Охрана труда и безопасность в медицинских учреждениях Словиньска Анна Мария

BHP w podmiotach leczniczych.

Autor: Słowińska Anna Maria.

ISBN: 978-83-7804-329-4.

Miejsce wydania: Gdańsk

Rok wydania: 2017

Wydanie :I

Ilość stron: 207

Format: A4

Okładka: miękka

Podmiot leczniczy jako pracodawca ma obowiązek zapewnienić swoim pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Niniejsze opracowanie szczegółowo przedstawia wszystkie zagadnienia związane z przestrzeganiem bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiotach leczniczych, w tym. m.in.:

• czynniki szkodliwe dla zdrowia, jakie występują w podmiotach leczniczych,
• choroby zawodowe,
• zasady doboru i stosowania środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
• ocenę ryzyka zawodowego,
• wymogi prawne dotyczące pomieszczeń i urządzeń podmiotów leczniczych.

Autorka szczegółowo omawia zagadnienia bezpiecznej pracy:

• przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych,
• przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych,
• przy wykonywaniu prac w zakładach anatomii patologicznej, w prosekturach oraz w pracowniach histopatologicznych i histochemicznych,
• pracowników obsługujących urządzenia radiologiczne i narażonych na promieniowanie jonizujące,
• na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe.

W publikacji Czytelnik znajdzie także informacje na temat instytucji sprawujących nadzór nad przestrzeganiem bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiotach leczniczych oraz stosowanej przez nich kontroli wraz ze wskazaniem na przysługujące podmiotom leczniczym środki odwoławcze. Dodatkowym atutem jest wybór orzecznictwa sądowego w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącego działalności podmiotów leczniczych

Książka skierowana jest w szczególności do osób zarządzających i osób odpowiedzialnych za przestrzeganie bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiotach leczniczych, a także pracowników tych podmiotów.

Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Akty prawne i publikatory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Inne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Rozdział 1. Ogólny zarys tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiotach leczniczych . . . . . . . . . . . 13

1.1. Powszechne źródła prawa w zakresie bhp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1.2. Bezpieczeństwo i higiena pracy w podmiotach leczniczych jako obowiązek pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . 15

1.3. Szkolenia z zakresu bhp na stanowiskach pracy w podmiotach leczniczych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1.4. Ocena ryzyka zawodowego pracowników podmiotów leczniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Rozdział 2. Najczęściej spotykane czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące na stanowiskach pracy

w podmiotach leczniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2.1. Ogólna charakterystyka czynników szkodliwych występujących na stanowiskach pracy w podmiotach

leczniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2.2. Czynniki biologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2.2.1. Charakterystyka zagrożeń czynnikami biologicznymi w podmiocie leczniczym . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2.2.2. Środki ochrony indywidualnej pracowników podmiotów leczniczych przed czynnikami biologicznymi. . 29

2.2.2.1. Grupa zagrożenia – czynniki ryzyka. Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych . . . . . 30

2.2.2.2. Wymagania dla odzieży ochronnej – ochrona przed czynnikami infekcyjnymi . . . . . . . . . . . . 35

2.2.2.3. Wymagania dla odzieży ochronnej – w zakresie odporności mechanicznej oraz konstrukcji . . . . 36

2.2.2.4. Oznakowanie odzieży ochronnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

2.2.2.5. Brak odzieży ochronnej w miejscu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2.2.2.6. Ocena ryzyka zawodowego występującego przy narażeniu na czynniki biologiczne

w podmiocie leczniczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2.3. Czynniki chemiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2.3.1. Środki ochrony pracowników podmiotów leczniczych przed czynnikami chemicznymi. . . . . . . . . . . 44

2.4. Promieniowanie jonizujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.5. Czynniki lub procesy technologiczne rakotwórcze lub mutagenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

2.6. Badania i pomiary czynników szkodliwych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

2.6.1. Pomiary hałasu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

2.6.2. Drgania mechaniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

2.6.3. Oświetlenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

2.6.4. Promieniowanie elektromagnetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

2.7. Obciążenia fizyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Rozdział 3. Choroby zawodowe pracowników podmiotów leczniczych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

3.1. Pojęcie choroby zawodowej, wykaz chorób zawodowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

3.2. Środki zapobiegające chorobom zawodowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

