АЛБО или Терапия и культура 1/2015 (59)

Pozycja po zwrocie, możliwe uszkodzenia: okładka porysowana, rogi zagięte, strony przybrudzone na grzbiecie.

terapia, odrodzenie, inicjacja

Spis treści

Jungowskie inspiracje

Terapia ukierunkowana kulturowo – Zenon Waldemar Dudek

Od psychologii do autopsychoterapii

Psychologia jako ćwiczenie duchowe – Mirosław Piróg

Terapia poznawczo‑behawioralna i dialog motywujący – Bui Ngoc Anna, Derwich Anna, Jadwiga M. Jaraczewska

Archetypy w kulturze

Rozmowa kultowa: Sny, mity i droga do kultury (rozmawiają: Katarzyna Marcysiak i Zenon Waldemar Dudek)

Nieustająca dionizyjska teraźniejszość – Paweł Fijałkowski

Nasze tożsamości

Od pacjenta do klienta‑konsumenta (i z powrotem). Pułapki autorytaryzmu i antyautorytaryzmu w psychoterapii – Tomasz Olchanowski

Dialog kultur

Persona Arabki – Ewa Machut‑Mendecka

Z poetyki archetypów

Wizerunek artysty interpretującego: między sprawnością a zaburzeniem. Perspektywa psychologiczna – Aneta Bartnicka‑Michalska

Mandala – aspekt kulturowy i psychoterapeutyczny – Agnieszka D. Fok, Katarzyna Plucińska

Na granicy epok

Polityka, duchowość i psychoterapia – Andrew Samuels (tłum. Paweł Karpowicz)

Terapia świata – głęboka demokracja – Tomasz Teodorczyk

Forum psychologii kultury

Sprawozdanie: XX Forum Inspiracji Jungowskich „Technopol i humanizm” – Tomasz Olchanowski

Dyskusje: „Memy” Richarda Dawkinsa – Triumf ideologii nad metodą – Mikołaj Brykczyński

Refleksje: Dlaczego dobrzy ludzie popełniają złe czyny. Refleksje na temat książki Jamesa Hollisa "Why Good People Do Bad Things" – Elwira Blazewicz

Eseje: Sted – Tomasz Bohajedyn

Rozmowa kultowa: Sny, mity i droga do kultury

Katarzyna Marcysiak, Zenon Waldemar Dudek

Katarzyna Marcysiak: Czy pamięta Pan, co się Panu dzisiaj śniło?

Zenon Waldemar Dudek: Pamiętam.

K.M.: O czym był ten sen?

Z.W.D.: Śnił mi się ogromny słój miodu. Potężny, który był tak przepełniony, że miód się wylewał. A ja miałem potrzebę, żeby ten miód ratować. Brałem jakieś kubki, małe słoiki, żeby nie spadał na ziemię. Było to wspaniałe przeżycie. Dotąd jestem pod wrażeniem tego snu.

K.M.: A co było przyjemnego w tym śnie, skoro miał Pan tyle pracy?

Z.W.D.: Interpretuję to sobie jako przygodę. Mogę to rozumieć jako symbol bogactwa ludzkiej wyobraźni, obfitości darów, które nas czekają w życiu. I jest to jakby taka lekcja, że nie jestem przygotowany do tego, żeby wykorzystać tę obfitość. Mogę tylko część tego miodu zebrać i ewentualnie się nim podzielić.

K.M.: Czy często ma Pan sny?

Z.W.D.: Śnimy codziennie, więc ja też śnię codziennie.

K.M.: I zapamiętuje Pan te sny?

Z.W.D.: Z reguły tak. Jeżeli są ciekawe, to tak.

K.M.: Po co są sny? Po co śnimy?

Z.W.D.: Trafne pytanie. Nie dlaczego, tylko po co śnimy. To jest właśnie zagadka, którą musimy na nowo badać, z którą musimy się mierzyć za pomocą wiedzy psychologicznej, ale na pewno musimy stwierdzić, że sny mają dla nas dwojakie znaczenie. Z jednej strony prowadzą do oczyszczenia psychiki, wywołują katharsis. Działają jak przeżycie artystyczne. W snach wyrzucamy z siebie emocje, lęki, strachy, ale też nasze marzenia. I ta funkcja oczyszczająca snów jest bardzo ważna: dać ulgę psychice, która co dzień jest poddawana rozmaitym presjom. Natomiast drugą szeroko rozumianą funkcją snów jest funkcja edukacyjna i rozwojowa. Sny wprowadzają do naszej świadomości takie treści, takie symbole i obrazy, które mają często małą szansę, żeby pojawić się na jawie. Na jawie jesteśmy sztywni, bardzo skoncentrowani na konkretnych zadaniach.

