Крылья

Skrzydła Michaił Kuzmin

Gdy Skrzydła Michaiła Kuzmina wyszły drukiem w 1906 roku, wzbudziły sensację. Choć przyjęta przez autora forma artystyczna odwołuje się do dialogów Platona i oświeceniowej powiastki filozoficznej, wielu czytelników upatrywało w utworze powieść pornograficzną, której podstawowym celem był opis nieznanego świata homoseksualistów.

Pisarz rzucał wyzwanie dotychczasowym normom obyczajowym i testował granice społecznej tolerancji, nie godząc się na upatrywanie w homoseksualizmie słabości, choroby, grzechu czy dowodu nieprzystosowania do świata. Symboliczne skrzydła stanowią dla Kuzmina atrybut swobody i odwagi, służą wzniesieniu się ponad mieszczańską moralność. Jest to przede wszystkim powieść o formowaniu się osobowości, odwołująca się do mitu inicjacyjnego, który nakłada na człowieka obowiązek poznania, przede wszystkim poznania siebie. Utwór jest pochwałą miłości identyfikowanej z wolnością, a przysługująca człowiekowi wolność to nie jałmużna, lecz należne mu prawo, ustanowione przez tego, kto przypina duszy ludzkiej skrzydła.

Michaił Kuzmin (1872–1936) – pisarz rosyjski. Autor tomów wierszy Pieśni aleksandryjskie (1919), Niezwykłe wieczory (1921), Pstrąg rozbija lód (1929); powieści Przygody Aimé Lebeufa (1907), Cudowne życie Józefa Balsamo, hrabiego Cagliostro (1916); dramatu Szczęśliwy dzień, albo Dwaj bracia (1918). Sławę przyniosła mu debiutancka, skandalizująca powieść Skrzydła (1906).

Maksimilian Wołoszyn tuż po ukazaniu się Skrzydeł napisał o trzydziestoczteroletnim Kuzminie: „Kiedy widzisz Kuzmina pierwszy raz, masz ochotę go spytać: Proszę szczerze powiedzieć, ile pan ma lat? Ale nie decydujesz się na to, bojąc się usłyszeć w odpowiedzi: Dwa tysiące. Jest w nim coś tak pradawnego, że pojawia się myśl, czy nie jest on jedną z mumii egipskich, której za sprawą jakichś czarów przywrócono życie i pamięć”.