Бещады. Путеводитель для настоящего туриста. Эд. 2024 год

Paweł Luboński (red.)

Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty

408 stron formatu B6 plus 32 strony ze zdjęciami barwnymi, 100 zdjęć czarno-białych w tekście, 51 szczegółowych mapek i planów miejscowości, 18 rysunków. Oprawa miękka ze skrzydełkami.

Rewasz, wyd. XXII aktualizowane,  Pruszków 2024

ISBN: 978-83-8122-073-6

Przewodnik ten to obszerne i szczegółowe kompendium wiedzy o Bieszczadach podane w przystępnej i przejrzystej formie. Rozdział Dlaczego w Bieszczady to wstępna charakterystyka tej grupy górskiej; pomaga zorientować się czego można spodziewać się po pobycie tutaj, a czego raczej tu nie znajdziemy. Rozdział O Bieszczadach ogólnie ujmuje bieszczadzkie sprawy niejako „z lotu ptaka” – opowiada czym są Bieszczady i jaka była ich historia. Głębszą wiedzę o regionie zawiera rozdział Bieszczadzkie tematy, gdzie w krótkich artykułach omówione są najciekawsze zagadnienia historii, geografii, przyrody, etnografii i socjologii Bieszczadów dawniej i dziś. Część szczegółowa przewodnika opisuje poszczególne pasma górskie. Są nimi: Wysoki Dział czyli pasmo Chryszczatej i Wołosania, pasmo graniczne od Łupkowa do Roztok Górnych, masyw Łopiennika i Falowej, pasmo graniczne od Roztok do Ustrzyk Górnych z Jasłem, Rabią Skałą i Wielką Rawką, Połonina Wetlińska, Połonina Caryńska, masyw Tarnicy i Halicza z pasmem granicznym aż po przeł. Użocką, Przedgórze Bieszczadzkie (Otryt i Żuków) oraz okolice bieszczadzkich zalewów: solińskiego i myczkowieckiego. Opisano zejścia z pasma granicznego na Słowację. Najobszerniejszą część przewodnika stanowi Słownik miejscowości zawierający szczegółowe informacje krajoznawcze o wszystkich miejscowościach na omawianym terenie, w tym także nieistniejących.

Spis treści

O TYM PRZEWODNIKU

Jak korzystać z przewodnika

Mapy

Uwagi do słownika miejscowości

Uwagi do opisów szlaków

Wysokości szczytów

DLACZEGO W BIESZCZADY

O BIESZCZADACH OGÓLNIE

Co to takiego – Bieszczady? Środowisko geograficzne

Hydrografia

Budowa geologiczna i morfologia

Surowce

Klimat

Roślinność

Fauna

Ochrona przyrody

Do socjalizmu i z powrotem. Zagadnienia społeczne i gospodarcze

Ludność

Gospodarka

Drogi

Długie, nieciekawe dzieje. Zarys historii

Bieszczadzka prehistoria

Pod władzą ruskich książąt i polskich królów

Dziewiętnastowieczne przemiany

Spór o duszę Rusina

W wirze wojen

Bieszczady ponownie zdobywane

Nowa epoka

BIESZCZADZKIE TEMATY

Na surowym korzeniu. Historia zasiedlenia Bieszczadów (X–XVIII w.)

