Покраска автомобиля Гражина Соберайска, Збигнев Нойманн

Lakiernictwo Samochodowe.

,, Lakierowanie auta w zakresie technologii, używanych materiałów i narzędzi odbiega od stosowanego w fabryce przy lakierowaniu nowego pojazdu. Natomiast samo lakierowanie w dużej mierze jest sztuką i zależy od wielu cech indywidualnych lakiernika".

Techniki i technologie lakierowania. Materiały lakiernicze. Lakierowanie renowacyjne. Wprowadzenie do lakiernictwa samochodowego. Nowoczesna produkcja pojazdów. Podstawowe materiały i procesy renowacyjne. Schemat technologii renowacyjnego lakierowania nadwozi. Dobór kolorów lakierów renowacyjnych. Techniki cieniowania naprawczego. Kolejność lakierowania. Lakierownie wyrobów z tworzyw sztucznych. Wady powłok lakierowych. Podstawowe badania jakości powłok lakierowych. Konserwacja powłoki lakierowej. Zabezpieczenie antykorozyjne samochodu osobowego. Techniki paralakiernicze. Urządzenia i przyrządy do lakierowania. Pistolety natryskowe. Narzędzia i materiały do obróbki ściernej. Urządzenia do suszenia powłoki lakierowej. Urządzenia do mieszania lakierów (mieszalniki). Materiały nielakiernicze i niemetalowe.

Lakiernictwo samochodowe / Grażyna Sobierajska, Zbigniew Neumann.