K.M.: Czy śniąc, korzystamy tylko z własnego doświadczenia, nawet z nieświadomie zdobytych doświadczeń? Czy jest w nich coś więcej, czy możemy dzięki nim czerpać z głębszych źródeł?

Z.W.D.: Jung powiedział, że sny to nie tylko wspomnienia z codzienności, nie tylko odblokowane przeżycia urazowe, jakieś ciekawe historie z dzieciństwa czy nasze marzenia, ale to również treści, obrazy czy symbole, które mają znaczenie archetypowe. To znaczy, że jest w nich mądrość kultury. Według Junga archetypy to jest taka sfera naszej nieświadomości, nieświadomość zbiorowa, która magazynuje doświadczenia naszych przodków, z czasów archaicznych, z czasów matriarchatu.

K.M.: A więc możemy aż tak głęboko sięgać? Wydobyć doświadczenia sprzed wielu setek tysięcy lat? Tyle ile ma gatunek ludzki?

Z.W.D.: Tak. Tak jak w rozwoju płodowym człowiek powtarza ewolucję od pierwotniaków do ssaków, tak również kulturowo – według Junga – my powtarzamy doświadczenia naszych przodków.

K.M.: A jak zostało to przeniesione? Czy poprzez sny właśnie?

Z.W.D.: Jung mówi, że dziedziczymy to wraz z naszym mózgiem. Ewolucja naszego mózgu, jego budowa, konstrukcja, wrażliwość na pewne dźwięki, na zapachy, symbole, na sztukę, ceremonie, z którymi się stykamy, one wywołują pewne zmiany, kształtują nasz mózg.

K.M.: Czy umiemy czytać, rozumieć swoje sny?

Z.W.D.: Uczymy się tego. I tu jest ogromna rola sztuki. Otwiera nas ona na obrazy. Sztuka, literatura, teatr, również mitologia, która rodzi się spontanicznie w naszych czasach, operują obrazami tak jak sny. Sztuka mitologizuje rzeczywistość. Obok nas i w nas rodzą się mity, jak mit ekologiczny, mit feministyczny, mit homoseksualny, mity skłaniające do naturalnego życia, zgodnego z harmonią przyrody. To są na nowo pojawiające się treści mitologiczne, którymi żyli dawni przodkowie. Dawne obrazy mitologiczne docierają do nas w snach i fantazji, jak też poprzez sztukę, literaturę.

K.M.: Chce Pan powiedzieć, że postacie stworzone w mitach, baśniach to są klucze do naszej psychiki, pozwalające rozpoznać siebie, lepiej zrozumieć?

Z.W.D.: Tak. I nie tylko w wymiarze indywidualnym, czyli jak działamy na co dzień, ale także w wymiarze ogólnokulturowym, archetypowym, czyli „ja” jako bohater, „ja” jako osoba poddana presji całego kosmosu, osoba, która mierzy się ze śmiercią, która ma za zadanie wziąć odpowiedzialność za państwo, za naród, za jakąś ważną sprawę, która mierzy się z tematami, które opisane są w mitach. Tam opisana jest psychologia człowieka.

K.M.: Chce Pan powiedzieć, że bez tego zaplecza mitów, wzorców bohaterów, w oparciu o które wzrastamy, człowiek nie umiałby się stworzyć, zbudować?

Z.W.D.: Tak. Człowiek jako istota kulturowa musi tworzyć symbole. Musi przeżywać na poziomie symbolicznym. Tworzymy język, a język to nie tylko słowa. Za słowami są symbole, obrazy. Nasza mowa jest wieloznaczna. Żeby się porozumieć, musimy nie tylko utworzyć zdanie poprawne logicznie i gramatycznie, ale musimy rozumieć, co się pod tym kryje.

K.M.: Czy możemy powiedzieć, że w różnych kulturach są podobne typy bohaterów, które mamy do wyboru? Czy te figury, w które się ubieramy, są powtarzalne, czy liczba wzorców jest nieskończona?

