Затраты и доходы в свете основополагающих принципов права

Tytuł:  Koszty i przychody w świetle nadrzędnych zasad rachunkowości.

Pojęcia, klasyfikacja, zakres ujawnień.

Wydanie trzecie, rozszerzone.

Autorzy:  Gierusz Jerzy.

Wydawca:  Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp z o.o.

ISBN:  978-83-7426-672-7

Miejsce i rok wydania:  Gdańsk 2010

Wydanie:  III

Ilość stron:  276

Format  B5

prof. dr hab. Jerzy Gierusz

Koszty i przychody w świetle nadrzędnych zasad rachunkowości. Pojęcia – klasyfikacja – zakres ujawnień

Autor zaproponował rozbudowę tradycyjnej klasyfikacji kosztów i strat oraz przychodów i zysków dla

potrzeb przygotowania sprawozdania finansowego. Stworzył nową formułę rachunku zysków i strat –

zrezygnował z wykazywania wyników poszczególnych rodzajów działalności (podstawowa

operacyjna, pozostała operacyjna, finansowa) na rzecz ujawniania wyników o różnym stopniu

powtarzalności i pewności realizacji. Formuła ta lepiej zaspokaja potrzeby odbiorców sprawozdania

finansowego i w efekcie dostarcza bardziej użytecznych informacji.

„Recenzowana praca – w moim przekonaniu – jest najważniejszą książką napisaną w ostatnim czasie

w Polsce, dotyczącą tematyki określonej jej tytułem. Zawiera ona rzetelną analizę kosztów i

przychodów w kontekście nadrzędnych zasad rachunkowości i, co najważniejsze, z analizy tej wynika

propozycja nowej formuły liczenia wyniku finansowego oraz nowej formy sprawozdania

finansowego. Polecam ją z pełnym przekonaniem o jej przydatności, zarówno dla środowiska

naukowego, jak i wszystkich tych osób, które z różnych powodów szukają (i nie znajdują)

interesujących ich informacji finansowych i ekonomicznych w sprawozdaniach finansowych spółek

kapitałowych”.

[z recenzji prof. zw. dr. hab. Sławomira Sojaka]

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1.

Koszty i przychody jako kategorie opisywane przez rachunkowość

1. Koncepcja jasnego i rzetelnego obrazu a nadrzędne zasady rachunkowości

2. Pojęcia kosztów i przychodów w prawie bilansowym

3. Koszty i przychody w rachunkowości zarządczej i prawie podatkowym

4. Tradycyjna systematyka kosztów

Rozdział 2.

Wpływ nadrzędnych zasad rachunkowości na pomiar kosztów i przychodów w wybranych

obszarach prawa bilansowego

1. Tworzenie i rozwiązywanie rezerw

2. Utrata wartości aktywów

3. Inwestycje w nieruchomości

4. Pomiar kosztu wytworzenia produktów pracy

5. Długoterminowe umowy o usługę

Rozdział 3.

Ujęcie kosztów i przychodów w sprawozdaniu finansowym

1. Próba rozbudowy klasyfikacji kosztów i przychodów dla potrzeb sprawozdawczości finansowej

2. Pomiar wyniku całościowego

3. Rachunek zysków i strat – propozycja nowej formuły

Zakończenie

Literatura

Spis aktów prawnych

Spis tablic

Spis schematów

RECENZJE

Walory poznawcze pracy

W tym miejscu pragnę zwrócić uwagę na zasadnicze atuty recenzowanej pracy.

Temat badawczy podjęty w pracy jest w pełni aktualny i istotny zarówno w sferze teorii, jak i

praktyki rachunkowej (jej użyteczności informacyjnej).

Kompleksowe i wieloaspektowe podejście Autora do badanych zagadnień umożliwiło Mu

przeprowadzenie dogłębnej analizy uwarunkowań (prawnych, zwyczajowych, kulturowych)

zróżnicowanego pojmowania i uwzględniania w systemach rachunkowości różnych krajów

kategorii kosztów (i strat) oraz przychodów (i zysków). W poszczególnych punktach

rozdziału I i II Autor bardzo szczegółowo identyfikuje i omawia te różnice. Dużą wagę

przywiązuje także do regulacji i rozwiązań polskich, ze względu jednak na zakres

przeprowadzonych badań i sformułowanych wniosków praca wykracza przydatnością poza

zasięg krajowy. (...)

Szczególnie wyróżniającym się elementem pracy jest oryginalna, opracowana przez Autora

propozycja wprowadzenia nowych kryteriów klasyfikacji kosztów i przychodów oraz

wykorzystania jej w zaproponowanej przez Autora nowej konstrukcji rachunku zysku i strat.

Poprzez koncepcję całościowego wyniku finansowego Autor dochodzi w rachunku zysków i

strat do wartości EVA (ekonomicznej wartości dodanej – parametru szczególnie istotnego dla

akcjonariuszy).

