Архитектура польского соцреализма в Захенте

Architektura polskiego socrealizmu w Zachęcie

9788364714313

Książka dr. Marka Czapelskiego Architektura polskiego socrealizmu w Zachęcie. Pierwszy Ogólnopolski Pokaz Projektów Architektury (1951) i Pierwsza Powszechna Wystawa Architektury Polski Ludowej (1953) to trzecia publikacja z serii Archiwum Zachęty pod redakcją dr hab. Gabrieli Świtek. W ramach serii zainicjowanej w 2012 roku publikowane są opracowania naukowe archiwaliów poświęconych historii i działalności wystawienniczej galerii oraz książki o współczesnych sztukach wizualnych.

W czerwcu 1949 roku odbyła się Krajowa Partyjna Narada Architektów, która zadecydowała o kształcie polskiej architektury w najbliższych latach. Podjęte działania miały na celu gruntowne przeorientowanie myślenia całego środowiska projektantów o celach współczesnej architektury, sposobach jej tworzenia i kryteriach wartościowania.

Zachęta odegrała w nich ważną rolę: to tu urządzono publicznie nagłośnioną naradę produkcyjną, czyli Ogólnopolski Pokaz Projektów Architektury (1951), tutaj też odbyła się Pierwsza Powszechna Wystawa Architektury Polski Ludowej (1953). Otwarta trzy dni po śmierci Stalina, okazała się ostatnią kompleksową demonstracją socrealistycznej wizji polskiej architektury.

Rekonstrukcja obu ekspozycji i wydarzeń z nimi związanych pokazuje, z jednej strony, jakiej ideologicznej presji poddani byli projektanci, z drugiej narastające trudności organizatorów w pogodzeniu założeń narzuconego kursu ku polskiej architekturze socjalistycznej z ekonomiczno-gospodarczą rzeczywistością tych lat. Referat oceniający Powszechną Wystawę, wygłoszony na Krajowej Naradzie Architektów w 1953 roku, stał się jednym z pierwszych świadectw nadchodzącej odwilży.