Z.W.D.: Wzorce podstawowych ludzkich wyzwań są podobne. Takie funkcje dorosłego człowieka jak wychowanie dzieci, edukacja, zarządzanie instytucją czy kierowanie państwem, jak walka o ważne wartości są w różnych kulturach takie same. Różnice wynikają z uwarunkowań społecznych czy warunków geograficznych. Natomiast pod względem psychologicznym wyzwania są takie same. Mierzymy się z lękiem, bezradnością, samotnością, z porażką, ze zdradą, ale także spotykamy miłość, współczucie, przyjaźń, doświadczamy zwycięstwa, uwolnienia od cierpienia, czegoś, co nazywamy zbawieniem czy wybawieniem. Przeżywamy śmierć psychologiczną czy społeczną. Ale potem się odradzamy. Stajemy się obywatelami, osobami, które mają szacunek najbliższego otoczenia, a nawet stajemy się kimś ważnym dla historii. Więc tylko język przekazu się zmienia, natomiast wewnętrzny kod, wzorzec, jest bardzo podobny. I to Jung nazywa archetypem. To, że w podobny sposób przeżywamy śmierć, w podobny sposób przeżywamy szczęście, miłość, samotność i wspólnotę społeczną.

K.M.: Mierząc się z tymi wyzwaniami, problemami, musimy dojrzeć i prawdopodobnie przeżywając je, dojrzewamy. W jaki sposób dzisiaj kultura pozwala i pomaga nam dojrzeć do stawiania czoła problemom, które czekają nas wszystkich?

Z.W.D.: Zależy, jak rozumiemy kulturę. Czy kulturę w jej warstwie powierzchownej, jako cywilizację, czy też kulturę jako rezerwuar mitów, symboli, wartości uniwersalnych. Z mojego doświadczenia psychologicznego i terapeutycznego wynika, że z kultury potrafią czerpać jednostki kreatywne, takie które zaryzykują zderzenie z uniwersalną rzeczywistością, które spróbują zrozumieć, co jest w głębi kultury, co jest na poziomie archetypowym.

K.M.: A czy to jest tak, że możemy wybrać archetyp, który uznamy za wartościowy dla nas? Czy te archetypy wybierają nas ze względu na nasz wewnętrzny układ charakterologiczny, osobowość? Zastanawiam się, czy możemy dokonać wyboru roli – na przykład błazna, króla, rycerza, maga czy czarownicy – siłą własnej woli?

Z.W.D.: Na początku zazwyczaj myślimy, że to my wybieramy, ale potem zazwyczaj okazuje się, że to archetypy wybierają nas.

K.M.: Jak to przebiega?

Z.W.D.: Jeżeli mamy takie myślenie, które jest bardzo skoncentrowane na naszym „ja”, jesteśmy egocentryczni czy wręcz narcystyczni, to wydaje się nam, że świat jest dla nas. Czyli również dla nas jest ta szansa na bycie wielkim człowiekiem, autorytetem, na bycie człowiekiem bogatym, szczęśliwym, kochanym, i całą tę pulę możemy sobie wziąć. Natomiast kiedy zaczynamy żyć zgodnie z innym przekazem, że warto być szczęśliwym, warto pracować, a nawet zaryzykować swoją drogę życiową na dobre i złe, to wtedy okazuje się, że musimy spokornieć. Wtedy trzeba poddać się procesowi socjalizacji i inicjacji duchowej, w której świat jest tak bogaty, że musimy zawęzić nasze myślenie o sobie. Jesteśmy częścią procesów kulturowych, społecznych i naszym zadaniem jest raczej oddać to, co w nas jest, służyć społeczeństwu i rodzinie, również w jakimś sensie służyć sobie, ale jako części większej całości.

K.M.: Raczej modnym określeniem, nawet w żartobliwym wydaniu, jest zdanie: „Jestem zwycięzcą”. Wszyscy chcemy być zwycięzcami, chcemy móc konsumować to dobro, które nas otacza i kusi ze wszystkich stron.

Z.W.D.: Ta powierzchowna warstwa kultury to jest rzeczywiście mit sukcesu, mit zwycięzcy, wojownika, który cały czas biegnie do przodu i skacze coraz wyżej. Ale wszyscy, którzy w ten sposób żyją, przeżywają porażki i stają się potem moimi pacjentami. Tak że ja w ten mit nie wierzę.