Najkrwawsza karta dziejów. Pierwsza wojna światowa w Bieszczadach

Między starym a nowym. Wieś bieszczadzka w międzywojniu

Odblask odległych łun. Walki z Ukraińską Powstańczą Armią

Bieszczady – fenomen społeczny. Z dziejów powojennego osadnictwa

Dzieje słupów i słupków. Granice państwowe w Bieszczadach

Nazwy opowiadają o przeszłości. Bieszczadzka toponomastyka

Świat Łemków i Bojków. Zarys etnografii Bieszczadów

Pod kopułami cerkwi. Kościół prawosławny i greckokatolicki w Bieszczadach

Czas zaklęty w drewnie. Bieszczadzkie cerkwie

Gdy wycinają las. Gospodarka leśna w Bieszczadach

Jedzie bieszczadzka ciuchcia. Kolejki leśne w Bieszczadach

Wsie na dnie jeziora. O bieszczadzkich zbiornikach wodnych

Ekohistoria. Z dziejów bieszczadzkiej przyrody

Nie zadeptać połonin. Przyroda Bieszczadów i jej ochrona

Jak powstał Park

Osobliwości bieszczadzkiej przyrody

Ochrona przyrody Bieszczadów poza granicami BdPN

Niektóre zwierzęta Bieszczadów

Z siekierą w herbie. Z dziejów turystyki w Bieszczadach

W górach jest wszystko, co kocham... Jerzy Harasymowicz i inni poeci Bieszczadów

A. WYSOKI DZIAŁ

Osuwisko Zwezło

A1. Osiem godzin karpackiej puszczy. Komańcza – Chryszczata – Wołosań – Cisna

A1a. Po śladach dwóch wojen

A2. Przez łąki nad Turzańskiem. Rzepedź – Turzańsk – Suliła – Chryszczata

A3. Kamienie wśród lasu. Bystre – dolina Rabego – Chryszczata

B. PASMO GRANICZNE (CZĘŚĆ ZACHODNIA)

B1. Rzut oka do sąsiadów. Łupków – Wysoki Groń – Balnica

B1a. Przez Balnicę

B1b. Do Osadnego

B2. „Węgierską” granicą. Balnica – Czerenin – Stryb – Roztoki Górne

B3. W niedźwiedzim mateczniku. Żubracze – Hyrlata – Rosocha – Roztoki Górne

C. MASYWY ŁOPIENNIKA I FALOWEJ

C1. Śladem Wincentego Pola. Baligród – Durna – Łopiennik – Dołżyca

Inne trasy na grzbiet Łopiennika

C1a. Przez Woronikówkę na Berdo

C1b. Zejście do Jabłonek przez Łopieninkę

C2. Pielgrzymią ścieżką. Stężnica – Radziejowa – Tyskowa – Łopienka – Dołżyca

C3. Przez chaszcze Korbani. Bukowiec – Korbania – przeł. Hyrcza

C4. Dołżyca – Falowa – Jaworzec

D. PASMO GRANICZNE (CZĘŚĆ WSCHODNIA)

Park Narodowy „Połoniny”

D1. Gdzie już nie pasą się owce... Roztoki Górne – Okrąglik – Rabia Skała – Wetlina

D2. Połoniny mniej znane. Cisna – Jasło – Fereczata – Smerek

D2a. Przełęcz Przysłup – Jasło

D3. Dla prawdziwych mężczyzn. Wetlina – Rabia Skała – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne

D4. Łatwo, przyjemnie i z widokami. Wetlina – Dział – Mała Rawka – Przełęcz Wyżniańska

D5. Na cesarskim gościńcu. Wetlina – Dziurkowiec – Runina – Ruské – Roztoki Górne

D6. Na wschodniej rubieży Słowacji. Krzemieniec – Stužicka Rieka – Nová Sedlica

D7. Szybko do Novej Sedlicy. Czerteż – przełęcz pod Príkrym – Nová Sedlica

D8. Przez Dolinę Trzech Niewiast. Nová Sedlica – Miodowa Baba – Rabia Skała

E. POŁONINA WETLIŃSKA

Pasterstwo na Połoninie Wetlińskiej

Dolina Wetlinki

E1. Tam gdzie szałas na połoninie. Smerek – Połonina Wetlińska – Berehy Górne

Inne trasy na Połoninę Wetlińską

E2a. Ze Starego Sioła na Przełęcz Orłowicza

E2b. Zejście do Suchych Rzek

E2c. Z kempingu BPN do Tawerny

E2d. Z Przełęczy Wyżnej

E3. Pomiędzy Sanem a Wetlinką. Terka – Połoma – Bukowina – Przełęcz Orłowicza

E4. Dzikie pola Bieszczadów. Terka – Tworylne – Krywe – Zatwarnica

E5. Do zbójeckich stajni. Zatwarnica – Dwernik-Kamień – Nasiczne

F. POŁONINA CARYŃSKA

Jaskinie koło Nasicznego

F1. Połonina w stanie czystym. Berehy Górne – Połonina Caryńska – Ustrzyki Górne

F2. Nostalgiczne krajobrazy. Bereżki – przełęcz Przysłup – Caryńskie – Nasiczne

F3. Magury i połoniny. Dwernik – Magura Stuposiańska – Przysłup – Połonina Caryńska – Przełęcz Wyżniańska

G. MASYW TARNICY I BIESZCZADZKI WOREK

Ścieżki przyrodnicze

Tarnica

G1. Kwintesencja Bieszczadów. Ustrzyki Górne – Szeroki Wierch – Halicz – Przełęcz Bukowska – Wołosate

G2. Skalistą granią. Ustrzyki Górne – Wołosate – Bukowe Berdo – Pszczeliny

G3. Do narożnika Polski. Stuposiany – Muczne – Tarnawa – Bukowiec – Beniowa – Sianki

H. WSCHODNIE PRZEDGÓRZE BIESZCZADZKIE

Otryt

Żuków

Bieszczadzka nafta

H1. Pustkowia nad Soliną. Ustrzyki Dolne – Równia – Żuków – Stożek – Polana

H1a. Przez dolinę Paniszczówki

H2. Błądzenie po Otrycie. Polana – Hulskie – Otryt Górny – Dwernik

H2a. Z Lutowisk na Otryt

H3. Do groty w Rosolinie. Polana – Rosolin – Czarna Dolna

H4. Po żeberku bieszczadzkiego rusztu. Ustianowa – Żuków – Żłobek – Jaworniki – Czarna Górna

H5. Po krainie lipeckiej. Czarna Górna – Lipie – Michniowiec – Bystre – Jaworniki – Czarna Górna

J. OKOLICE BIESZCZADZKICH JEZIOR

Jezioro Solińskie

Jezioro Myczkowieckie

„Zęby Stalina”

J1. Bieszczadzkie kontrasty. Lesko – Czulnia – Zwierzyń – Myczków – Polańczyk

J1a. Przez Koziniec do Soliny

J2. Wzgórza nad jeziorem. Myczków – Wołkowyja – Bukowiec – Terka

SŁOWNIK MIEJSCOWOŚCI

Ważniejsze źrodła informacji historycznych

INFORMACJE PRAKTYCZNE

Bieszczady w Internecie

Informacja turystyczna

Dojazd w Bieszczady

Noclegi

Podkarpacki Szlak Kulinarny

Ratunek w górach

Straż graniczna

Zima w Bieszczadach

Jeździectwo

Turystyka rowerowa

Bieszczadzki Park Narodowy

Kolejka bieszczadzka

Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe

SKOROWIDZ