Программа защиты плодовых растений на 2023 год

Program ochrony roślin sadowniczych na rok 2023

Przygotowany przez Zakład Ochrony Roślin Instytutu Ogrodnictwa - Państwowego Instytutu Badawczego w Skierniewicach Program Ochrony Roślin Sadowniczych na 2023 rok zawiera uaktualnione informacje potrzebne do prowadzenia skutecznej ochrony sadów i jagodników przed chorobami i szkodnikami. Tak jak w poprzednich latach obejmuje wykazy środków ochrony roślin z opisem zwalczanych agrofagów, terminów stosowania oraz okresów karencji, a także szczegółowe zalecenia ochrony poszczególnych gatunków roślin sadowniczych przed chorobami i szkodnikami. Ponadto zamieszczono tabele z podziałem fungicydów i insektycydów pod względem mechanizmów działania oraz wartości NDP (najwyższa dopuszczalna pozostałość) substancji czynnych zarejestrowanych w kraju pestycydów. W Programie uwzględniono także środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie zezwoleń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi - według stanu na dzień 10.12.2021 roku. Pragniemy podkreślić, że stosowanie środków niezarejestrowanych - czyli takich, które nie zostały poddane obowiązującym badaniom skuteczności, fitotoksyczności, bezpieczeństwa dla konsumentów i środowiska, pozostałości w owocach itp., jest niezgodne z prawem i etyką zawodową.

Przed sadownictwem, a szczególnie przed ochroną roślin sadowniczych, pojawiły się nowe wyzwania wynikające z założeń Europejskiego Zielonego Lądu. Najogólniej mówiąc Europejski Zielony Lad, to najnowsza strategia rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej, której głównym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2059 r. Będzie to wymagało transformacji społeczno-gospodarczej we wszystkich państwach europejskich i dotyczyło różnych gałęzi gospodarki, w tym także rolnictwa i ogrodnictwa. W ramach Zielonego Ładu, w maju 2020 roku Unia Europejskiego przyjęła nową strategię rolną zatytułowaną „Od pola do stołu". Unijny system żywnościowy ma na celu zapewnienie wszystkim Europejczykom (ponad 400 min obywateli) świeżą i bezpieczną żywność. Jest to bardzo ważny sektor gospodarki UE, jednak mający znaczny wpływ na środowisko. Według sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) około jedna trzecia światowej emisji gazów cieplarnianych pochodzi z systemów żywnościowych. Jednym z założeń planu „Od pola do stołu", mającym w efekcie zmniejszyć negatywny wpływ rolnictwa na środowisko, jest m.in. zmniejszenie do 2030 roku zużycia pestycydów chemicznych o 50%, nawozów sztucznych o 20%, zwiększenie skali rolnictwa ekologicznego do 25% wszystkich upraw oraz zachowanie różnorodności biologicznej.

Powyższe założenia, a zwłaszcza ograniczenie zużycia pestycydów o 50%, są bardzo dużym wyzwaniem dla ochrony roślin. Na pewno rolnicy powinni poświęcić więcej uwagi niechemicznym metodom ochrony roślin, a po środki chemiczne sięgać dopiero w drugiej kolejności. Warto zapoznać się z założeniami integrowanej ochrony roślin, w której metody niechemiczne mają pierwszeństwo. Instytut Ogrodnictwa - PIB od kilku lat, w ramach realizacji zadań w Programach Wieloletnich dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przygotowuje Metodyki Integrowanej Ochrony Roślin dla każdej uprawy sadowniczej, w których opisane są szczegółowo zasady i metody wspomagające chemiczną ochronę roślin. Metodyki te są dostępne na stronie internetowej Inhort. Istotnym elementem ochrony powinny stać się biologiczne metody ochrony roślin, które wykorzystują makroorganizmy w przypadku ochrony przed szkodnikami oraz mikroorganizmy, substancje pochodzenia naturalnego i środki biotechniczne w przypadku wszystkich agrofagów. Ważnym elementem pozwalającym na redukcję stosowania środków ochrony jest prognozowanie pojawu szkodników oraz wystąpienia zagrożenia infekcją przez patogeny. Doskonałym przykładem może być prawidłowa sygnalizacja rozwoju i zwalczania parcha jabłoni oparta na analizie dojrzałości zarodników w sadzie wczesną wiosną, terminy ich wysiewów i warunki pogodowe - pozwala ona zmniejszyć liczbę zabiegów przeciw parchowi jabłoni nawet o 4-5 w sezonie.