3.3. Postępowanie po rozpoznaniu u pracownika choroby zawodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

3.3.1. Sposób i tryb zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzania chorób zawodowych

oraz podmioty właściwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

3.3.2. Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzja o braku podstaw do stwierdzenia

choroby zawodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

3.3.3. Zakończenie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

3.3.4. Uprawnienia pracownika w związku ze stwierdzeniem choroby zawodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Rozdział 4. Obowiązki podmiotu leczniczego jako pracodawcy w zakresie przestrzegania bezpieczeństwa

i higieny pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

4.1. Obowiązki podmiotu leczniczego jako pracodawcy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy . . 101

4.1.1. Obowiązek informacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

4.1.2. Szkolenia bhp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

4.1.3. Instruktaż stanowiskowy. Instrukcje bhp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

4.2. Obowiązki podmiotu leczniczego jako pracodawcy wynikające z zapewnienia środków ochrony indywidualnej. . . 125

4.2.1. Zasady stosowania środków ochrony indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

4.3. Szczegółowe warunki ochrony pracowników podmiotu leczniczego przed zagrożeniami spowodowanymi

przez czynniki szkodliwe dla zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Rozdział 5. Wymagania prawne dla pomieszczeń i urządzeń wybranych podmiotów leczniczych . . . . . . . . . 133

5.1. Ogólne wymagania dla pomieszczeń i urządzeń podmiotu leczniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

5.2. Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń szpitala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

5.3. Wymagania dla pomieszczeń poradni i pracowni stomatologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

5.4. Wymagania dla pomieszczeń medycznego laboratorium diagnostycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

5.5. Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń jednostek ochrony zdrowia udzielających świadczeń zdrowotnych

z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej oraz diagnostyki i terapii radioizotopowej

chorób nienowotworowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

5.5.1. Minimalne wymagania dotyczące wyposażenia w urządzenia radiologiczne jednostki udzielającej

świadczeń z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologi zabiegowej oraz diagnostyki i terapii izotopowej

chorób nienowotworowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

5.5.1.1. Minimalne wyposażenie w urządzenia radiologiczne w pracowni radiologii klasycznej . . . . . . 144

5.5.1.2. Minimalne wyposażenie w urządzenia radiologiczne w pracowni tomografii komputerowej . . . 144

5.5.1.3. Minimalne wyposażenie w urządzenia radiologiczne w pracowni mammografii . . . . . . . . . . 145

5.5.1.4. Minimalne wyposażenie w urządzenia radiologiczne w pracowni radiologii zabiegowej. . . . . . 145

5.5.1.5. Minimalne wyposażenie w jednostce ochrony zdrowia, w której prowadzona jest diagnostyka

i leczenie przy użyciu produktów radiofarmaceutycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

5.5.1.6. Minimalne wyposażenie pomocnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

5.6. Minimalne wymagania dotyczące wyposażenia pomieszczeń podmiotów leczniczych prowadzących

działalność związaną z narażeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych, polegającą

na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu radioterapii onkologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

5.7. Wymagania dla pomieszczeń, w których występuje promieniowanie jonizujące i stosowane są urządzenia

radiologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

5.7.1. Wybrane wymagania dla aparatów rentgenowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

5.8. Procedura wydawania zgody na użytkowanie pomieszczeń podmiotu leczniczego. . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Rozdział 6. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu wybranych świadczeń zdrowotnych

udzielanych w podmiotach leczniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

6.1. Bhp przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych . . 155

6.2. Bhp przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych . . . . . . . . . . . . . . . . 157

6.3. Bhp przy wykonywaniu prac w zakładach anatomii patologicznej, w prosekturach oraz w pracowniach

histopatologicznych i histochemicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

6.4. Bhp pracowników obsługujących urządzenia radiologiczne i narażonych na promieniowanie jonizujące . . . . 161

6.5. Bhp na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Rozdział 7. Bezpieczeństwo i higiena pracy dla wybranych zawodów medycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

7.1. Bhp na stanowisku pielęgniarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

7.2. Bhp na stanowisku lekarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

7.3. Bhp na stanowisku ratownik medyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

7.4. Bhp na stanowisku diagnosta laboratoryjny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

7.5. Ocena ryzyka zawodowego dla wybranych zawodów medycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

7.5.1. Dokumentacja ryzyka zawodowego na stanowisku salowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

7.5.2. Dokumentacja ryzyka zawodowego na stanowisku lekarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

7.5.3. Dokumentacja ryzyka zawodowego na stanowisku pielęgniarka/pielęgniarka bloku operacyjnego . . . . 181

Rozdział 8. Instytucje sprawujące nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy w podmiotach leczniczych . . . 183

8.1. Wojewodowie i właściwe izby samorządów medycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

8.2. Minister Zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

8.3. Podmiot tworzący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

8.4. Państwowa Inspekcja Pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

8.5. Państwowa Inspekcja Sanitarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

8.6. Państwowa Straż Pożarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

8.7. Kontrola wewnętrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

8.8. Sankcje z tytułu nieprzestrzegania zasad i przepisów bhp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

Rozdział 9. Kontrola działalności podmiotów leczniczych – środki odwoławcze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

9.1. Środki odwoławcze podczas trwania postępowania kontrolnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

9.2. Środki odwoławcze po zakończeniu postępowania kontrolnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

Rozdział 10. Wybór orzecznictwa sądowego w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy . . . . . . . . . . . . . 201

Rozdział 11. Jak poprawić standardy bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiocie leczniczym? . . . . . . . . . 205

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207