Streszczenia artykułów

Terapia ukierunkowana kulturowo

Zenon Waldemar Dudek

Zadaniem psychoterapii jest pomoc w rozwiązywaniu problemów psychologicznych współczesnego człowieka. Psychoterapia wspiera pacjenta i dąży do przywrócenia osobie bezradnej statusu świadomego uczestnika i twórcy kultury. W ukierunkowanym na konsumpcję świecie zastępują ją nowe formy pomocy, które stawiają klientom mniejsze wymagania, jak coaching (szczególna postać to psychosomatocoaching) i inne szybkie, łatwe porady (paraterapie).

W XXI wieku psychoterapia staje przed wyzwaniem orientacji kulturowej i zrozumienia roli życia symbolicznego, o której mówią antropologowie. Wyodrębnienie „czystej” teorii i „czystej” metody psychoterapii może służyć społeczności terapeutycznej do celów szkoleniowo-treningowych, ale nie ludziom szukającym tożsamości i zakorzenienia w kulturze.

Słowa klucze: kultura, psychoterapia, paraterapia, życie symboliczne.

Psychologia jako ćwiczenie duchowe

Mirosław Piróg

W artykule przedstawiam niektóre filozoficzne aspekty myśli Junga. Wskazuję na pokrewieństwo jego refleksji ze starożytną myślą filozoficzną pojętą jako sztuka życia. Opieram się tu na analizach filozofii starożytnej P. Hadota. Staram się więc spojrzeć na poglądy Junga jako na system autoterapeutyczny.

Słowa klucze: filozofia, sztuka życia, psychologia Junga, system autoterapeutyczny.

Terapia poznawczo-behawioralna i dialog motywujący

Anna Bui Ngoc, Anna Derwich, Jadwiga M. Jaraczewska

Terapia poznawczo-behawioralna (TPB) i dialog motywujący (DM) to podejścia o skuteczności potwierdzonej wynikami badań naukowych. Charakterystyczne dla TPB prowadzenie terapii w oparciu o konceptualizację poznawczą problemu pacjenta oraz zastosowanie dialogu sokratejskiego i eksperymentów behawioralnych pomaga w zmianie dysfunkcyjnych treści poznawczych leżących u podłoża różnego typu zaburzeń. Nastawiona na rozwiązanie ambiwalencji i wydobycie zasobów pacjenta w duchu akceptacji, współpracy i troski praca metodą DM wzmacnia motywację pacjenta i pomaga mu wytrwać w terapii. Łączenie obu tych podejść sprawia, że skuteczność terapii wzrasta, a ryzyko wypadania z terapii i ryzyko nawrotu spadają.

Słowa klucze: terapia poznawczo- behawioralna (CBT), wywiad motwujący (MI), praktyka oparta na faktach.

Sny, mity i droga do kultury. Rozmowa kultowa

Zenon Waldemar Dudek

Kultura pełni funkcję kompensacyjną. W czasach kryzysu nasilają się procesy dezintegracji i kompensacji oraz mogą wzrastać trudności adaptacyjne w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Funkcje kompensujące, sprzyjające adaptacji, stabilizacji i integracji pełnią często sny, fantazja twórcza, a także mity i symbole kultury. Archetypowe wzorce sprzyjają dialogowi na głębokim, nieświadomym poziomie. Ważną sferą dialogu i komunikacji jest kobiecość i męskość. Wyrazem integracji tych pierwiastków jest świadomość androgynii.

Słowa klucze: sny, mity, fantazja twórcza, archetypy, kobiecość, męskość, androgynia.

Nieustająca dionizyjska teraźniejszość

Paweł Fijalkowski

Elementy kultu Dionizosa znajdujemy w wielu kulturach i religiach, między innymi w judaizmie i chrześcijaństwie. Zjawisko to jest świadectwem faktu, że symbole, mity i rytuały wywodzą się z głębi natury ludzkiej, a jednocześnie z najodleglejszych dziejów ludzkości. Zawierają w sobie aktywny przekaz kumulującego się, duchowego dziedzictwa następujących po sobie pokoleń. Sprawiają, że przeszłość objawia się nam w teraźniejszości, pozostaje żywym składnikiem otaczającego nas świata, tworzy nurt nieustającej teraźniejszości.

Słowa klucze: kult Dionizosa, Antinous, wino, judaizm.

