Вредные, опасные и полезные вещества Том 2 Органические соединения

Substancje groźne, niebezpieczne i pożyteczne. T. 2. Związki organiczne

autor: Kołodziejczyk Aleksander, Kołodziejczyk Aleksandra

Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej

Ludzie od początku swojego istnienia byli narażeni na działanie szkodliwych substancji chemicznych. Pierwotnie były to groźne dla życia opary wulkaniczne, toksyczne minerały – takie, jak arszenik, rudy ołowiu czy rtęci, szkodliwe metabolity wtórne (toksyny) wytwarzane przez mikroorganizmy, rośliny i zwierzęta, a także produkty spalania substancji organicznych, w tym dymy z palących się lasów czy stepów, zawierające czad, dioksyny, policykliczne węglowodory aromatyczne czy urusziole (alkilokatechole, alergeny trującego dębu). Pula tych niebezpiecznych i groźnych dla życia substancji była w zasadzie niezmienna na przestrzeni wielu tysiącleci. Z czasem jednak ludzie nauczyli się izolować i zatężać substancje naturalne, a także je przetwarzać, w związku z czym pojawiało się coraz więcej, coraz groźniejszych toksyn.

Celem tej książki jest nie tylko omówienie niebezpiecznych związków i zwrócenie uwagi na zagrożenia, jakie stanowią dla organizmów żywych, przede wszystkim dla ludzi. Autorowi zależało również na pokazaniu, jak z ich powodu dochodziło do nieszczęśliwych wypadków i zwróceniu uwagi na długotrwałe, podejmowane na przestrzeni wieków wysiłki, zmierzające do wyeliminowania przyczyn wielu nieszczęść.

Część książki poświęcona jest substancjom, które mimo że są szkodliwe, znalazły praktyczne zastosowanie zarówno w przemyśle, jak i w codziennym życiu.

Książka będzie składać się z trzech tomów:

I – dotyczy pierwiastków i związków nieorganicznych;

II – zawierać będzie informacje na temat związków organicznych;

III – poświęcony będzie związkom naturalnym, w tym toksynom produkowanym przez mikroorganizmy, rośliny i zwierzęta oraz analogom tych toksyn otrzymywanym syntetycznie; podane zostaną też przykłady szkodliwego działania leków.

W tomie II przedstawione zostały informacje nt. związków organicznych, ich występowania, otrzymywania, właściwości oraz zagrożeń, jakie one stwarzają, a także korzyści, jakich dostarczają. Do związków organicznych zaliczane są te substancje, które zawierają atom lub atomy węgla, z pewnymi wyjątkami (szczegóły w książce). Szacunkowo, liczba znanych związków organicznych sięga kilkudziesięciu milionów (wg PubChem), a rocznie przybywa ich około 200 tys. W związkach organicznych obok węgla i wodoru najczęściej występują także tlen, azot i siarka, dlatego te pięć pierwiastków nazwano pierwiastkami organicznymi. Połączenia organiczne, które zawierają jeszcze inne atomy bezpośrednio związane z atomami węgla noszą nazwy wynikające z ich obecności, np. związki z atomami metali nazywane są związkami metaloorganicznymi. Do najczęściej spotykanych należą też związki halogenoorganiczne, siarkoorganiczne czy fosforoorganiczne. Od ich nazw zatytułowane zostały poszczególne rozdziały książki.