatano dwa nowe samoloty rolnicze »PZL-106« i »M-15«, ten ostatni opracowany wspólnie z konstruktorami radzieckimi, zmodernizowano śmigłowiec »Mi-2« i jego napęd, opracowano nowe wersje śmigłowca Mi-2 i samolotu szkolno-treningowego »Iskra«, oblatano motoszybowiec »Ogar«.

Porozumienie zawarte między rządami PRL i ZSRR w sprawie 10-letniej współpracy naukowo-technicznej przemysłów lotniczych obu krajów oraz w sprawie specjalizacji w produkcji i dostawach sprzętu lotniczego stworzyło perspektywy dla tej dziedziny przemysłu maszynowego do 1980 r. Przemysł lotniczy zajmuje przodującą pozycję w kraju wśród innych przemysłów pod względem nowoczesności rozwiązań konstrukcyjnych, stosowania nowych technologii i materiałów oraz wysokiej jakości produkcji. Dlatego też książka poświęcona temu przemysłowi ukazuje się jako jedna z pierwszych w kraju, w której omówiono kompleksowo tę ważną dziedzinę gospodarki narodowej.”

Spis treści

Przedmowa

1. Budowanie przemysłu narodowego

2. Okres międzywojenny (1918–1939)

3. Lata 1945—1970

4. WSK-Okęcie: najstarsza i najbardziej doświadczona (również przez los) wytwórnia lotnicza

5. WSK-Mielec: największa nasza wytwórnia lotnicza

6. WSK-Świdnik: szansa na pierwsze miejsce w Europie

7. Ośrodek konstrukcji i wytwórnia szybowców w Bielsku-Białej

8. WSK-Rzeszów

9. WSK-Kalisz

10. WSK-Warszawa II i Delta-Hydral we Wrocławiu

11. Instytut Lotnictwa

12. Niektóre konstrukcje samolotów i śmigłowców

13. Kadry i handel

Wykaz literatury