Od pacjenta do klienta-konsumenta (i z powrotem) Pułapki autorytaryzmu i antyautorytaryzmu w psychoterapii

Tomasz Olchanowski

Autor artykułu przedstawia teorie psychologiczne jako wizje na temat ludzkiej natury. Wizje te są zależne od archetypów i ducha czasu (Zeitgeist). Obraz człowieka jest obecnie zdeformowany przez ideologię kapitalistyczną i fakt ten wpływa na relacje psychoterapeutyczne. W rezultacie nasze życie jest często oparte na fałszywej autobiografii.

Słowa klucze: wizje, ludzkość, demon, psychika, dusza, charakter, ideologia, psychologia, kapitalizm, los, przeznaczenie.

Persona kobiety arabskiej

Ewa Machut-Mendecka

W artykule podejmuję problem arabskiej kobiecej persony, która jest rodzajem maski, zdolna bronić psychiki przed światem i w tym samym czasie potrafi ukrywać swoją prawdziwą naturę. Persona zachęca również do asymilacji i komunikacji psychiki i ego z zewnętrznym światem. Arabskie kobiety przez wielki ukrywały się przed światem pod hidżabem, nikabem czy abają, aby odsłonić twarz na przełomie XIX wieku. Potem zaczęły poruszać się z odsłoniętą twarzą, w nowoczesnych strojach i zachodnich fryzurach. Tylko kobiety z Półwyspu Arabskiego zachowały styl ubranej na czarno, dumnej mieszkanki pustyni. Analizie podlegają zmiany zachowań wśród kobiet w ich głębokich sferach psychicznych, z jednej strony, i w stosunku do zewnętrznego świata – z drugiej. Feministki i kobiety pisarki mają szczególną siłę, aby stanąć w obronie kobiecości w pracach naukowych, esejach, przemówieniach i mediach. W każdy przypadku subtelne autorki używają też intuicji i emocji, aby wyrazić wewnętrzne, introwertywne przeżycia. Liczba kobiet piszących w świecie arabskim stale wzrasta.

Słowa klucze: kobieca persona, kobiecość, feminizm arabski, media.

Wizerunek artysty interpretującego: Między sprawnością a zaburzeniem. Perspektywa psychologiczna

Aneta Bartnicka-Michalska

Celem artykułu jest poszerzenie istniejącej wiedzy o artystach w kontekście normy i zaburzeń ich zachowania. Skoncentrowano się na charakterystyce artystów interpretujących ze względu na specyfikę ich twórczości i rodzaj obciążeń psychicznych związanych ze specyfiką pracy artystycznej. Przedstawiono poglądy, z których wynika, że złożoność zachowania artystów interpretujących jest pochodną sprawności aparatu psychicznego oraz stanów powszechnie uważanych za mechanizm obronny, takich jak stany dysocjacyjne. W celu wzmocnienia istniejącego poglądu o istnieniu pozytywnego związku między twórczością artystyczną a sprawnością psychiczną odwołano się do badań, z których wynika, że szkolenie i praca artystyczna mogą wspierać integrację trudnych treści związanych z przeżytą w dzieciństwie traumą i stratą. Stany dysocjacyjne mogą natomiast stanowić ważny zasób w pracy twórczej, także artysty interpretującego. Na koniec podkreślono rolę szkolenia i pracy artystycznej w utrzymaniu spójności psychicznej artysty oraz opisano czynniki ograniczające tę spójność.

Słowa klucze: artysta interpretujący, trauma, stany dysocjacyjne, szkolenie artystyczne.

Mandala – aspekt kulturowy i psychoterapeutyczny

Agnieszka D. Fok, Katarzyna Plucińska

W artykule zawarte są przykłady wykorzystania mandali w sztuce i psychoterapii. Symbol ten pojawiał się już od czasów prehistorycznych na rysunkach naskalnych, w architekturze oraz jako motyw zdobniczy. Mandala pełniła także na przestrzeni dziejów ważną funkcję w rytuałach magicznych i religijnych. Artykuł jest krótkim przeglądem twórczości wybranych artystów wykorzystujących motyw kola w sztuce współczesnej i wzornictwie. Przedstawiona została symbolika koła w perspektywie koncepcji C.G. Junga. Na zakończenie ukazane zostały mandale wykonane przez pacjentów jako przykład zastosowania arteterapii w procesie psychoterapii i rozwoju człowieka.

Słowa klucze: mandala, koło, symbol, C.G. Jung, psychoterapia, sztuka, arteterapia.

