Право и литература как философско-правовое направление

Prawo i literatura jako kierunek filozoficznoprawny

Autor: Joanna Kamień

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

„Do najważniejszych zalet książki zaliczyłbym przede wszystkim kompleksowe ujęcie i omówienie potencjalnych relacji pomiędzy prawem a literaturą. Stanowi ono z pewnością krok naprzód w pogłębianiu zrozumienia ich złożoności i różnorodności, specyfiki związanej z ich poszczególnymi typami oraz powiązania ich z szerszym kontekstem dotychczasowego stanu wiedzy w zakresie nie tylko law & literature, ale przede wszystkim perspektywy estetyki prawniczej jako dziedziny badań filozoficznoprawnych. Pod tym względem wysiłek badawczy autorki uważam za uwieńczony bezdyskusyjnym powodzeniem”.

Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Pietrzykowskiego

„Autorka proponuje konkretny sposób prowadzenia badań w nurcie law & literature. Przedstawia własny model postępowania ze źródłami literackimi, polegający na zadawaniu im czterech pytań filozofii prawa. Tworzy tym samym metodę. Kto się z metodą Autorki nie zgadza, może zaproponować własną. To ona jednak postawiła ważny krok w uporządkowaniu bieżącej debaty i to do niej będzie się należało odnosić w dalszych dyskusjach. Wielu intelektualnych impulsów nie byłoby, gdyby nie szansa zapoznania się z jej wizją. Wierzę, że będzie ona ważnym punktem odniesienia w dalszych dyskusjach nad sposobami badania związków prawa i literatury w naszym kraju”.

Z recenzji prof. dr. hab. Macieja Jońcy

SPIS TREŚCI

Wstęp | 9

Założenia metodologiczne i koncepcja książki | 25

Podziękowania | 39

Część I

Prawo i literatura jako kierunek filozoficznoprawny

Wprowadzenie | 43

Rozdział 1

Kształtowanie się kierunku prawo i literatura | 47

Rozdział 2

Prawo i literatura – założenia kierunku | 61

Rozdział 3

Prawo i literatura – perspektywy badawcze | 69

3.1. Prawo w literaturze (law in literature) | 75

3.2. Prawo jako literatura (law as literature) | 90

3.3. Literatura w prawie (literature in law) | 106

3.3.1. Literatura w aktach normatywnych | 107

3.3.2. Literatura w orzeczeniach i mowach sądowych | 109

3.4. Możliwe uzupełnienia | 117

3.4.1. Prawo o literaturze (law on literature) | 118

3.4.2. Literatura prawnicza (legal literature) | 132

3.4.3. Literatura jako prawo (literature as law) | 138

Podsumowanie | 143

Rozdział 4

Prawo i literatura a estetyka prawa | 147

Podsumowanie | 159

Część II

Prawo w literaturze – studium przykładów

Wprowadzenie | 167

Rozdział 5

Cztery pytania filozofii prawa według Wojciecha Załuskiego | 177

5.1. Pytanie ontologiczne | 177

5.2. Pytanie teleologiczno-aksjologiczne | 181

5.3. Pytanie o normatywność | 185

5.4. Pytanie metodologiczno-epistemologiczne | 189

Rozdział 6

Poszukiwanie odpowiedzi na cztery pytania filozofii prawa

w wybranych dziełach literackich | 191

6.1. Biblia | 192

6.2. Sofokles, Antygona (442 r. p.n.e.) | 206

6.3. William Szekspir, Kupiec wenecki (1594–1597) | 227

6.4. Fiodor Dostojewski, Bracia Karamazow (1880) | 257

6.5. Bolesław Prus, Lalka (1887–1889) | 285

6.6. Franz Kafka, Przed prawem (1914) | 311

6.7. Harper Lee, Zabić drozda (1960) | 330

Podsumowanie | 353

Appendix

Pisarz prawnik, czyli o innych jeszcze związkach prawa i literatury | 361

Wnioski i perspektywy badawcze | 371

Literatura | 379

Źródła literackie | 403

Summary

Law and Literature as a Legal-Philosophical Current | 405