– wyd. 4 uzup. o suplement. – Szczecin, 2010

Spis treści

Od autorów 5

SPIS TREŚCI 7

WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ 16

WSTĘP 19

CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE* 33

Rozdział 1. Nazewnictwo 35

Rozdział 2. Techniki i technologie lakierowania 37

2.1. Techniki nakładania powłok lakierowych 37

2.2. Technologie lakierowania 39

Rozdział 3. Materiały lakiernicze 41

3.1. Materiały stosowane w motoryzacji 41

3.2. Materiały renowacyjne i ich rynek 41

Rozdział 4. Lakierowanie renowacyjne 44

4.1. Przyczyny poddawania pojazdów lakierowaniu renowacyjnemu 44

4.1.1. Uszkodzenia powłok lakierowanych w zdarzeniach drogowych 44

4.1.2. Zniszczenie powłoki lakierowej podczas eksploatacji pojazdu 44

4.1.3. Moda na kolory i inne przyczyny 46

4.2. Zakres prac lakiernika 46

4.3. Naprawa samochodu 47

4.3.1. Użytkownik auta staje się klientem warsztatu lakierniczego 47

4.3.2. Przyjmowanie samochodu do naprawy 48

4.3.3. Uwagi o wpływie naprawy blacharskiej na jakość procesu

lakierowania 48

4.4. Kosztorys naprawy lakierowej 49

4.5. Otoczenia w których pracuje lakiernik (warsztat lakierniczy) 50

CZĘŚĆ II. PRODUKCJA SAMOCHODÓW** 53

Rozdział 5. Wprowadzenie do lakiernictwa samochodowego 55

5.1. Aby powstał pojazd, trzeba było wymyślić koło 55

5.2. Mając koło zbudowano pojazd 56

5.3. Z hipmobilu powstaje automobil 57

5.4. Krótka historia kształtu nadwozi 58

5.5. Zdobienia i lakierowanie nadwozi 60

Rozdział 6. Nowoczesna produkcja pojazdów 63

6.1. Zamienność części, narzędzi oraz ujednolicenie nazewnictwa

i oznaczeń 63

6.1.1. Normy i jeszcze raz normy 63

6.1.2. Klasyfikacja pojazdów 67

6.1.3. Wymiary gabarytowe pojazdów 72

6.1.4. Masy własne pojazdów 74

6.1.5. Oznaczenie pojazdów, cechy identyfikacyjne 74

6.1.6. Miejsca, w których producenci pojazdów umieszczają numer

koloru fabrycznie natryśniętych lakierów 76

6.2. Jakość, jakość i jeszcze raz jakość 78

6.3. Praca zespołowa 78

6.4. Ochrona środowiska 79

6.4.1. „Czyste" procesy produkcyjne 79

6.4.2. Ekologiczny produkt 79

6.5. Przykład wdrożenia zamienności części, pracy zespołowej i ochrony

środowiska 80

CZĘŚĆ III. MATERIAŁY I TECHNOLOGIE * * * W LAKIERNICTWIE

RENOWACYJNYM 89

Rozdział 7. Podstawowe materiały i procesy renowacyjne 91

7.1. Materiały - podział ogólny 91

7.1.1. Składniki błonotwórcze 92

7.1.2. Oleje roślinne 93

7.1.3. Żywice syntetyczne 93

7.1.4. Spoiwa 94

7.1.5. Pigmenty 94

7.1.6. Barwniki 96

7.1.7. Wypełniacze 96

7.1.8. Rozpuszczalniki 96

7.1.9. Rozcieńczalniki 98

7.1.10. Utwardzacze 98

7.1.11. Plastyfikatory 98

7.1.12. Farby- grunty, podkłady, lakiery nawierzchniowe oraz szpachle 98

7.1.13. Badanie jakości powłok 99

7.1.14. Próby techniczne 99

7.1.15. Materiały pomocnicze 100

7.1.16. Pasty i płyny polerskie 100

7.1.17. Materiały ścierne 100

7.1.18. Kleje 100

7.1.19. Masy uszczelniające i izolacyjne 100

7.2. Podział wg parametru schnięcia 101

7.3. Podział wg procesu renowacji 101

7.3.1. Szpachlówki 101

7.3.2. Podkłady (grunty) 102

7.3.3. Lakierowanie nawierzchniowe 102

Rozdział 8. Schemat technologii renowacyjnego lakierowania

nadwozi 103

8.1. Przygotowanie powierzchni do lakierowania 103

8.2. Szlifowanie 104

8.3. Szpachlowanie 105

8.4. Renowacyjne zabezpieczenia antykorozyjne 106

8.5. Gruntowanie i podkładowanie 106

8.6. Przykładowa technologia 108

8.7. Lakierowanie nawierzchniowe renowacyjne - rodzaje 111

8.7.1. Powłoki z lakierów proszkowych 112

8.7.2. Lakiery wodorozcieńczalne 114

8.7.3. Lakiernicze środki pomocnicze 115