Polityka, duchowość i psychoterapia

Andrew Samuels

Artykuł podejmuje trzy aspekty problemu psychologii politycznej, związane z duchowością, psychoterapią i sprawiedliwością społeczną. Korzeniem duchowości może być tradycyjna formalna religia, życie społeczne lub osobiste. Autor podejmuje zagadnienie ducha i spiritoidu (analogicznie do pojęcia psychoidu u Junga), który jest wyrazem duchowości społecznej. Omawia duchowość demokratyczną i duchowością artystyczną (craft spirituality), duchowość świecką (profane spirituality). Duchowość obecnych czasów wyraża się przez muzykę popularną, sport, modę, które wywierają wpływ zbliżony do religijnych czy mistycznych doświadczeń. Psychoterapia pomaga utrzymać przy życiu istotne wartości, które są zagrożone przez hegemonię państwa, wolny rynek czy tęsknotę za mityczną przeszłością.

Słowa klucze: duchowość demokratyczna, duchowość artystyczna, duchowość świecka, spiritoid, duch, sprawiedliwość społeczna.

Terapia świata – głęboka demokracja

Tomasz Teodorczyk

Autor stawia pytanie czy świat potrzebuje terapii i jak ją ewentualnie należy przeprowadzać. Odpowiedzią jest rozumienie terapii jako opieki i służby oraz koncepcja głębokiej demokracji, która docenia i uwzględnia wszystkie – nawet najbardziej niechciane elementy danej społeczności.

Słowa klucze: terapia świata, głęboka demokracja.

„Memy” Richarda Dawkinsa – triumf ideologii nad metodą

Mikołaj Brykczyński

Paradygmat mechanistyczny został już sto lat temu obalony przez fizykę kwantową. Mimo to środowisko naukowe broni go za wszelką cenę, jako doskonałego narzędzia rozwoju cywilizacji technicznej. Najbardziej spektakularną ideą mającą służyć temu celowi jest „memetyka” – dawkinsowski darwinizm kulturowy. Analiza tej idei wykazuje, że jest ona wewnętrznie sprzeczna, skażona propagandą i jako metoda naukowa bezużyteczna. Jej popularność jest świadectwem potęgi PR instytucjonalnej nauki.

Słowa klucze: determinizm kulturowy, ewolucja kultury, mem, nauka normalna, paradygmat mechanistyczny, redukcjonizm, socjologia nauki.

O Autorach

Aneta Bartnicka-Michalska – psycholog, psychoterapeuta; absolwentka Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie. Tytuł magistra psychologii uzyskała w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Absolwentka Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckie SWPS w Warszawie. Kończy pisać pracę doktorską na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Zainteresowania naukowe skoncentrowane są wokół zagadnień związanych z zastosowaniem teorii twórczości w odniesieniu do różnych sfer życia człowieka, m.in. kariery zawodowej, relacji międzyludzkich, edukacji, psychoterapii i rozwoju osobistego. Autorka książek: Twórczość a sukces zawodowy artystów występujących (2012), Polimorficzność motywacji osób twórczych. Implikacje pedagogiczne (w recenzji); współautorka prac zbiorowych: Aktywność twórcza w edukacji i arteterapii (2010), Odpowiedzialność w edukacji (2010).

Elwira Blazewicz – ukończyła studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim i podyplomowe Studium Systemowej Terapii Rodzinnej w Psychoterapeutycznym Instytucie Burg Bergerhausen w Duisburgu (Niemcy). Jest członkiem zespołu Międzynarodowej Agencji Prasowej „New York Reporters”. Jej artykuły i sprawozdania ukazały się w pismach: „Kwartalnik Historyczny”, „Internationale Zeitschrift für Humanistisches Psychodrama”, „Nowy Dziennik”, „Aura, Metro-Polonia” oraz w polsko-czeskim czasopiśmie „Bohemia”.

Tomasz Bohajedyn – rysownik w polskiej edycji „Le Monde diplomatique”; publikuje również w wielu innych czasopismach w kraju i za granicą: w „Midraszu”, „Ricie Baum”, „Kresach” i „Op. cit.”. Wystawiał między innymi w Klubie Polskich Nieudaczników w Berlinie, na Rozbracie w Poznaniu, w Le Madame w Warszawie, w Galerii Teatru Komuna Otwock, w Galerii Officyny w Szczecinie i w Galerii Garbary 48 w Poznaniu. Opublikował tomiki Kongo (2007), Spaghetti western (2008), Osad (2010), Las idzie (2012). Od 2014 roku także wydawca – krakowskie wydawnictwo Cztery Strony.

