Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783 Tom 3 część A i B

Mapa józefińska Galicji, od początku utajniona i nieznana (istnienie opisów ujawniono dopiero w 1864 r.), przez długi czas udostępniania była jedynie wąskiemu kręgowi osób upoważnionych przez cesarza. Pierwsza publiczna prezentacja, przerywająca definitywnie okres jej ukrycia, miała miejsce na wystawie światowej w Wiedniu w 1873 r.

Mapa obejmuje tereny należące do dwóch staropolskich dzielnic, Małopolski i Rusi Czerwonej, które wchodziły w zakres dawnego województwa krakowskiego, sandomierskiego, ruskiego i bełskiego, a także fragmenty Wołynia i Podola. To terytoria Rzeczypospolitej, które zostały włączone do Austrii w wyniku wydarzeń 1770 r. (aneksja starostw nowotarskiego, czorsztyńskiego i sądeckiego) oraz ziemie zagarnięte w pierwszym rozbiorze w 1772 r. (bez starostwa spiskiego).

Zdjęcie józefińskie ma szczególnie dużą przydatność dla badań historycznych (dzieje osadnictwa, dzieje miast, geografia historyczna, prace atlasowe, badania dróg, przepraw rzecznych, przejść przez Karpaty), archeologicznych (prospekcja terenowa; mapa oznacza dawny zasięg terenów zalewowych, rejestruje relikty obiektów zabytkowych, często dziś już nieczytelne na powierzchni), urbanistycznych (uchwycone układy przestrzenne miast), onomastycznych (zawiera ogromny zasób nazw topo- i mikrotopograficznych, „polnych”, nazw rzek i gór), studiów regionalnych, lokalnych badań przeszłości miast i wsi.

W latach 1779–1783 wojskowi kartografowie austriaccy pod kierunkiem ppłk. Friedricha von Miega sporządzili dokładną mapę tzw. Królestwa Galicji i Lodomerii, czyli ziem polskich zagarniętych przez Austrię w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej. Arkuszom mapy towarzyszą opisy kartowanego terenu obejmujące charakterystykę lasów i roślinności, ukształtowania terenu, rzek i wód oraz ważniejszych budowli o znaczeniu militarnym (zamki, dwory, kościoły i klasztory).

Tom 3 składa się z dwóch części. Pierwszy wolumin zawiera obszerne opisy wojskowe w języku niemieckim i w polskim, współczesnym tłumaczeniu, opatrzone aparatem krytycznym oraz indeksami do tekstu źródłowego i do samej mapy. Zawartość drugiego woluminu stanowi 32 arkuszy map sekcji: 53-80 (29 oryginałów i 3 kopie) w skali 1:28.800. Obejmują one południową część Wyżyny Sandomierskiej z Płaskowyżem Tarnowskim, następnie makroregion Pogórze Środkowobeskidzkie z fragmentem Pogórza Rożnowskiego, Pogórzem Ciężkowickim i Obniżeniem Gorlickim, a w części południowej Beskid Niski. Pod względem przyrodniczym interesujący jest Magurski Park Narodowy i inne obszary Beskidu Niskiego, a także parki krajobrazowe, w tym Ciężkowicko-Rożnowski i Pasma Brzanki. Na tym terenie znajdują się ważne, historyczne miasta Tarnów i Biecz, a także Dąbrowa Tarnowska, Dębica, Tuchów, Gorlice, Jasło i Dukla. Tom niniejszy obejmuje interesujący teren pogranicza osadnictwa polskiego i łemkowskiego, stąd wiele obiektów miało nazwy zarówno polskie, jak i łemkowskie. Po drugiej wojnie światowej mieszkańcy wsi łemkowskich w Karpatach zostali wysiedleni. Wraz z nimi zanikła znaczna część toponimów i hydronimów, która była do tamtych czasów przechowywana z pokolenia na pokolenie w pamięci ludzi.

• część A: wstępna – opisowa, ilustrowana, w języku polskim i niemieckim, format książki A4, ss. 444
• część B: 32 mapy w pudełku (arkusze luźne, pełnokolorowe reprodukcje w formacie oryginalnym)