Zwalczanie szkodników na podstawie progów zagrożenia również pozwala na redukcję stosowania środków ochrony. Tabele z progami zagrożenia dla najważniejszych szkodników upraw sadowniczych zamieszczone są w Programie. Nie bez znaczenia jest również prawidłowa technika stosowania środków ochrony roślin, jako podstawy - z jednej strony wysokiej skuteczności zabiegów, a z drugiej ograniczenia ich liczby.

ZWALCZANIE CHORÓB

W aktualnym Programie uwzględniono wszystkie zarejestrowane środki biologiczne, biotechniczne oraz biostymulatory i włączono je do szczegółowych zaleceń ochrony roślin sadowniczych. Uważamy jednak, że środki niechemiczne nie mogą być traktowane jako alternatywa dla środków chemicznych, ale jako cenne uzupełnienie programów ochrony. Wynika to z nieco niższej skuteczności środków niechemicznych w uprawach sadowniczych niż np. w uprawie roślin pod osłonami. Jest to spowodowane specyfiką upraw sadowniczych. Po pierwsze, są to w większości uprawy połowę, zależne od warunków środowiskowych, na które nie mamy bezpośredniego wpływu. Tym samym warunki pogodowe (np. temperatura, opady, silne nasłonecznienie, w tym promieniowanie UV) wpływają na rozwój i skuteczność działania mikroorganizmów stanowiących składniki czynne biopestycydów. Po drugie, sady i jagodniki, to uprawy wieloletnie, przez kilka-kilkanaście lat utrzymywane na tym samym terenie. To sprawia, że źródło chorób może się tam znajdować przez wiele lat. Trudno jest je wyeliminować przy pomocy innych zabiegów (agrotechnicznych, płodozmianu), co jest możliwe na przykład w uprawie warzyw. Ponadto rośliny sadownicze są uprawiane na dużym terenie, z reguły są skupione w rejonach sadowniczych, co zwiększa zagrożenie ze strony chorób wynikające z możliwości przeniesienia patogenów z sąsiednich upraw. Istotna jest również bardzo duża szkodliwość niektórych chorób, dobrze rozwijających się w naszych warunkach klimatycznych i wymuszająca wykonanie kilku, a nawet kilkudziesięciu zabiegów ochrony (np. przeciwko parchowi jabłoni, opadzinie liści porzeczek).

Stosując środki niechemiczne, należy zwrócić uwagę na kilka zaleceń. Preparaty biologiczne zawierające grzyby i bakterie, ze względu na sposób interakcji z patogenem, nie działają tak szybko, jak środki chemiczne i dlatego powinny być używane przed spodziewaną infekcją, przy niższym zagrożeniu chorobowym i częściej niż środki chemiczne (o ile pozwala na to etykieta). Stosowane przemiennie ze środkami chemicznymi mogą stanowić cenne uzupełnienie programów ochrony przed chorobami oraz zmniejszyć poziom pozostałości pestycydów w owocach. Środki zwiększające odporność roślin na choroby również należy stosować w miarę wcześnie przed spodziewaną infekcją i wielokrotnie w sezonie, dokładnie pokrywając rośliny cieczą roboczą. Środki te zawierają naturalne polisacharydy (laminary- na, COS-OGA), które naniesione na powierzchnię liści są odbierane przez roślinę jako atak patogena. To skutkuje pobudzaniem naturalnych mechanizmów odpornościowych (wytwarzanie białek odpornościowych i fitoaleksyn, lignifikacja ścian komórkowych). Roślina „musi mieć czas”, aby zsyntetyzować wymienione substancje, toksyczne dla patogena. Dlatego te środki powinny być stosowane często (5-8 razy w zależności od środka i uprawy), a zabiegi rozpoczynane od początku sezonu wegetacyjnego.

Autorzy: zespół Autorów Państwowego Instytutu Badawczego w Skierniewicach

Autor: praca zbiorowa

Rok wydania: 2023

Ilość stron: 312

Format A4

Oprawa: miękka