Wprowadzone przez Autora kryteria klasyfikacji kosztów i przychodów umożliwiają w

logicznej, całościowej konstrukcji rachunku zysków i strat wyprowadzenie wyników

cząstkowych dla:

- transakcji ciągłych

- transakcji jednorazowych

- operacji z mocy prawa bilansowego

- operacji kapitałowych

Po ustaleniu wyniku całościowego i uwzględnieniu kosztu kapitałowego otrzymuje się

wartość EVA. Taka konstrukcja uwzględnia więc wynik na transakcjach z natury swej

powtarzalnych oraz incydentalnych, bierze pod uwagę także stopień jednoznaczności ustaleń

(obliczeń wyniku). Daje więc lepszy obraz decyzyjny (także dla otoczenia) struktury wyniku

aniżeli rozwiązania tradycyjne. Zbliża poza tym koncepcje ustalania wyniku stosowane w

rachunkowości finansowej i zarządczej (w możliwym rzecz jasna zakresie). (...)

Recenzowana książka prof. J. Gierusza jest, w moim przekonaniu, wartościową pracą

naukową traktującą o bardzo istotnych problemach zarówno dla nauki rachunkowości (i nie

tylko dla tej dyscypliny), jak i dla praktyki gospodarczej. Oryginalny model rachunku zysków

i strat zaproponowany przez Autora w pracy jest koncepcją przyszłościową dla praktyki

gospodarczej oraz cennym wkładem do teorii rachunkowości.

Oprócz walorów teoretycznych i aplikacyjnych praca ma także przydatność dydaktyczną –

stanowi cenne źródło wiedzy m. in. dla kształcenia kadr kierowniczych podmiotów

gospodarczych, uczestników studiów doktoranckich.

Z recenzji dr hab. Danuty Sołtys, prof. AE

Recenzowana praca – w moim przekonaniu – jest najważniejszą książką napisaną w ostatnim

czasie w Polsce, dotyczącą tematyki określonej jej tytułem. Zawiera ona rzetelną analizę

kosztów i przychodów w kontekście nadrzędnych zasad rachunkowości i, co najważniejsze, z

analizy tej wynika propozycja nowej formuły liczenia wyniku finansowego oraz nowej formy

sprawozdania finansowego. Polecam ją z pełnym przekonaniem o jej przydatności, zarówno

dla środowiska naukowego, jak i wszystkich tych osób, które z różnych powodów szukają (i

nie znajdują) interesujących ich informacji finansowych i ekonomicznych w sprawozdaniach

finansowych spółek kapitałowych.

Do powyższej konstatacji upoważniają mnie między innymi poniżej zamieszczone uwagi

pozytywne. Natomiast uwagi krytyczne (raczej sugestie) nie umniejszają w niczym walorów

merytorycznych pracy, mają natomiast na celu ułatwienie percepcji zawartych w niej treści

przez potencjalnych czytelników.

Praca wyróżnia się szczegółową analizą porównawczą regulacji rachunkowości dotyczących

omawianych kwestii, głównie w zakresie kształtowania przychodów i kosztów. Zagadnienia

rozpatrywane są na gruncie najważniejszych regulacji rachunkowości o zasięgu

międzynarodowym, reprezentujących różne modele rachunkowości. Analiza obejmuje

uregulowania MSR, Dyrektywy UE, UK, GAAP, US GAAP, niemiecki Kodeks handlowy

oraz polskie prawo bilansowe, co daje szeroki pogląd na rozpatrywane zagadnienia. (...)

Na uwagę zasługuje wnikliwa analiza kosztów i przychodów w kontekście prawa

bilansowego, regulacji podatkowych oraz rachunkowości zarządczej, jako najważniejszych

dziedzin praktyki gospodarczej. (...)

W pracy autor przedstawił swoją propozycję nowej formuły rachunku zysków i strat. Nowe

ujęcie uwzględnia podział elementów kształtujących wynik na transakcje ciągłe, jednorazowe,

operacje z mocy prawa bilansowego, operacje kapitałowe. Według prezentowanej koncepcji

celem rachunku zysków i strat jest przedstawienie struktury kosztów i przychodów

kształtujących ekonomiczną wartość dodaną (EVA). Zgodnie ze stwierdzeniem autora,

wydaje się, że proponowany układ rachunku zysków i strat jest w stosunku do tradycyjnego

bardziej przyjazny dla użytkownika, zwłaszcza nieposiadającego specjalistycznej wiedzy z

zakresu rachunkowości. Wyodrębnienie szeregu elementów składowych pozwala

zidentyfikować pozycje o odmiennym stopniu ryzyka ich realizacji, ujawnia wszelkie

manipulacje oraz pozwala ocenić skuteczność działań oszczędnościowych (np. w zakresie

obniżki kosztów materiałów). (...)

Na uwagę zasługuje fakt, iż opisywane zagadnienia są wzbogacone licznymi tablicami,

schematami oraz przykładami.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Sławomira Sojaka