Книга НЕЗАВИСИМОЕ ПРАВО И ЭФФЕКТИВНАЯ ОФИЦИАЛЬНАЯ ЮРИДИЧЕСКАЯ ПОМОЩЬ

Niezależna adwokatura a

efektywna pomoc prawna z urzędu

Prawo dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz prawo do pomocy prawnej, a w konsekwencji prawo do obrony jako część prawa do rzetelnego procesu sądowego, stanowią fundamentalne podstawy funkcjonowania tak europejskiego, jak i krajowego systemu wymiaru sprawiedliwości.

Problem dostępności obywateli do pomocy prawnej świadczonej przez profesjonalnego prawnika z urzędu znalazł swoje miejsce w szeregu aktów prawnych oraz dokumentach organizacji międzynarodowych.

Autor: Robert Rynkun-Werner

Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM

Wydanie: 2016

Ilość stron: 356

Oprawa: miękka

Numer ISBN: 978-83-64447-96-9

Głównym celem publikacji jest próba uporządkowania, porównania i oceny systemu pomocy prawnej z urzędu funkcjonującego w polskim systemie prawa w oparciu o trzy podstawowe procedury sądowe. Procedurami tymi są: postępowanie sądowoadministracyjne, postępowanie cywilne oraz postępowanie karne. Przedmiotowa analiza ma swoje odniesienie do europejskich standardów prawa do pomocy prawnej oraz prawa do obrony, które zawarte są w szeregu aktów prawnych Unii, jak i w licznym orzecznictwie ETS i ETPCZ, które łącznie tworzą tzw. system strasburski. Podkreślenia wymaga fakt, iż opis systemu dotyczy zasadniczo pomocy prawnej świadczonej jedynie przez adwokata. Swoiste podmiotowe zawężenie tylko do działalności adwokatury wynika z przyjętego założenia, iż pomimo wielu prób systemowego osłabiania znaczenia ustrojowego tej grupy zawodowej w Polsce, adwokat w postępowaniu sądowym nadal pozostaje pierwszoplanową postacią. Zawód adwokata najpełniej bowiem reprezentuje niezależność zawodów prawniczych, spośród wszystkich podmiotów posiadających prawo do pełnienia roli pełnomocników procesowych. Niezależność, która jest kluczowa dla zapewnienia sprawiedliwego, sprawnego oraz efektywnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Stąd na plan pierwszy wysuwa się określenie „niezależna adwokatura”, przez którą należy rozumieć organizację samorządową wolną od wpływu ze strony jakiejkolwiek władzy, w tym przede wszystkim władzy państwowej. Jest to o tyle istotne, iż często obywatel pozostaje w konflikcie właśnie z tą władzą, co rodzi po jego stronie oczekiwanie, iż w trakcie obrony swoich interesów będzie go reprezentował pełnomocnik gwarantujący pełną niezależność. Paradoksalnie, ta niezależność dotyczy również swobody działania w interesie klienta od samego klienta[4]. Adwokat nie może bowiem ulegać sugestii, czy co gorsza poleceniom ze strony swoich mocodawców, którzy nie zważając na obowiązujący porządek prawny, a jedynie na swój własny interes, próbują wymuszać podejmowanie określonych działań procesowych, nie zawsze słusznych procesowo czy zgodnych z prawem.

SPIS TREŚCI:

Wykaz skrótów. 4

1. Akty prawne. 4

2.Czasopisma. 7

3.Organy orzekające. 8

4.Inne. 9

Wstęp. 11

ROZDZIAŁ I. 25

ROZDZIAŁ II. PRAWO DO POMOCY PRAWNEJ W MIĘDZYNARODOWYCH ŹRÓDŁACH PRAWA. 33

1. Uwagi ogólne. 33

2. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych. 35

3. Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i Traktat Lizboński 37

4. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 40

A. Zasady ogólne. 40

B. Skarga indywidualna. 50

C. Bezpłatna pomoc prawna. 54

5. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej 55

6. Europejski Nakaz Aresztowania. 59

7. Prawo do pomocy prawnej dla osób wnioskujących o nadanie statusu uchodźcy 66

ROZDZIAŁ III. NIEZALEŻNA ADWOKATURA GWARANTEM REALIZACJI PRAWA DO EFEKTYWNEJ POMOCY PRAWNEJ Z URZĘDU 71

1. Ustrój adwokatury polskiej w okresie II Rzeczypospolitej 71

2. Podstawy działalności dzisiejszej adwokatury. 74

3. Tajemnica adwokacka. 87

4. Immunitet adwokacki 97

5. Etyka adwokacka i odpowiedzialność dyscyplinarna. 103

6. Ograniczanie roli adwokatury w systemie organów ochrony prawnej, czyli postępująca deregulacja zawodu 112

ROZDZIAŁ IV. PRAWO POMOCY W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM… 123

