КРАКОВСКО-ЧЕНСТОХОВСКАЯ ЮРА ПОДЗЕМНЫЕ ВОДЫ КРАС

Uwaga: w związku z wprowadzeniem przez Allegro dodatkowo „jednostkowej opłaty transakcyjnej” (od sprzedających)

z dniem 2.11.2022 r. ceny wydrukowane na okładce książek są już nieaktualne !

.

JACEK RÓŻKOWSKI

WODY PODZIEMNE

UTWORÓW WĘGLANOWYCH

POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI JURY

KRAKOWSKO — CZĘSTOCHOWSKIEJ

I PROBLEMY ICH OCHRONY

wyd. Katowice 2006, stron 263 , bibliogr., tab., ryc., summ., rés.

oprawa miękka foliowana, format ok. 16,5 cm x 23,5 cm

Nakład tylko : 200 + 50 egz. !

Z notatki wydawniczej :

W prezentowanej pracy przedstawiono charakterystykę regionalną

środowiska hydrogeologicznego węglanowych utworów jury górnej

w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Specyfiką obszaru badań jest kras rozwijający się w masywie wapieni jury górnej.

Środowisko krasowe Jury Krakowskiej, wrażliwe na bodźce zewnętrzne,

jest narażone na przestrzenne oddziaływanie miejscowego rolnictwa i sąsiednich

aglomeracji miejsko-przemysłowych Krakowa i Górnego Śląska.

W pracy uwypuklono następujące zagadnienia:

warunki krążenia i czas przebywania wód w zbiorniku skał węglanowych,

bilans i odnawialność wód podziemnych, zmiany składu chemicznego wód

infiltrujących do masywu wapiennego, ocenę zagrożenia wód podziemnych.

WPROWADZENIE [fragment] :

Wody podziemne odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym obszarów krasowych,

zwłaszcza ze względu na specyficzne dla tych obszarów ubóstwo wód powierzchniowych.

Są one niezbędne do zaopatrywania ludności w wodę pitną i na potrzeby przemysłu.

W Polsce, kraju o znacznym deficycie wód, wykorzystywanie wód szczelinowo-krasowych

ma istotne znaczenie [...] W obszarze monokliny śląsko-krakowskiej oprócz intensywnie

użytkowanych głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) serii węglanowej triasu,

z których w 2000 roku pobierano 326 mln m3 wody rocznie,

występuje przeważnie ekstensywnie eksploatowany poziom wodonośny górnojurajski [...]

Trwała modyfikacja naturalnego systemu krąże­nia i bilansu wód podziemnych

w obrębie tego wodonośca zaznacza się dotychczas lokalnie — w rejonie Częstochowy (ujęcia komunalne)

i Olkusza (odwadnianie kopalń rud Zn—Pb). W badanym obszarze wodonośny poziom górnojurajski

występuje w największym w kraju obszarze krasowym — na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej [...]

Obszar ten jest doskonałym przykładem krasu wyżynnego, przeważnie nagiego i zielonego,

charakteryzującego się wydłużonym czasem retencji wód infiltracyjnych w zbiorniku wodonośnym [...]

Trzeba go uznać za system drenażu rozproszonego w ujęciu W.B. White'A (1988),

który nie podlega znaczącym przeobrażeniom antropogenicznym (rozdz. 8.1).

Z tych względów można go traktować jako reprezentatywny obiekt badawczy w swej kategorii (rozdz. 2).

Specyfiką Jury Krakowskiej, będącej obiektem badań autora, jest kras rozwijający się w środowisku

skał węglanowych jury górnej. Kras ten na tle sąsiadujących obszarów krasowych (trias śląski)

i niekrasowych (kreda miechowska) wyróżnia się odmiennością. Wielokrotnie modyfikowany i odnawiany

od okresu kredowego uzyskał specyficzny kształt po neogeńskich ruchach tektonicznych.

Rozwój krasu w części południowej ograniczyło powstanie w obrębie zapadliska przedkarpackiego

szere­gu rowów tektonicznych wypełnionych miąższym nadkładem ilastych utworów miocenu.

W wyniku zaangażowania tektonicznego obszar krasowy został rozbity na liczne bloki,

co odzwierciedla rzeźba terenu w postaci m.in. głębokich dolinek podkrakowskich

oraz obecność zrębów tektonicznych w obszarze Bramy Krakowskiej.

Konsekwencją silnego rozcięcia wodonośca krasowego jest występowanie strefy wa­dycznej

o dużej miąższości oraz płytkiej strefy freatycznej, przy braku głębokiej strefy freatycznej.

Jednocześnie rolniczy obszar krasowy Jury Krakowskiej, zagospo­darowany ekstensywnie

(częściowa ochrona legislacyjna), jest narażony na pośrednie oddziaływanie dwóch sąsiednich

dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych Krako­wa i Górnego Śląska.

Odzwierciedleniem złożonych oddziaływań antropogenicznych jest hydrosfera podziemna

pełniąca nie tylko funkcje użytkowe (eksploatacja wód podziemnych), lecz głównie przyrodnicze

(źródło życia, zjawisk i procesów natural­nych).

Celem zrealizowanych i opisanych w niniejszej pracy badań jest charakterystyka regionalna wód

poziomu górnojurajskiego w południowej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej (tzw. Jury Krakowskiej),

z wyeksponowaniem specyfiki wodonośca szczelinowo-krasowego.

