Учебный полигон СС «Гора Смерти» и нацистский трудовой лагерь в Пусткове

Góra Śmierci

Poligon SS i hitlerowski obóz pracy w Pustkowie

STAN BDB

Więźniowie, którzy tu trafili, szybko orientowali się gdzie są, bo oprócz woni leśnej ściółki i żywicy, czuli coś jeszcze. Mdły odór palonych ciał. Fetor, który był nie do zniesienia. Zapach spalonego tłuszczu i włosów unosił się z niedalekiej górki i rozchodził po całej dolinie, a nawet dalej […]. Ogień na Górze Śmierci płonął stale, dniem i nocą.

Pustków – poligon SS i hitlerowski obóz pracy przymusowej utworzony w 1940 roku, pod Dębicą na Podkarpaciu, funkcjonował do lipca 1944 roku, także jako obóz jeniecki. Na pilnie strzeżonym poligonie SS- Truppenübungsplatz „Heidelager” testowano tajną broń rakietową V-1 i V-2. Ocenia się, że w obozach pracy Pustkowa łącznie życie straciło około 7000 Żydów, 5000 jeńców sowieckich i 3000 Polaków. Byli bici, głodzeni, zamęczani pracą, rozstrzeliwani. Jak twierdzili jego więźniowie – Pustków, to był taki Oświęcim, tylko w mniejszej skali.

Po zajęciu go przez oddziały 1. Frontu Ukraińskiego, w sierpniu 1944 roku, wykorzystany został jako obóz jeniecki dla 12 000–15 000 Niemców, Ślązaków, Kaszubów, z których około 3000 straciło tu życie. Przez wiele lat historia ta pozostawała mało znana. Teraz Autorka oddała głos jej świadkom.

Agnieszka Kruszyńska-Idzior – ukończyła historię na Uniwersytecie Rzeszowskim i public relations na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. Od 2006 roku pracuje w tygodniku ,,Obserwator Lokalny”. Dwukrotnie nominowana w konkursie Stowarzyszenia Gazet Lokalnych Local Press 2018. W tym samym konkursie, w 2020 roku, została laureatką nagrody specjalnej Muzeum Powstania Warszawskiego.