1. Sprawa sądowoadministracyjna – zagadnienia podstawowe. 123

2. Powołanie adwokata z urzędu – prawo pomocy. 126

3. Prawa i obowiązki adwokata w ramach prawa pomocy. 143

A. Czynności adwokata w ramach prawa pomocy przed sądem pierwszej instancji 143

B. Czynności adwokata w ramach prawa pomocy w postępowaniu odwoławczym.. 148

a. Skarga Kasacyjna. 148

b. Zażalenie. 156

c. Wznowienie postępowania. 158

d. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. 160

4. Problematyka prawa pomocy w praktyce sądów administracyjnych. 161

5. Zasady wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu. 165

Rozdział V POMOC PRAWNA ADWOKATA Z URZĘDU JAKO REALIZACJA DOSTĘPU OBYWATELA DO SĄDU W POSTĘPOWANIU CYWILNYM… 171

1. Istota sprawy cywilnej 171

2. Pełnomocnicy procesowi – katalog uprawnionych. 173

3. Ustanowienie i wyznaczenie adwokata z urzędu. 177

4. Uprawnienia i obowiązki adwokata z urzędu. 187

4.1. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji 187

4.2. Czynności adwokata w postępowaniu odwoławczym.. 192

A. Zwyczajne środki zaskarżenia. 192

B. Nadzwyczajne środki zaskarżenia. 197

a. Skarga kasacyjna. 197

b. Wznowienie postępowania. 203

c. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. 206

5. Zasady wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu. 209

ROZDZIAŁ VI POMOC PRAWNA Z URZĘDU JAKO REALIZACJA PRAWA DO SĄDU W POSTĘPOWANIU KARNYM ORAZ W POSTĘPOWANIU W SPRAWACH O WYKROCZENIA.. 215

1. Istota postępowania karnego. 215

2. Prawo do obrony – obrońca i pełnomocnik z urzędu. 220

A. Obrońca z urzędu. 220

B. Pełnomocnik z urzędu. 230

3. Uprawnienia i obowiązki adwokata w postępowaniu przygotowawczym 231

4. Subsydiarny akt oskarżenia. 238

5. Uprawnienia i obowiązki adwokata z urzędu przed sądem pierwszej instancji 240

A. Udział w rozprawie i posiedzeniu. 248

B. Kary porządkowe. 251

C. Postępowania szczególne. 253

6. Postępowanie odwoławcze. 257

A. Sporządzenie i wniesienie środka zaskarżenia. 257

B. Apelacja adwokata. 260

C. Zażalenie i sprzeciw.. 265

7. Nadzwyczajne środki zaskarżenia. 268

A. Kasacja. 268

B. Skarga na wyrok sądu odwoławczego. 275

C. Wznowienie postępowania. 276

D. Wyrok łączny. 280

8. Postępowanie wykonawcze. 283

10. Zasady przyznania wynagrodzenia obrońcy i pełnomocnikowi z urzędu 289

ROZDZIAŁ VII PRZEDSĄDOWA BEZPŁATNA POMOC PRAWNA – WYBRANE ZAGADNIENIA.. 295

1. Bezpłatna pomoc prawna oraz edukacja prawna. 295

2. Bezpłatna pomoc prawna na rzecz cudzoziemców i uchodźców.. 303

3. Pomoc prawna na podstawie ustawy o pomocy społecznej 307

4. Pomoc prawna w sprawach konsumenckich. 311

5. Kliniki prawa. 318

Bibliografia. 335

I. Źródła Prawa. 335 podsumowanie. 329

Orzecznictwo. 343

Komentarze. 354

Literatura. 356