Я здесь чужой и хочу остаться чужим... Очерки о Х. Липинском-Готтерсдорфе

Monografia wieloautorska poświęcona Hansowi Lipinsky'emu-Gottersdorfowi jest pierwszą próbą przybliżenia polskojęzycznym odbiorcom życia i twórczości urodzonego w Leśnicy pod Górą św. Anny, dorastającego w Słupsku i w Gotartowie pod Kluczborkiem a po roku 1945 żyjącego i tworzącego w nadreńskiej Kolonii (Köln) pisarza.

"Górnośląski Tołstoj", kronikarz polsko-niemieckiego pogranicza, pisarz odtwarzający w swej prozie nieistniejący już świat śląskiej prowincji a jednocześnie jeden z najbardziej poczytnych niemieckich prozaików lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych i propagator polskiej literatury i kultury w Republice Federalnej Niemiec.

Wojciech Kunicki tak pisał o Lipinskym-Gottersdrofie: "Obok Heinricha Bölla (z którym łączyła go wtedy zażyłość) uznawany był za kronikarza wczesnej Republiki Federalnej, przedstawiającego tragedię słowiańskich Niemców Opolszczyzny, wysiedlanych po 1945 roku ze stron ojczystych. Lipinsky'ego obraz tej tragedii miał w tym okresie charakter koncyliaryczny i pokutny: pisarz opisywał los ludności niemieckiego wschodu jako skutek winy historycznej; starał się, obrazując tę tragedię, przełamywać negatywne stereotypy wyobrażeń Niemców o narodach słowiańskich, zwłaszcza o Polakach. Te dwa aspekty widoczne były w publicystyce Lipinsky'ego lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, gdy zwalczał tzw. restaurację adenauerowską oraz ziomkostwa, latami omawiał twórczość wielkich pisarzy polskich i rosyjskich w prasie i w Radio Bremen, gdy opowiadał się za nawiązaniem stosunków dyplomatycznych z Polską. Twórczość pojmował jako wychowanie do współżycia między narodami w duchu chrześcijańskim."

Zawartość tomu

Przedmowa

TOŻSAMOŚĆ – PRUSKOŚĆ – RECEPCJA

• Justyna Szlachta-Ignatowicz: Hans Lipinsky-Gottersdorf – kolekcjoner doświadczeń.
• Katarzyna Kuchowicz: Krajobraz sentymentalny. Śląsk Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa oraz Henryka Wańka (na przykładzie Die Prosna-Preußen oraz Finis Silesiae).
• Daniel Pietrek: „Klątwa potężnego Pana HB…” O relacjach między Hansem Lipinskym-Gottersdorfem a Horstem Bienkiem.
• Tomasz Cuber: Między Bogiem a kobietami. O pewnej korespondencji listownej słów kilka.
• Anna Gajdis: Wobec wszechmocy żywiołów. Morskie opowieści Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa w kontekście dyskursu akwatycznego.
• Krzysztof Polechoński: Kresowa epopeja przemytnicza Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy Sergiusza Piaseckiego w oczach dwóch niemieckich pisarzy „kresowych”: Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa i Siegfrieda Lenza. Przyczynek do recepcji literatury polskiej w Niemczech.
• Edyta Gorząd-Biskup: Hans Lipinsky-Gottersdorf na łamach czasopisma „Schlesien”.
• Krzysztof Polechoński: Polska recepcja Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa.
• Maciej Walkowiak: Mit Prus u Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa i Ernsta von Salomona. Dwaj późni Prusacy w realiach RFN.
• Wolfgang Brylla: O przestrzeni w powieści Die Prosna-Preußen Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa.
• Rafał Biskup: „Pana książką wyrządził Pan naszej małej ojczyźnie złą przysługę”. Powieść Die Prosna-Preußen Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa w świetle krytyki.
• Jan Pacholski: Pruski dowcip? Czy to jakiś żart?! Albo kilka słów o książce Der Witz der Preußen Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa.

PRZESTRZENIE

• Piotr Przybyła: „Wspólna polsko-niemiecka opowieść”? Góra św. Anny w transnarodowym paradygmacie narracyjnym.
• Zdzisław Włodarczyk: Po dwóch stronach rzeki. Refleksje na temat sąsiedztwa nad górną Prosną (XIV–XIX w.).
• Witold Żak: Kraina dzieciństwa Hansa Lipinsky’ego-Gottersdorfa – obraz wsi górnośląskiej w powieści Die Prosna-Preußen.

ŚWIADKOWIE CZASU

• Leonie Franz: Wspomnienia o moim dziadku Hansie Lipinskym-Gottersdorfie.
• Monika Taubitz: Spotkania z Hansem Lipinskym-Gottersdorfem.
• „Zawsze podkreślał, że w Niemczech – ogólnie mówiąc na zachodzie – czuł się obco”. Fritz Wandel w rozmowie z Tomaszem Cuberem.

RZECZYWISTOŚCI WYOBRAŻONE

• Hans Lipinsky-Gottersdorf: Wschodnioniemiecka wigilia 1944.
• Hans Lipinsky-Gottersdorf: Jestem Prusem.

Indeks osobowy