Smyrna 1919-1922 Historyczne Bitwy

Smyrna 1919-1922

[PRODUCENT]

Autor: Stanisław K. Rek

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 300

Okładka: miękka

Format: 12,5 cm x 19,5 cm

Seria: Historyczne bitwy

Po I wojnie światowej Turcja znalazła się w gronie państw przegranych i miała zostać mocno okrojona terytorialnie. Władze Grecji ostrzyły sobie zęby na obszary Anatolii, które zamieszkiwała liczna mniejszość grecka. W maju 1919 roku wojska greckie wylądowały w Azji Mniejszej i zajęły Smyrnę (tur. Izmir). Traktat pokojowy zawarty w 1920 roku przez mocarstwa ententy z Turcją był dla niej bardzo niekorzystny. Okręg Smyrny miał pozostać w granicach państwa tureckiego, ale z dużą autonomią i po pięciu latach o jego przyszłości miał przesądzić plebiscyt. Turcy nie pogodzili się z tym. W 1921 roku odtworzona armia turecka powstrzymała grecką ofensywę na Ankarę. W walkach kluczową rolę odegrał gen. Mustafa Kemal, bohater bitwy na półwyspie Gallipoli w 1915 roku. W sierpniu 1922 roku ruszyła kontrofensywa Turków, która doprowadziła we wrześniu do zajęcia Smyrny. Zdobyte miasto ogarnął wielki pożar. Ludność grecka zginęła, uciekła lub została deportowana. Stanisław Rek przybliża okoliczności i przebieg tej mało znanej, okrutnej wojny grecko-tureckiej, w której istotną rolę odegrały mocarstwa europejskie: Wielka Brytania, Francja i Włochy.

(opis Wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /6

Rozdział I. Chwalebna klęska Turcji osmańskiej w I wojnie i upokarzające warunku rozejmu w Mudros  /14

Rozdział II. Początek greckiej interwencji w Azji Mniejszej  /24

Zamach w Smyrnie  /24

Greckie dążenia, pretensje i prawa do Azji Mniejszej  /29

Po Wielkiej Wojnie: pierwsze grecki zabieg o udział w łupie  /40

Sprawa greckich nabytków w Wersalu  /43

Koszmary, nadzieje i propaganda  /47

Konflikt z Włochami i zgoda na postulaty Grecji  /52

Po lądowaniu Greków w Smyrnie  /57

Własne i zagraniczne problemy Venizelosa  /60

Rozdział III. Wojna grecko-turecka  /67

Początki tureckiego narodowego ruchu oporu  /67

Porozumienie Stambułu z Kemalem i alianci  /76

W przeddzień wielkich kampanii armii greckiej  /80

Ruch narodowy w walce i dyplomacji  /83

W głąb Anatolii: wielka ofensywa grecka  /90

Sevres 10 sierpnia 1920 roku - traktat kruchy jak porcelana sewrska  /96

Wojna turecko-armeńska  /96

Upadek Venizelosa i powrót króla Konstantyna do ojczyzny  /109

Operacja rozpoznawcza. Pierwsza bitwa pod Inonu /115

Pomiędzy dyplomacją a konfliktem zbrojnym: relacje między aliantami a Grecją, Turkami i bolszewikami /119

Kolejna ofensywa grecka. Druga bitwa pod Inonu  /124

Ostatnie greckie zwycięstwo  /124

Rozdział IV. Dowódcy i ich armie /140

Dowódcy tureccy  /140

Dowódcy greccy  /149

Uzbrojenie armii  /158

Armia turecka  /158

Armia grecka /160

Rozdział V. Katastrofa Greków  /162

Ku bitwie pod Sakaryą  /162

Armia grecka w drodzę nad Sakaryę /168

Bitwa nad Sakaryą /173

Między nadzieją na pokój a kolejną kampanią wojenną /179

Kłopoty Kemala: turecka armia i polityka  /183

Nadzieje i kłopoty przywódców greckich  /186

Ostateczne zwycięstwo tureckie  /190

Na froncie: rozmieszczenie sił obu stron w przeddzień nowego starcia /192

Początek "Wielkiej Ofensywy" /194

Bitwa pod Dumlupinar  /203

Przy stole zwycięzcy. Kemal i greccy generałowie /207

"Do domu!". Turecki pościg za armią grecką  /209

Zniszczenie "niewiernej" Smyrny  /212

Ku końcowi  /215

Skutki wojny między oboma narodami  /218

Aneks 1. Umarli przemówili: Golgota chrześcijan w Turcji  /221

Aneks 2. Przyczyny i odpowiedzialność za masakrę w Smyrnie w maju 1919 roku  /229

Aneks 3. Straty populacji tureckiej i generalnie muzułmańskiej w Anatolii w latach 1912-1923  /233

Aneks 4. Wielkość i struktura sowieckiej pomocy dla kemalistów w latach 1920-1922  /236

Aneks 5. Rzezie i zbrodnie podczas strasznej wojny  /238

Wykaz skrótów  /241

Bibliografia  /242

Źródła /242

Opracowania  /243

Indeks osób  /253

Indeks geograficzny  /263