Моралия Комментарий к... Тому 7 Святой. Гжегож Вельки ŹM 78 Тынец

Św. Grzegorz Wielki

Moralia. Komentarz do Księgi Hioba

Tom 7. Księgi XXXIII-XXXV

Źródła Monastyczne 78

***

TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów

rok wydania: 2016

ilość stron: 346

format: 125 x 195 mm

oprawa: miękka

cena katalogowa: 44,00 zł

ISBN: 9788373546400

Pycha jednych opanowuje przez rzeczy doczesne, innych zaś przez sprawy duchowe. Jeden bowiem chwali się złotem, inny wymownością, jeden doczesnymi i ziemskimi rzeczami, inny wzniosłymi i niebiańskimi cnotami. Inaczej kusi przełożonych, a inaczej podwładnych. Przełożonemu wmawia w myślach, że przewyższył innych jedynie dzięki zasłudze swojego życia; pokazuje mu, że ci, którzy znajdują się pod jego rządami, są nędzni i bezużyteczni, tak że przestaje kogokolwiek uważać za godnego rozmowy z nim na równym poziomie. Dlatego też spokój jego umysłu zmienia się w gniew, bo gdy bez żadnego umiaru karci myślenie i postępowanie wszystkich, tym pełniejszy jest nieokiełznanej złości, im bardziej jest przekonany, że ci, którzy zostali mu powierzeni, nie są go godni. Natomiast gdy pycha kusi serca podwładnych, to stara się przede wszystkim sprawić, żeby całkowicie zaniechali rozważania swoich czynów i w swoich myślach stawali się sędziami swoich przełożonych: niestosownie zważając na to co powinni skarcić, nigdy nie zauważają tego, co powinni w sobie poprawić. W cierpieniu ducha powstrzymują się od słów swojej zuchwałości, lecz ich milczenie jest gorsze od zwyczaju mówienia źle.

*****

"Moralia" powstały w okresie pobytu Grzegorza w Konstantynopolu. W dedykacyjnym liście do Lean­dra, biskupa Sewilli, którego poznał w Konstantyno­po­lu, nasz autor wyjaśnia okoliczności powstania dzie­ła. Po wyświęceniu na diakona przez Benedykta I lub Pelagiusza II zostaje wysłany na Wschód. God­ność kościelna ma usprawnić przebywanie w ziem­skich pałacach. Udało się za nim wielu jego konfra­trów z rzymskiego klasztoru, którzy tworząc nową wspól­notę staną się zapleczem duchowym i oparciem dla Grzegorza w latach pobytu na obczyźnie. Do wspól­nych ćwiczeń klasztornych należała lektura du­cho­wa. W ramach tej praktyki, na prośbę współbraci oraz biskupa Leandra, Grzegorz podjął się wykładu Księ­gi Hioba. Pierwsze wersety wyłożył w formie otwar­­tych nauk dla wszystkich, kolejne – podyktował na sposób wykładu. Całość przejrzał, poprawił i ujął w strukturę trzydziestu pięciu ksiąg, które podzielił na sześć części. Grzegorz, rozważając doświadczenia Hio­ba w monastycznej wspólnocie, nie traktuje ich je­dynie teoretycznie. Dyktując kolejne księgi, coraz lepiej uświadamia sobie na podstawie własnych dole­gli­wości, co to jest próba cierpienia. Skarży się na dotkli­wy ból żołądka i chroniczną gorączkę, uznając te przy­padłości za zamierzone przez Boga – jak pisze: "abym jako człowiek cierpiący tłumaczył cierpiącego Hioba i dzięki tym ciosom lepiej rozumiał myśl człowieka drę­czonego ciosami".

Nasz autor napisał komentarz do Księgi Hioba w opar­­ciu o znaną koncepcję potrójnego znaczenia tekstu biblijnego, to jest historycznego (historia), typo­lo­gicznego (significatio typica) i moralnego (morali­tas). W pierwszym znaczeniu ujmuje się rzeczy w sen­sie dosłownym – tak, jak nam przekazuje sam tekst. W drugim znaczeniu traktuje się je jako figurę, sym­bol innej rzeczywistości. W trzecim znaczeniu, któ­re podobnie jak drugie można nazwać alegorycz­nym, dokonuje się zastosowania danego tekstu do prak­­tyki ascetycznej czy moralnej życia. W pierwszych księ­gach Grzegorz trzymał się tej trójaspektowej interpretacji, rozpatrując rozdziały natchnionej księgi kolejno w każdym z tych trzech aspektów.

*****

Św. Grzegorz Wielki - papież, ur. ok. 540 r. W 574 r. porzucił życie świeckie i został mnichem. Założył kilka klasztorów. W 590 r., po śmierci papieża Pelagiusza II, został wybrany na jego następcę. W 596 r. wysłał misjonarzy do Anglii. Zmarł w 604 r. Był jednym z najbardziej znanych i poczytnych Ojców Kościoła na Zachodzie.