Комментарий к Моралии... Том 4 Святой Гжегож Вельки ŹM 63 Тынец

Św. Grzegorz Wielki

Moralia. Komentarz do Księgi Hioba

Tom 4. Księgi XVII-XXII

Źródła Monastyczne 63

***

TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów

rok wydania: 2013

ilość stron: 480

format: 125 x 195 mm

oprawa: miękka

cena katalogowa: 58,00 zł

ISBN: 9788373544048

Każda cnota jest tym mniej wartościowa, im bardziej brakuje jej pozostałych. Bardzo często zdarza się nam zobaczyć ludzi czystych, ale niepokornych, pozornie pokornych, ale bez miłosierdzia, pozornie miłosiernych ale niesprawiedliwych, pozornie sprawiedliwych, ale ufających raczej sobie niż Panu. I na pewno nie ma prawdziwej czystości w sercu ten, komu brak pokory, albowiem za sprawą pychy, która niszczy go wewnętrznie, popełnia nierząd, odchodząc od Bożej miłości, a kochając siebie. Nie jest też prawdziwa pokora, która nie łączy się z nim miłosierdziem, ponieważ nie może być nazwana pokorą, gdy nie potrafi pochylić się ze współczuciem nad nieszczęściem brata. Ani nie jest prawdziwe miłosierdzie, które nie ma nic wspólnego z należytą sprawiedliwością, bo miłosierdzie, które może być splamione niesprawiedliwością, nie potrafi się zmiłować nad samym sobą. (...) Zatem jedna cnota bez innych jest albo niedoskonała, albo jej nie ma.

*****

"Moralia" powstały w okresie pobytu Grzegorza w Konstantynopolu. W dedykacyjnym liście do Lean­dra, biskupa Sewilli, którego poznał w Konstantyno­po­lu, nasz autor wyjaśnia okoliczności powstania dzie­ła. Po wyświęceniu na diakona przez Benedykta I lub Pelagiusza II zostaje wysłany na Wschód. God­ność kościelna ma usprawnić przebywanie w ziem­skich pałacach. Udało się za nim wielu jego konfra­trów z rzymskiego klasztoru, którzy tworząc nową wspól­notę staną się zapleczem duchowym i oparciem dla Grzegorza w latach pobytu na obczyźnie. Do wspól­nych ćwiczeń klasztornych należała lektura du­cho­wa. W ramach tej praktyki, na prośbę współbraci oraz biskupa Leandra, Grzegorz podjął się wykładu Księ­gi Hioba. Pierwsze wersety wyłożył w formie otwar­­tych nauk dla wszystkich, kolejne – podyktował na sposób wykładu. Całość przejrzał, poprawił i ujął w strukturę trzydziestu pięciu ksiąg, które podzielił na sześć części. Grzegorz, rozważając doświadczenia Hio­ba w monastycznej wspólnocie, nie traktuje ich je­dynie teoretycznie. Dyktując kolejne księgi, coraz lepiej uświadamia sobie na podstawie własnych dole­gli­wości, co to jest próba cierpienia. Skarży się na dotkli­wy ból żołądka i chroniczną gorączkę, uznając te przy­padłości za zamierzone przez Boga – jak pisze: "abym jako człowiek cierpiący tłumaczył cierpiącego Hioba i dzięki tym ciosom lepiej rozumiał myśl człowieka drę­czonego ciosami".

Nasz autor napisał komentarz do Księgi Hioba w opar­­ciu o znaną koncepcję potrójnego znaczenia tekstu biblijnego, to jest historycznego (historia), typo­lo­gicznego (significatio typica) i moralnego (morali­tas). W pierwszym znaczeniu ujmuje się rzeczy w sen­sie dosłownym – tak, jak nam przekazuje sam tekst. W drugim znaczeniu traktuje się je jako figurę, sym­bol innej rzeczywistości. W trzecim znaczeniu, któ­re podobnie jak drugie można nazwać alegorycz­nym, dokonuje się zastosowania danego tekstu do prak­­tyki ascetycznej czy moralnej życia. W pierwszych księ­gach Grzegorz trzymał się tej trójaspektowej interpretacji, rozpatrując rozdziały natchnionej księgi kolejno w każdym z tych trzech aspektów.

*****

Św. Grzegorz Wielki - papież, ur. ok. 540 r. W 574 r. porzucił życie świeckie i został mnichem. Założył kilka klasztorów. W 590 r., po śmierci papieża Pelagiusza II, został wybrany na jego następcę. W 596 r. wysłał misjonarzy do Anglii. Zmarł w 604 r. Był jednym z najbardziej znanych i poczytnych Ojców Kościoła na Zachodzie.