8.7.4. Lakierowanie Mercedesa „A Class" 116

8.8. Wykonywanie napisów na pojazdach 118

8.8.1. Techniki nanoszenia napisów 118

8.8.2. Wykonanie napisu na pojeździe techniką lakierową 118

8.8.3. Wykonywanie napisów na opończach (plandekach) 119

8.8.4. Malowanie pasków 119

Rozdział 9. Dobór kolorów lakierów renowacyjnych 121

9.1. Podstawowe zagadnienia związane z teorią barwy 121

9.2. Sposoby klasyfikacji kolorów w wymalowaniach renowacyjnych 123

9.3. Metody doboru kolorów lakierów 123

9.4. Rodzaje próbników kolorów 124

9.5. Odszukiwanie koloru gdy jego opis (numer) jest znany 128

9.6. Odszukiwanie koloru gdy nie znamy jego oznaczenia 128

9.7. Podstawowe zasady niuansowania kolorów 129

9.8. Chroma Flair - magia czy fizyka? 131

Rozdział 10. Techniki cieniowania naprawczego 135

10.1. Schemat techniki wytrącania różnicy odcieni 135

10.1.1. Lakiery pastelowe (niemetalizowane) 135

10.1.2. Lakiery metalizowane 136

10.2. Dobór odcieni lakieru 137

Rozdział 11. Kolejność lakierowania 139

Rozdział 12. Lakierowanie wyrobów z tworzyw sztucznych 140

12.1. Przygotowanie powierzchni do lakierowania 140

12.2. Przyczyny występowania wad lakierowych na tworzywach

sztucznych 142

12.3. Dobór lakierów 142

Rozdział 13. Wady powłok lakierowych 143

13.1. Utrata przyczepności i łuszczenie się powłoki 143

13.2. Zapylenie (wtrącenia) 144

13.3. Pęcherzenie powłoki 144

13.4. Rdza (korozja) 144

13.5. Spękanie powłoki 145

13.6. Plamy wodne 145

13.7. Utrata połysku 146

13.8. Odgotowanie powłoki 146

13.9. Zacieki 146

13.10. Kratery (rybie oczka) 147

13.11. Wypływanie pigmentów 147

13.12. Zmatowienie 148

13.13. Zmiękczenie w rysach szlifierskich 148

13.14. Słabe krycie 149

13.15. Podnoszenie się powłoki 149

13.16. Skórka pomarańczy 150

13.17. Krwawienie 150

13.18. Porowatość 150

13.19. Marszczenie się powłoki 151

Rozdział 14. Podstawowe badania jakości powłok lakierowych 153

14.1. Laboratoria 153

14.2. Zakres i metodyka badań w laboratoriach 153

14.2.1. Ocena wyrobu w stanie płynnym 153

14.2.2. Ocena powłoki lakierowej 154

14.3. Przyrządy pomiarowe 155

14.4. Metody i przyrządy stosowane w lakierniach 155

14.5. Normalizacja związana z lakiernictwem samochodowym w zakresie

napraw 159

14.5.1. Sytuacja prawna norm krajowych 159

14.5.2. Jak znaleźć właściwą normę 160

14.5.3. Kolejność postępowania przy ocenie powłoki i obowiązujące

obecnie normy 161

Rozdział 15. Pielęgnacja powłok lakierowych 165

15.1. Mycie pojazdu 165

15.2. Konserwacja powłoki lakierowej 166

15.3. Konserwacja tworzyw sztucznych, gumy, skóry, drewna i części

chromowanych 168

Rozdział 16. Zabezpieczenie antykorozyjne samochodu

osobowego 170

16.1. Zabezpieczenie podwozia 171

16.2. Zabezpieczenie profili zamkniętych 172

16.3. Obręcze kół 175

16.4. Środki ochronne do pozostałych zespołów samochodowych 175

Rozdział 17. Techniki paralakiernicze 177

CZĘŚĆ IV. NARZĘDZIA PRACY * * * * 179

Rozdział 18. Urządzenia i przyrządy do lakierowania 181

18.1. Urządzenia natryskowe 181

18.1.1. Urządzenia do natrysku pneumatycznego 182

18.1.2. Urządzenia do natrysku hydrodynamicznego 183

18.1.3. Urządzenia do natrysku elektrostatycznego 186

18.1.4. Malowanie farbami proszkowymi 187

18.1.5. Metody łączone (kombinowane) 191

18.2. Pojemniki z areozolem 191

18.2.1. Posługiwanie się pojemnikiem 191

18.2.2. Sposoby lakierowania 192

18.2.3. Budowa i przechowywanie pojemnika 192

18.3. Pędzle 192

18.3.1. Budowa, kształty, przeznaczenie i wielkość 193

18.3.2. Malowanie pędzlem 195

18.3.3. Konserwacja i przechowywanie pędzli 197

Rozdział 19. Pistolety natryskowe 198

19.1. Podział pistoletów natryskowych do lakierowania 198

19.1.1. Pistolety lakiernicze pracujące pod ciśnieniem sprężonego

powietrza dostarczanego od sprężarki 198

19.1.2. Pistolety do natrysku elektrostatycznego 205

Rozdział 20. Praca pistoletem natryskowym 207

20.1. Prowadzenie pistoletu 207

20.2. Lakierowanie dużych powierzchni 209

20.3. Lakierowanie krawędzi zewnętrznych (wypukłych) 211

20.4. Lakierowanie krawędzi wewnętrznych 211

20.5. Wady - efekt złego prowadzenia pistoletu 211

20.6. Nastawianie pistoletu 212

20.6.1. Strumień lakieru 212

20.6.2. Kształty strumienia 213

20.6.3. Błędy strumienia - skutki na powierzchni lakierowej 214

20.6.4. Dobór dyszy 214

20.6.5. Zmiana szerokości strumienia podczas pracy 215

20.6.6. Praca pistoletem elektrostatycznym 217

Rozdział 21. Narzędzia i materiały do obróbki ściernej 218

21.1. Narzędzia ścierne ze spojonym ścierniwem 218

21.1.1. Budowa i materiały 218

21.1.2. Oznaczanie wyrobów ściernych ziarnistych 220

21.2. Narzędzia do obróbki ściernej zmechanizowanej 221

21.2.1. Elektronarzędzia 221

21.2.2. Narzędzia z napędem pneumatycznym 223

21.2.3. Stacjonarne taśmowe szlifierki do obróbki ręcznej 224

21.2.4. Dobór parametrów pracy 224

21.2.5. Dobór i bezpieczne stosowanie narzędzi 224

21.3. Narzędzia ręczne 228

21.4. Nowe materiały (narzędzia) ścierne 228

21.4.1. Wyroby z włókniny ściernej 228

21.4.2. Gąbki z tkaniną ścierną 230

21.5. Obróbka strumieniowo-ścierna 231

21.6. Polerowanie 233

Rozdział 22. Urządzenia do suszenia powłoki lakierowej 234

22.1. Kabiny lakierniczo - suszące 236

22.1.1. Zasada działania kabiny lakierniczo-suszącej 236

22.1.2. Budowa kabiny 237

22.1.3. Technologiczne zastosowanie kabin 238

22.1.4. Przepływ powietrza, jego filtrowanie, a jakość lakierowania 239

22.2. Promienniki 241

22.2.1. Zasada działania i budowy 241

22.2.2. Łączenie lamp w zespoły 243

22.2.3. Ekonomia stosowania 244

22.2.4. Uwagi praktyczne 244

22.3. Grzejniki żarowe, lampy elektryczne 245

22.4. Suszarki do bazy wodnej 245

22.5. Suszenie elektronami i radioaktywnością 246

Rozdział 23. Sprężarki 247

23.1. Podział sprężarek i ich parametry pracy 247

23.2. Sprężarki tłokowe 248

23.3. Sprężarki śrubowe 249

23.4. Sprężone powietrze do celów lakierowych 251

Rozdział 24. Urządzenia do mieszania lakierów (mieszalniki) 254

Rozdział 25. Inne urządzenia pomocnicze 257

25.1. Myjki do pistoletów lakierowych 257

25.2. Kabiny natryskowe do małych części 257

25.3. Ramiona 258

25.4. Urządzenia odpylające 261

25.5. Pozostałe 262

Rozdział 26. Materiały do zabezpieczania pojazdu podczas

lakierowania 263

26.1. Papier do okrywania nadwozi 263

26.2. Taśma klejąca (samoprzylepna) 264

26.3. Pokrowce lakiernicze 265

26.4. Taśma podnosząca uszczelki gumowe 265

26.5. Taśma do zabezpieczania szyb wklejanych 266

26.6. Inne 267

Rozdział 27. Pomieszczenia do pracy 268

27.1. Pomieszczenia do pracy 268

27.2. Pomieszczenia do składowania i przygotowania lakierów 269

CZĘŚĆ V. MATERIAŁOZNAWSTWO NIELAKIERNICZE

I NIEMETALOWE * * * * * 271

Rozdział 28. Materiały nielakiernicze i niemetalowe 273

28.1. Powietrze 273

28.2. Woda 273

28.3. Drewno 274

28.4. Guma 275

28.5. Szkło 275

28.6. Gazy techniczne 275

28.7. Szczeliwa 276

28.8. Kwasy 277

28.9. Paliwa 277

28.10. Oleje i smary 278

28.11. Kleje 280

28.12. Skóra 281

28.13. Tkaniny techniczne 281

28.14. Tworzywa sztuczne 282

28.15. Inne 285

Rozdział 29. Rozpoznawanie materiałów lakierowych i z tworzyw

sztucznych 286

