Умеренный консерватор по отношению к социально-политическим изменениям XIX века в

Umiarkowany konserwatysta wobec XIX-wiecznych przemian socjopolitycznych w Europie Zachodniej

Mariusz Nowak

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Kielce 2022

ISBN: 978-83-7133-969-1

liczba stron: 460

okładka miękka

.

Opis wydawcy

.

Przedmiotem rozprawy jest prezentacja poglądów przedstawiciela krakowskich konserwatystów – publicysty Henryka Lisickiego (1839–1899) wobec procesu przemian społeczno-politycznych w Europie Zachodniej dokonujących się w ciągu XIX w. Praca obejmuje kluczowe zagadnienie będące obiektem jego refleksji, tj. źródeł wskazanych przeobrażeń, identyfikując je w upowszechnieniu republikańskiego dziedzictwa rewolucji francuskiej 1789 r. Było ono punktem wyjścia do określenia kierunku przemian ustrojowych w krajach zachodnich. Z pozycji umiarkowanie konserwatywnych Lisicki wskazywał na nieuchronność przemian demokratycznych monarchii Okcydentu; w swych rozważaniach, opierając się na przykładzie współczesnej mu niestabilnej sytuacji wewnętrznej Francji, wskazywał, że optymalnym modelem społeczno-politycznym była dla Zachodu monarchia konstytucyjna. Dla Lisickiego – podobnie jak dla reprezentowanego przez niego środowiska krakowskich zachowawców – uosobieniem tego było państwo angielskie doby królowej Wiktorii.

.

Spis treści

.

Wstęp

ROZDZIAŁ I

Henryk Lisicki (1839-1899) — życie, twórczość, światopogląd i jego związki z krakowskimi konserwatystami

1. Droga Henryka Lisickiego do obozu stańczyków i umiarkowanego konserwatyzmu — główne epizody z życia oraz twórczość pisarska i publicystyczna

2. Konserwatyzm reakcją na zagrożenia dla „powinnego — tradycyjnego porządku" w XIX-wiecznej Europie. Dualizm postaw — nurt tradycjonalistyczny i umiarkowany

3. Środowisko „stańczyków" wobec wielonurtowości ideowej XIX-wiecznego konserwatyzmu

ROZDZIAŁ II

Porewolucyjne XIX-wieczne dzieje Francji egzemplifikacją idei „egalitarnego republikanizmu" sprzecznego z monarchizmem (konserwatywnym konceptem ładu socjopolitycznego)

1. Wczesny „demokratyczny republikanizm" — formowanie konceptu: schyłek XVIII — pierwsza połowa XIX wieku

2. Konsekwencje rewolucji lutowej 1848 — „kwestia socjalna" przyczyną sporu ideowego w ramach republikanizmu i łagodzenie jego programu w czasach cezaryzmu Napoleona III (do 1870 roku).

ROZDZIAŁ III

Refleksje nad funkcjonowaniem monarchii konstytucyjnych w XIX-wiecznej Europie

1. Walory angielskiej monarchii konstytucyjnej i fenomenu „moralnego porządku społecznego" (w zestawieniu konfrontatywnym do realiów socjopolitycznych postrewolucyjnej Francji)

2. Prusy i zjednoczone Niemcy epoki Bismarcka - niespełniona nadzieja konserwatystów kontynentalnej Europy

3. Bezrefleksyjne adaptowanie rozwiązań angielskich w monarchiach Europy Zachodniej zagrożeniem

dla ich porządku socjopolitycznego

ROZDZIAŁ IV

W poszukiwaniu optymalnego ustroju dla państw zachodnich: „konserwatywna" republika, „zmodernizowany" cezaryzm i recydywa monarchii konstytucyjnej

1. „Konserwatywna" republika północnoamerykańska alternatywą dla „egalitarnej" republiki francuskiej

2. Rządy silnej ręki — „zmodernizowany cezaryzm" jako antidotum na zagrożenia dla status quo XIX-wiecznej Europy Zachodniej

3. Monarchia konstytucyjna „powinnym" ładem socjopolitycznym w ocenie umiarkowanego konserwatysty schyłku XIX wieku

.

Indeks osób

Indeks nazw geograficznych