Postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowe

Monografia poświęcona jest najważniejszemu ze środków nadzoru nad działalnością organów samorządu terytorialnego w postaci stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia.

Autorka w sposób kompleksowy scharakteryzowała proces podejmowania rozstrzygnięcia nadzorczego w postaci stwierdzenia nieważności aktu samorządowego wraz ze wskazaniem podmiotów w nim uczestniczących. Zasadnicza część rozważań dotyczy rekonstrukcji postępowania nadzorczego poprzez wskazanie wszystkich jego etapów. Cel ten został osiągnięty między innymi poprzez określenie katalogu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego mających zastosowanie w tym postępowaniu wraz z dokonaniem ich ewentualnych – koniecznych z punktu widzenia specyfiki procesu nadzorczego – modyfikacji. Jednym z praktycznych celów publikacji jest zbadanie ewolucji prawnych rozwiązań dotyczących funkcjonowania środka nadzoru w postaci stwierdzenia nieważności uchwały (zarządzenia) organu jednostki samorządu terytorialnego począwszy od jego ustanowienia w ustawie o samorządzie terytorialnym w 1990 r. Pozwala to na wskazanie aktualnych linii orzeczniczych i istotnych zmian w zakresie stosowania przepisów o nadzorze.

Spis treści

Wykaz skrótów

Wykaz literatury

Wykaz orzeczeń

Wykaz aktów prawnych i orzeczeń

Wstęp

Rozdział I. Stwierdzenie nieważności uchwały (zarządzenia) organu jednostki samorządu terytorialnego jako jeden ze środków nadzoru nad samorządem terytorialnym

• 1. Nadzór nad samorządem terytorialnym
• 1.1. Uwagi ogólne
• 1.2. Podstawa prawna
• 1.3. Podmioty administracyjnoprawnego stosunku nadzoru
• 1.4. Kryterium nadzoru
• 1.5. Środki nadzorcze (kompetencje nadzorcze)
• 1.6. Procedura nadzorcza
• 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego a inne postępowania nadzorcze
• 3. Kodeks postępowania administracyjnego w procesie wydawania rozstrzygnięcia nadzorczego
• 4. Charakter prawny postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego

Rozdział II. Zakres podmiotowy postępowania nadzorczego w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego

• 1. Organy nadzoru
• 2. Organy postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 2.1. Katalog organów
• 2.2. Właściwość organów
• 2.2.1. Pojęcie i zakres właściwości organów prowadzących postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 2.2.1.1. Uwagi ogólne
• 2.2.1.2. Właściwość rzeczowa
• 2.2.1.3. Właściwość miejscowa
• 2.2.1.4. Właściwość instancyjna
• 2.2.2. Spory o właściwość
• 2.3. Wyłączenie organu
• 3. Uczestnicy postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 3.1. „Strona" postępowania nadzorczego
• 3.2. Podmioty poddane nadzorowi
• 3.2.1. Organy jednostek samorządu terytorialnego
• 3.2.2. Związki i porozumienia

Rozdział III. Zakres przedmiotowy postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego

• 1. Działalność gminna (powiatowa, samorządu województwa) jako ogólny przedmiot nadzoru nad samorządem terytorialnym
• 2. Przedmiot postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 2.1. Akty organów samorządu terytorialnego podlegające nadzorowi państwowemu
• 2.2. Uchwały
• 2.3. Zarządzenia
• 3. Przedmiot nadzoru realizowanego przez regionalną izbę obrachunkową
• 4. Wyłączenia przedmiotowe
• 5. Zmiany aktów i utrata ich mocy obowiązującej w trakcie trwania procedury nadzorczej

Rozdział IV. Stadia postępowania nadzorczego prowadzonego w celu oceny legalności aktu samorządowego

• 1. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności a postępowanie prowadzone w celu oceny legalności aktu samorządowego
• 2. Podjęcie postępowania prowadzonego w celu oceny zgodności z prawem aktu samorządowego
• 2.1. Doręczenie aktów samorządowych organom nadzoru
• 2.2. Przedkładanie uchwał organów stanowiących
• 2.3. Przedkładanie aktów organów wykonawczych
• 2.4. Przedkładanie przepisów porządkowych
• 2.5. Podmiot zobowiązany do przedkładania aktów organom nadzoru
• 2.6. Forma i tryb przedkładania aktów organom nadzoru
• 2.7. Terminy przedkładania aktów
• 3. Czynności organu nadzoru podejmowane w toku postępowania oceniającego legalność aktu samorządowego
• 3.1. Badanie właściwości przez organy nadzoru
• 3.2. Wymogi formalne aktów
• 3.3. Wstępna ocena legalności aktu
• 4. Fazy postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 4.1. Wszczęcie postępowania
• 4.2. Postępowanie wyjaśniające
• 4.2.1. Uwagi ogólne
• 4.2.2. Postępowanie dowodowe
• 4.2.3. Forma postępowania wyjaśniającego
• 5. Podstawowe uprawnienia i obowiązki procesowe podmiotów postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego
• 6. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej
• 7. Upływ kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego i jego wpływ na postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu samorządowego

Rozdział V. Rozstrzygnięcia zapadające w procesie oceny legalności uchwały/zarządzenia organu jednostki samorządu terytorialnego

• 1. Akty wydawane w toku postępowania nadzorczego
• 1.1. Wstrzymanie wykonania uchwały lub zarządzenia
• 1.2. Wezwanie do usunięcia naruszeń w uchwale budżetowej
• 2. Akty i czynności podejmowane w efekcie oceny legalności uchwały lub zarządzenia organu jednostki samorządu terytorialnego
• 2.1. Stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia (rozstrzygniecie nadzorcze)
• 2.1.1. Uwagi ogólne
• 2.1.2. Przesłanki stwierdzenia nieważności uchwały/zarządzenia organu jednostki samorządu terytorialnego
• 2.1.2.1. Pojęcie sprzeczności z prawem
• 2.1.2.2. „Istotne" a „nieistotne" naruszenie prawa
• 2.1.3. Termin do wydania rozstrzygnięcia nadzorczego
• 2.1.3.1. Klasyfikacja terminów
• 2.1.3.2. Charakter prawny terminów
• 2.1.3.3. Obliczanie terminów. Możliwość ich przedłużania, zawieszania i przywracania
• 2.1.3.4. Skutki uchybienia terminów
• 2.1.4. Elementy formalne rozstrzygnięcia nadzorczego
• 2.1.5. Forma prawna rozstrzygnięcia nadzorczego
• 2.2. Wskazanie wydania uchwały (zarządzenia) z naruszeniem prawa
• 2.3. Zakończenie postępowania w przypadku braku przesłanek do stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia
• 2.4. Umorzenie postępowania
• 2.5. Czynności podejmowane przez organ nadzoru po upływie terminu do stwierdzenia nieważności aktu samorządowego we własnym zakresie
• 2.6. Prawomocność i trwałość rozstrzygnięcia nadzorczego