CZĘŚĆ VI. BEZPIECZEŃSTWO PRACY, KONTROLA,

ŚRODOWISKO ***** * 289

Rozdział 30. Prawo pracy i ubezpieczenia pracowników 291

30.1. Prawo pracy 291

30.2. Ubezpieczenia społeczne 291

30.2.1. System obecny 291

30.2.2. System zreformowany 292

30.3. Ubezpieczenia od wypadków przy pracy i w drodze do niej 292

30.4. Inne ubezpieczenia 292

Rozdział 31. Bezpieczeństwo i higiena pracy 293

31.1. Lakiernia i zagrożenia w niej występujące 293

31.1.1. Co nazywamy lakiernią? 293

31.1.2. Co nam grozi w lakierniach? 294

31.2. Substancje toksyczne i szkodliwe 294

31.2.1. Objawy działania i przeciwdziałanie 294

31.3. Czynniki pylące 295

31.3.1 Objawy działania i przeciwdziałanie 295

31.4. Promieniowanie podczerwone 295

31.5. Działanie prądu elektrycznego 295

31.6. Oddziaływanie narzędzi pneumatycznych 296

31.7. Działanie substancji żrących 296

31.8. Ochrona indywidualna przed nadmiernym działaniem czynników

szkodliwych 297

31.8.1. Sprzęt ochrony indywidualnej 297

31.8.2. Odzież i obuwie ochronne 299

31.9. Dźwiganie przedmiotów 299

31.10. Barwy i znaki bezpieczeństwa 300

31.10.1. Barwy bezpieczeństwa 300

31.10.2. Znaki bezpieczeństwa 301

Rozdział 32. Ochrona przeciwpożarowa w lakierniach 302

Rozdział 33. Eksploatacja urządzeń technicznych 306

33.1. Urządzenia poddozorowe 306

33.2. Dokumentacja maszyny/urządzenia 307

Rozdział 34. Ochrona środowiska 308

34.1. Postęp cywilizacyjny a degradacja środowiska naturalnego 308

34.2. Emisja lotnych substancji organicznych do atmosfery 308

34.3. Lakiery na bazach wodorozcieńczalnych 309

34.4. Pistolety HVLP 310

34.5. Kabiny lakiernicze 310

34.6. Utylizacja zużytych filtrów 311

34.7. Zbieranie resztek materiałów lakierowych 311

34.8. Oznakowanie produktów chemicznych 312

Rozdział 35. Urzędy sprawujące funkcje nadzorcze 313

35.1. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) 313

35.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna (SANEPID) 314

35.3. Urząd Dozoru Technicznego (UDT) 314

35.4. Państwowa Straż Pożarna (PSP) 314

35.5. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska (PIOŚ) 315

35.6. Inne urzędy 315

Rozdział 36. Rzeczoznawcy samochodowi 316

CZĘŚĆ VII. SZKOLENIE LAKIERNIKÓW******* 317

Rozdział 37. Szkolnictwo zawodowe 319

37.1. Szkolnictwo państwowe 319

37.2. Szkolnictwo niepaństwowe 319

Rozdział 38. Szkolenie pozaszkolne 319

38.1. Wojewódzkie Zakłady Doskonalenia Zawodowego (WZDZ) 319

38.2. Izby Rzemieślnicze. Cechy 319

38.3. Inne placówki oświatowe 319

38.4. Przykłady pytań (na egzaminach mistrzowskich) 319

38.5. W centrach szkoleniowych producentów lakierów renowacyjnych 321

38.5.1. W centrach subregionalnych 321

38.5.2. W centrach regionalnych lub krajowych 321

38.6. Dokształcanie w firmach produkujących środki transportu 322

DODATKI

Dodatek 1

D1.1. Słowniczek podstawowych terminów używanych w lakiernictwie 323

D1.2. Zamawianie i informacje o Polskich Normach 327

Dodatek 2

D2.1. Przykładowy opis wyrobu lakierniczego z prospektu producenta 328

D2.2. Przykłady oznaczeń wyrobów lakierniczych wg PKWiU, PCN, SWW,

PRODCOM 330

D2.3. Systematyczny Wykaz Wyrobów (SWW) 331

Dodatek 3

D 3.1. Standardy wtyków szybkozłącza pneumatycznego 333

Dodatek 4

D4.1. Piktogramy używane w lakiernictwie 334

D4.2. BHP - znaki nakazu i zakazu, informacyjne, ostrzegawcze 337

D4.3. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy 338

SUPLEMENT do wydania 4 340

WYKAZ FIRM, któiych materiały z prospektów reklamowych

wykorzystano jako ilustracje 347

LITERATURA 349

NOTA O AUTORACH 351