Obszar badań swym zasięgiem obejmuje południową część Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Częstochowa E (326)

o powierzchni około 850 km2, w tym obszar badań modelowych, gdzie były dobrze zdefiniowane warunki brzegowe,

o powierzchni 652 km2. Specyfika wodonośca przejawia się w jego skom­plikowanej strukturze hydraulicznej,

warunkach krążenia wód, podatności na za­nieczyszczenie, w przestrzennym i czasowym zróżnicowaniu

chemizmu wód infil­tracyjnych. Wszystko to pociąga za sobą odmienność problemów ochrony wód podziemnych.

W ramach problematyki regionalnej uwypuklono następujące zagadnienia szcze­gółowe:

— strukturę hydrauliczną ośrodka skał węglanowych szczelinowo-krasowo-porową i jej ocenę ilościową;

— model naturalnych warunków hydrogeologicznych;

— odnawialność wód podziemnych w świetle numerycznych badań modelowych;

— pionową i regionalną zmienność składu chemicznego wód szczelinowo-krasowych;

— procesy ługowania skał węglanowych w świetle modelowania hydrogeochemicznego;

— ocenę naturalnej podatności i zagrożenia poziomu wodonośnego na zanieczyszczenie antropogeniczne;

— strategię ochrony wód szczelinowo-krasowych.

Regionalny charakter pracy warunkuje przyjęcie zróżnicowanej metodyki badań.

W celu scharakteryzowania środowiska hydrogeologicznego w utworach węglano­wych jury górnej

wykonano badania terenowe szczelinowatości i skrasowienia wapie­ni, a także badania laboratoryjne

porowatości skał zbiornikowych, ponadto przepro­wadzono kartowanie hydrologiczne, badania hydrometryczne

i modelowe. Chemizm i jakość wód podziemnych opracowano na podstawie kompleksowych badań hydro­chemicznych

— terenowych i laboratoryjnych, procesy ługowania skał węglanowych przybliżono, opierając się

na modelowaniu hydrogeochemicznym specjacyjnym. Aby ocenić naturalną podatność wodonośca na zanieczyszczenie,

skorzystano z metod pa­rametrycznych i rangowych. Opierano się na publikowanych i archiwalnych wynikach badań

własnych oraz wykonanych ze współautorami...

SPIS TREŚCI:

1. Wprowadzenie

2. Występowanie wód szczelinowo-krasowych w masywie skał węglanowych

3. Charakterystyka fizycznogeograficzna Jury Krakowskiej

3.1. Położenie geograficzne i rzeźba terenu

3.2. Warunki klimatyczne i hydrografia

4. Zarys budowy geologicznej

4.1. Stratygrafia i litologia

4.2. Tektonika

4.3. Zjawiska krasowe

5. Środowisko hydrogeologiczne poziomu jury górnej

5.1. Charakterystyka hydrogeologiczna pięter wodonośnych w subregionie jurajskim

5.2. Struktura hydrauliczna skał węglanowych Jury Krakowskiej

5.3. Model przyrodniczy warunków hydrogeologicznych

5.3.1. Warunki występowania i parametry hydrogeologiczne poziomu jury górnej

5.3.2. Warunki zasilania, przepływu i drenażu

5.3.3. Rola cieków w drenażu i zasilaniu poziomu wodonośnego

5.3.4. Badania krenologiczne w aspekcie oceny reżimu poziomu wodonośnego

5.4. Odnawialność i zasoby wód podziemnych poziomu górnojurajskiego

w świetle numerycznych badań modelowych

5.4.1. Koncepcja i struktura numerycznego modelu systemu wodonośnego

5.4.2. Identyfikacja i weryfikacja modelu

5.4.3. Układ krążenia i bilans wód podziemnych

5.4.4. Odnawialność zasobów wód podziemnych

6. Chemizm wód podziemnych w utworach węglanowych jury górnej

6.1. Metodyka przeprowadzonych badań hydrochemicznych

6.2. Chemizm wód w strefie wadycznej

6.3. Chemizm wód w strefie freatycznej

6.4. Procesy hydrochemiczne formujące skład chemiczny wód podziemnych w środowisku skał węglanowych

6.5. Pionowa i regionalna zmienność składu chemicznego wód

6.6. Jakość wód podziemnych i czynniki je degradujące

7. Zróżnicowanie chemizmu wód zachodzące w warunkach umiarkowanej antropopresji

7.1. Procesy ługowania skał węglanowych Jury Krakowskiej w świetle modelowania hydrogeochemicznego specjacyjnego

7.2. Krasowa denudacja chemiczna

7.3. Zanieczyszczenia w hydrosferze Jury Krakowskiej

8. Ocena stopnia zagrożenia wód podziemnych

8.1. Zagospodarowanie powierzchni terenu i antropogeniczne ogniska zanieczyszczeń

8.2. Ocena naturalnej podatności poziomu wodonośnego na zanieczyszczenia antropogeniczne

8.2.1. Ogólne uwagi metodyczne

8.2.2. Ocena naturalnej podatności szczelinowo-krasowego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenie

9. Strategia ochrony wód szczelinowo-krasowych Jury Krakowskiej

9.1. Ochrona wód szczelinowo-krasowych

9.2. Dotychczasowe działania w zakresie ochrony wód podziemnych Jury Krakowskiej

9.3. Propozycje dalszych badań hydrogeologicznych w zakresie ochrony wód podziemnych

10. Podsumowanie i wnioski

Literatura

Summary

Resume

KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY

W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH DEFEKTÓW DRUKARSKICH !

ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS

NA AUKCJACH ALLEGRO !

W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość.