50 инструментов из истории музыки Филип Уилкинсон

50 instrumentów z historii muzyki Philip Wilkinson

niewielkie ślady użytkowania

Spis treści Klarnet 74

Fortepian 80

Wstęp 6 Trąbka 88

Lutnia 10 Kontrafagot 94

Organy 14 Flet 98

Gitara 20 Rożek angielski 104

Klawesyn 24 Flet piccolo 108

Serpent 30 Harmonika szklana 112

Puzon 32 Werbel 114

Skrzypce 38 Waltornia 116

Obój 46 Altówka 122

Fagot 52 Baryton 128

Kontrabas _L t 58 Tamburyn 130

Czynele 64 Bęben tenorowy 132

Wiolonczela 68 Dzwonki 134

:cj£ tam-tam

bLiri

Ł.-ĆT

3ccs basowy

raca.

Łirre: basowy

r«ra—

—T^ŁIT

136

138

144

150

154

162

166

168

174

176

178

180

186

Ksylofon 188

Tuba wagnerowska 4 192

Dzwony rurowe 194

Czelesta 196

Heckelfon 198

Wibrafon 200

Wood błock 202

Mikrofon 204

Fale Martenota 210

Syntezator 214

Bibliografia 218

Indeks 220

Ilustracje 224

INDEKS

A

Aho, Kalevi 199

akordeon 177

Albinoni.Tomaso 48,109 Almenrader, Carl 55,56 altówka 122-127 Amati, rodzina 40,42 anakonda 31 Antonii, Giovanni 70 Arban, Jean-Baptiste 164 arcylutnia 13

Armstrong, Louis 93,165,201 Arnold, Malcolm 121 arpeggione 69

Astę, Jean Hilaire (Halary) 163 aulos 46

B

Babcock, Alpheus 86

Bach, C.P.E. 72,83,100

Bach, J.C. 82, 83

Bach, J.S. 18,19, 27, 28, 29,42,43,47, 48, 71,81 -82, 91,94, 100,105, 109, 118, 121, 124, 129, 146

Bachet, Bernard i Francois 113 Bachmann, Carl Ludwig 60 Baker, Chet 167

Bartok, Bela 67,87,127,133,197 baryton 128-129 basowy klarnet 174-175 basowy kornet patrz serpent basowy bęben 150-153 bat 203

batuta 154-161

Bechet, Sidney 185

Beethoven, Ludwig van 13,29, 50,54,

65, 76, 84, 85, 92, 101, 110, 113, 115, 125,129, 147-148,151,187

Beiderbecke, Bix 162,165

Bellini, Vincenzo 31,107

Bennett, Richard Rodney 213 Berg, Alban 201

Berio, Luciano 37, 51,103,143, 216 Berlioz, Hector 31,32,48, 50,66,67,78,

90, 92, 107, 108, 110, 125-126, 133, 143,148, 149, 151-152, 156, 158, 163, 164-165,169, 171, 179,182,185,195

Bermudo, Juan 21

Bernstein, Elmer 213

Bernstein, Leonard 161

Beyer, Robert 215

bęben tenorowy 132-133

Biber, Heinrich 42

Birtwistle, Harrison 51,93,185, 203

Bizet, Georges 131,165

Bluhmel, Friedrich 119,170

Boccherini, Luigi Tl

Boehm.Theobald 76,101-103

Bolden, Buddy 165

bombardon 170,171

Boskovsky, Willi 159

Bottesini, Giovanni 61

Boulez, Pierre 103,190,191,201,215,

216,217

Brahms, Johannes 45,62,68, 73, 78,87, 120,121,126,172

Brain, Dennis 120-121

Britten, Benjamin 73,121,133,195,201, 203

Broadwood, John 83-84

Bruckner, Anton 19,156,172,193 Buffet, Louis-Auguste 76-77,175 Buli, John 27 .

Buxtehude, Dieterich 18

Byrd, William TI, 59

c

clavicembalum 24

Carlos, Wendy217

Carter, Elliott 149

Carulli, Ferdinando 22

Casals, Pablo 71

Cavaille-Coll, Aristide 19

Celibidache, Sergiu 161

Chaczaturian, Aram 190

Chabrier, Emmanuel 179

chalumeau 74

Chausson, Ernest 197

chi 98

Chickering, Jonas 86

Chopin, Fryderyk 73,87

Claggett, Charles 119

Clavitur-contrafaggot 96

Clementi, Muzio 83,84,159 Copland, Aaron 93, 201 Corbetta, Francesco 22 Corelli, Arcangelo 36,43 Corrette, Michel 109 Couperin, Francois 28 Cristofori, Bartolomeo 80-81 crystal organ 113

Czajkowski, Piotr 45,51, 56-57,62,

111, 126, 131, 137,143, 165, 175, 197 czelesta 196-197 czynele 64-67

D

daf 130

Debain, Alexandre-Francois 177 Debussy, Claude 57,67, 73, 87,103,

107,184,195 Delius, Frederic 199 Denner, Johann Christoph 74 Distin, Henry 152 Dittersdorf, Carl Ditters von 61 Donizetti, Gaetano 113

220 50 INSTRUMENTÓW Z HISTORII MUZYKI

Dorus, Louis 103

Dowland, John 12, 59

Dragonetti, Domenico61-62 dulcjan 47, 52, 54 dulciton 196 Duport, Jean-Louis 72 Duport, Jean-Pierre 72 Dussek, Jan Ladislav 143 Dworzak, Antoni 73,107,126,177 dzwonki 134-135 dzwony rurowe 194-195

E

Edison, Thomas Alva 204, 205 Eichentopf, Andreas 94 elektryczna gitara 21 Elgar, Edward 51, 73,137,148,187 Erard, Sebastien 85,140-141,143

F

fagot 52-57

fale Martenota 210-213

fisharmonia 176-177

flet 98-103

flet prosty 101

fonograf 204

fortepian 80-87

Franek, Cesar 19,107,165,177 Franklin, Benjamin 113 Frescobaidi, Girolamo 18,27 Fuenllana, Miguel 21 Furtwangler, Wilhelm 160

G

Gabrieli, Giovanni 27,34, 35

Gabrielli, Domenico 70

Galii, Domenico 70

Gershwin, George 79

Głazunow, Aleksander 184

Glinka, Michaił 57,187

Gluck, Christoph Willibald 36,65,106,

110,113,131,133,140 gong tam-tam 136-137 gongi 195

Goodman, Benny 78

Goosens, Eugene 51

Gossec, Francois-Joseph 136 gramofon 205,206 Grenser, Heinrich 174 Guarneri, rodzina 42,123 ' gitara 20-23 Gusikov, Joseph 189 Guy, Barry 63

H

Halliday, Joseph 166

Hampel, Anton 117-118

Hampton, Lionel 201

Haendel, Georg 18, 28,36,46,48,49,

91,94,100, 109, 113,115,129,146,

197

harfa 138-143

harmonijka ustna 177

harmonika szklana 112-113 Harrison, Lou 187 Harsdorffer, Georg Philipp 112 Haydn, Joseph 31,50,54,61,72,76,

84, 85, 92, 93, 95, 106, 115, 125, 128,

129, 150-151,156, 187 Heckel, Adam 55-6,96-97 Heckel, Wilhelm 96-97,198-199 heckelfon 198-199 helikon 170

Hindemith, Paul 37, 73, 93,121,126,

127,173,199 Hochbrucker, Jakob 140 Holliger, Heinz 51

Holst, Gustav 120,127,137,148,197 Hotteterre, rodzina 47, 53,98,99 Hummel, Johann Nepomuk 13, 54, 84,

93

hydraulis 16

I

Ibert, Jacques 103,143

J

Jacchini, Giuseppe 71

Jackson, Milt 201

Janeczek, Leon 87,93

jazz 21,36,37,62, 78,165,167,185, 197,201

K

karylion 197

kastaniety 178-179

kithara 139

klarnet 74-79

klarnet basetowy 75

klawesyn 24-29, 80

klawikord 24, 80

Klose, Hyacinthe 76-77 koncerty 29 kontrabas 58-63 kontrafagot 94-97 kornet 162-165 kotły 144-149 kowadło 207 krotale 66,67 krzywuła 54 ksylofon 188-191 ksylorimba 191

L

Lambert, Constant 207, 211 Le Roy, Adrian 21

Leichamschneider, Michael i Johann 117

Leonhardt, Gustav 160 Levidis, Dimitri 212 Liadov, Anatoly 135 lira da gamba 69

Liszt, Franz 19, 29, 86, 87,135,152, 156,158-159, 179, 187

Indeks 221

Loriod, Jeanne 212,213

Lully, Jean-Baptiste 41,47,48,53,156 lutnia 10-13 lira 139

Ł

łańcuch 203

M

Machaut, Guillaume de 139 Machell, Thomas 196 Maderna, Bruno 216 Mahler, Gustav 19, 62-63,93, 97,111,

135,156, 162,167,172, 195,197,199 Majer, Joseph 145-146 mandolina 13 marimba 190

Martenot, Ginette 212, 213 Martenot, Maurice 210-211,212 Martinu, Bohuslav 29,211 Mendelssohn, Felix 31,45, 73, 78, 87,

126,157,158,169, 189 Mercator, Gerardus 147 Messiaen, Olivier 19,87,135,137,191,

195,203,213 Meyer-Eppler, Werner 215 Meyerbeer, Giacomo 126,137,158,

175

mikrofon 204-209

Milano, Francesco da 11-12 Milhaud, Darius 37,133,190,212 Molter, Johann Melchior 75 Monteverdi, Claudio 12-13, 90,139,

140

Moog, Robert 216-217

Moritz, Johann 170

Mosel, Ignaz Franz von 157 Mozart, Wolfgang Amadeus 13, 36,50,

54,61,65, 72, 75, 76, 78, 84, 85, 92, 95, 101, 106, 110, 113,118, 125, 134, 135,140,151,156,162,187,196

Muhlfeld, Richard 78

Muller, lvan 76 musique concrete 215 Musorgski, Modest 185 Mustel, Victor 177,196

N

naker144 Nielsen, Carl 115

O

obój 46-51

obój da caccia 47,104-105 obój d'amore 47 ofiklejda 169-170,171 Orff, Carl 153 organy 14-19

P

Paganini, Niccolo 45,125-126 pandeiro 130 Part, Arvo 93 piccolo 108-111 Pittrich, Carl 149 Pockrich, Richard 112-113 pocztowy róg 162 Ponchielli, Amilcare 135 portatyw 16 pozytyw 16 Praetorius, Michael 189 Primrose, William 127 Procter, Simon 31

Prokofiew, Sergiusz 45, 73, 87,165, 175,179,185,190, 202

Puccini, Giacomo 137,195 Punto, Giovanni 118 Purcell, Henry 49,104,146 puzon 32-37

»Q

Quantz, Johann Joachim 100-101,109

R

Rachmaninow, Sergiusz 73, 87,107, 120,185

racket, rzekt 54

Rameau, Jean-Philippe 108,109-110 Rauschpfeife 47

Ravel, Maurice 79,87,95,103,107, 111,143,185, 203

rebab 38

rebec 38

Rebel, Jean-Fery 110

Reiche, Gottfried 91

Respighi, Ottorino 167

Richter, Hans 160

Riedl, Joseph 121,170

Rimski-Korsakow, Mikołaj 78,137 rik 130

Ritter, Hermann 126,127 Rossini, Gioachino 57,92,107,177 Rostropowicz, Mścisław 70, 73 Rozsa, Miklos 211

róg myśliwski 117

rożek angielski 104-107

rożek basetowy 75

Ruckers, rodzina 24, 25-26 Ruhe, Ulrich Heinrich 91

s

Saint-Saens, Camille 19, 37, 62, 73, 93, 177,189-190

saksofon 180-185

sarusofon 95

Sattler, Christian Friedrich 33

Saurle, Michael 166

Sax, Adolphe 167,171-172,175,

180-184,192

Scarlatti, Alessandro 90,101,124-125 Scarlatti, Domenico 28,29 Schoenberg, Arnold 67,199 Schubert, Franz 69, 73,84 Schumann, Robert 73,87,120,126,

169

222 50 INSTRUMENTÓW Z HISTORII MUZYKI

Schutz, Heinrich 34-35

serpent 30-31,168-169

Sibelius, Jean 62,107

Silbermann, Gottfried 81-82 sistrum 187 skrzypce 38 skrzydłówka 166-167 skrzypce 38-45 Snów, Valentine 91 Sor, Fernando 22 Sousa, John Philip 185 Spohr, Louis 78,143 Spontini, Gaspare 31,136,151,

169-170

Stadler, Anton 75, 78

Stainer, Jacob 42

Stamitz, Johann 123

Stauffer, Johann Georg 69 Stein, Johann Andreas 84-85 Steinway, Henry 86 Stockhausen, Karlheinz 215 Stólzel, Heinrich 119 Stradivari, Antonio 42, 71,123 Strauss, Ryszard 33, 51,78, 97,111,

113,120,126,135,137,172,179, 185,193, 195, 199

Strawiński, Igor 57,63,111,153,160, 165,167,190

Strungk, Nicolaus Adam 64,65 Sullivan, Arthur 194-195 suwakowa trąbka 32-33,92 suzafon 170

Sweelinck, Jan Pieterszoon 18 syntezator 214-217 szatamaja 47,54,104 Szostakowicz, Dymitr 45,57,107,111,

175,190,211 szpinet 27

ś

świątynne klocki 207

T

tabor 114

Taffanel, Paul 103

taille de hautbois 104

tamburyn 130-131

Tarrega, Francisco 23

Telemann, Georg Philipp 94,101,118, 121,123

tenoroon 57

Tertis, Lionel 127

teorba 12-13

theremin 210,211

Thompson, Richard 22

Tilson Thomas, Michael 97 timbrel 130

Tippett, Michael 167,191,201 Torres, Antonio de 22-23 Toscanini, Arturo 160 Tourte, Francois44 trójkąt 186-187 Tritonicon 96 trąbka 88-93 tryophone 189 tuba 168-173

tuba wagnerowska 192-193 Turk, Daniel 157 Turnage, Mark-Anthony 93

V

Vanhal, Johann Baptist 61 Varese, Edgard 153,195, 212, 215 Vaughan Williams, Ralph 51,107,167,

173,177,185

Verdi, Giuseppe 57,111,152,169,195

vibraharp 201

Vierne, Louis 177

vihuela 20, 21

Villa-Lobos, Heitor 73

Vingt-quatre Violons du Roi 41, 59,

122-123,156 viola 58, 59

viola da braccio 39-40, 59 viola da gamba 39-40, 59 viola d'amore 126 violone 58, 59, 68

Vivaldi, Antonio 13,29,43, 54, 71,75, 100,101,109

Volckmar,Tobias 106 4

W

Wagner, Richard 31, 33,62,67, 90, 93, 96,122, 126, 133,159, 172, 179, 187, 192,193, 195

Walter, Anton 84-85

Walton, William 67,127,202,203

waltornia 116-121

Ward, Cornelius 132

Weber, Carl von 157

Weber, Gottfried 55, 57,118,131,157

werbel 114-115

wibrafon 200-201

Widor, Charles-Marie 19

Wieprecht, Wilhelm 170,171

Winterhoff, Herman 201

wiolonczela 68-73

wirginał 27

Wood, Anthony41

X

Xenakis, lannis 73, 216

Z

Zelenka, Jan Dismas 54

Zumpe, Johannes 82, 83

Indeks 223

ZAPRASZAM