Mikołaj Brykczyński – doktoryzował się z geologii na Uniwersytecie Warszawskim. Mieszka w Kanadzie, gdzie pracował jako geolog, następnie zaś jako nauczyciel matematyki. Interesuje się pograniczem nauk przyrodniczych, mitologii i religii. Autor wielu publikacji, w tym książki Mit nauki – paradygmaty i dogmaty (2011).

Anna Bui Ngoc – psycholog, certyfikowany psychoterapeuta i superwizor-dydaktyk Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczo-Behawioralnej. Przez lata członkini władz Polskiego Towarzystwa Terapii Motywującej. Prowadzi praktykę kliniczną, szkoli i superwizuje przyszłych terapeutów, łącząc podejście poznawczo-behawioralne z dialogiem motywującym. Współtwórca szkoły psychoterapii Akademia Myśli i Emocji w Warszawie.

Anna Derwich – psycholog, psychoterapeuta (w trakcie certyfikacji). Przez lata członkini władz Polskiego Towarzystwa Terapii Motywującej. Współorganizatorka konferencji naukowych na temat szerokich zastosowań dialogu motywującego, autorka publikacji na ten temat. Prowadzi praktykę kliniczną dla dzieci i dorosłych. Wspiera również rodziców w ich kompetencjach wychowawczych. Szkoli i superwizuje przyszłych psychoterapeutów w terapii poznawczo-behawioralnej oraz dialogu motywującym. Współtworzy zespół merytoryczny Akademii Myśli i Emocji w Warszawie.

Zenon Waldemar Dudek – psychiatra, psychoterapeuta, badacz psychologicznego znaczenia snów, mitów i symboli, twórca terapii kreatywnej, programu rozwojowego „Linia życia” i szkoleń kreatywnych dla firm i liderów biznesu. Autor, współautor i redaktor wielu publikacji z zakresu psychologii jungowskiej, psychoterapii, psychologii kultury – m.in. Jungowska psychologia marzeń sennych, Podstawy psychologii Junga, Psychologia mitów greckich (rozmawia M. Jaszewska), Psychoterapia. Teoria, Psychoterapia. Szkoły i metody, Doświadczenia graniczne i transkulturowe. Redaktor naczelny i wydawca „ALBO albo”.

Paweł Fijałkowski – archeolog i historyk, pracownik naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie; zajmuje się dziejami Żydów w dawnej Polsce (X–XVIII w.), historią polskiego protestantyzmu, pradziejami Mazowsza oraz homoerotyzmem w starożytnej Grecji i Rzymie. Autor książek: Seksualność, psyche, kultura. Homoerotyzm w świecie starożytnym (2007), Homoseksualizm. Wykluczenie – transgresja – akceptacja (2009), Homoseksualność daleka i bliska. Słowa – mity – symbole (2014).

Agnieszka D. Fok – filozof, psychoterapeuta, absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, Akademii Ekonomicznej w Katowicach; doktorantka w Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie. Psychoterapii uczyła się w Ośrodku Terapii Gestalt Polskiego Stowarzyszenia Psychologów Praktyków w Krakowie, w Polskim Towarzystwie Psychologii Zorientowanej na Proces w Warszawie oraz w École Européenne de Psychothérapie Socio- et Somato- Analitique w Lipsheim we Francji. Jest specjalistką leczenia zaburzeń łaknienia. Należy do Polskiej Federacji Psychoterapii. Od 1999 prowadzi Pracownię Psychoterapii i Psychoedukacji HELICON we Wrocławiu.

Jadwiga Maria Jaraczewska – psycholog kliniczny i superwizor psychoterapii. Inicjatorka powstania i wieloletnia prezeska Polskiego Towarzystwa Terapii Motywującej. Prowadzi praktykę kliniczną dla dzieci i dorosłych. Superwizuje zespoły profesjonalistów, współpracując z ośrodkami takimi jak Centrum Zdrowia Dziecka. Autorka licznych publikacji na temat dialogu motywującego, redaktorka naukowa kilku książek poświęconych tej tematyce. Kierownik merytoryczny kursu dla superwizorów-dydaktyków prowadzonego z ramienia PTTPB oraz szkoły psychoterapii poznawczo-behawioralnej i motywującej AMIE.

Ewa Machut-Mendecka – absolwentka arabistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się kulturą, problematyką społeczną i etnologiczną obszarów muzułmańskich oraz religią islamu. Autorka wielu artykułów i książek, w tym: Współczesny dramat egipski (1984), Główne kierunki rozwojowe dramaturgii arabskiej (1992), The Art of Arabic Drama. A Study in Typology (1997), Studies in Arabic Theatre and Literature (2000), Archetypy islamu (2004), Świat tradycji arabskiej (2005), Kultura arabska. Mity, literatura, polityka (2012). Jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji „ALBO albo”.

Tomasz Olchanowski – dr nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Teorii Wychowania i Antropologii Pedagogicznej Uniwersytetu w Białymstoku. Jego zainteresowania koncentrują się na zagadnieniach historii kultury i rozwoju cywilizacji, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji psychicznej człowieka, źródłach filozofii, problematyce przemiany duchowej. Autor książek: Jungowska interpretacja mitu ojca w prozie Brunona Schulza (2001), Psychologia pychy (2003), Duchowość i narcyzm (2006), Wola i opętanie (2008, wyd. 2 poszerzone 2010), Pedagogika a paradygmat nieświadomości (2013) i kilkudziesięciu artykułów z tego zakresu.

Mirosław Piróg – dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, absolwent tej uczelni (fizyka teoretyczna oraz filozofia). Pracę doktorską Teoria symbolu C.G. Junga na tle ujęć porównawczych rzeczywistości symbolicznej napisał pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Andrzeja Wiercińskiego (UW). Jest stałym współpracownikiem pisma „ALBO albo” oraz członkiem rady naukowej pisma „Hermaion”. Prezes Stowarzyszenia Rozwoju Myśli Filozoficznej „Eudaimonia”. Autor książek: Psyche i symbol. Teoria symbolu C.G. Junga na tle ujęć porównawczych rzeczywistości symbolicznej (1999), Williama Jamesa filozofia doświadczenia religijnego (2011) oraz wielu artykułów.

Katarzyna Plucińska – artysta plastyk, arteterapeutka, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu oraz Podyplomowego Studium Terapii przez Sztukę na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Ukończyła dwuletnie szkolenie w zakresie psychoterapii zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Psychologii Zorientowanej na Proces w Warszawie. Doktorantka na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego oraz na Wydziale Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Zajmuje się tworzeniem ceramiki unikatowej z użyciem koła garncarskiego oraz innych technik ceramicznych, tworzy kompozycje przestrzenne, inspirowane naturą, muszlami, skamieniałościami, cyklem życia owada. Ma na swoim koncie wystawy indywidualne i zbiorowe – krajowe i zagraniczne (rysunek, ceramika, witraż).

Andrew Samuels – profesor psychologii analitycznej na Uniwersytecie Essex i visiting profesor studiów nad psychoanalizą w Goldsmith College (Uniwersytet w Londynie). Prowadzi prywatną praktykę psychoterapeutyczną oraz jest politycznym konsultantem w różnych krajach. Jest współzałożycielem organizacji Psychoterapeuci i Doradcy na rzecz Społecznej Odpowiedzialności oraz think tanku Anidote, opartego na doświadczeniach psychoterapii. Autor wielu książek poświęconych teorii Junga i psychoanalizie, m.in. Polytical Psyche, The Plural Psyche, The Father, Jung and Post-Jungians. Współautor Krytycznego słownika analizy jungowskiej (wyd. pol. 1994).

Tomasz Teodorczyk – dyplomowany psychoterapeuta i nauczyciel pracy z procesem Research Society for Process Oriented Psychology w Zurichu, posiada Licencję Psychoterapeutyczną, Trenerską i Superwizorską Polskiego Towarzystwa Psychologii Procesu. Pracą z procesem zajmuje się od 1988 roku. Prowadzi psychoterapię indywidualną, warsztaty oraz szkolenia i superwizje. Tłumacz książek Arnolda Mindella oraz autor licznych artykułów o pracy z procesem. Współzałożyciel Akademii Psychologii Procesu w Warszawie. Organizator projektów artystycznych i społecznych w Polsce i zagranicą. Ostatni projekt „Psychologiczna pomoc w obszarze praw człowieka” realizowany w Ekwadorze (2013).

Parametry szczegółowe

Czasopismo: "ALBO albo"

Liczba stron: 191

Rok wydania: 2015

Numer wydania: 59

Oprawa: miękka

EAN: 977123008015501, 9771230080599

Szerokość: 16 cm

Wysokość: 23 cm

Waga: 0,322 kg