Направления философии права информационной цивилизации Яцек Яновский

Kierunki filozofii prawa cywilizacji informacyjnej

Jacek Janowski

Praca omawia siedem sposobów filozoficznie zakorzenionego pojmowania prawa w warunkach kształtującej się cywilizacji informacyjnej. Dotyka zagadnień kluczowych dla ukazania transformacji od etycznego do technicznego uzasadnienia porządku społeczno-politycznego. Każdy obserwuje i odczuwa wagę i powagę niepokojących zmian zachodzących w otoczeniu prawnym i w samym prawie. Pomimo doskonalenia narzędzi informacyjnych, pogarsza się jakość przepisów prawa i narasta niepewność stosunków prawnych. Za sprawą technologii, tak w prawie, jak również na wielu innych obszarach dzieje się odwrotnie niż się spodziewano. Dlaczego wszystko staje się coraz bardziej skomplikowane i ryzykowne? Zdaniem autora nie sposób opisać i wyjaśnić dzisiejszej degradacji prawa, nie wychodząc poza wąskie, prawnicze kategorie. Zgodnie z wyjściową obserwacją badawczą obecnie postępuje ideologiczna i technologiczna redefinicja prawa. Jest ono poddawane ideowym i technicznym standardom globalnej interoperacyjności. Staje się coraz bardziej techniczne, tak w wymiarze formalno-proceduralnym, jak również w wymiarze materialno-aksjologicznym. Tendencji tej podlega law in books (nauka prawa) oraz law in action (praktyka prawna). Wcześniej wypracowane i powszechnie uznane pojęcia, konstrukcje i instytucje prawne szybko się dezaktualizują pod wpływem komplikujących się procesów technologicznych. Ze względu na rozwój technologii i jej upowszechnienie zmienia się społeczne działanie prawa. Technologiczne uwikłanie społeczeństw prowadzi m.in. do wirtualizacji i cybernetyzacji prawa.

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Realistyczno-obiektywistyczna interpretacja prawa

1. Realizm

2. Obiektywizm

3. Ład naturalny

4. Natura ludzka

5. Związanie naturalne

6. Filozofia prawa natury

7. Relacyjna struktura prawa naturalnego

8. Normatywna zawartość prawa naturalnego

9. Charakter norm prawa naturalnego

10. Realistyczna afirmacja prawa naturalnego

Rozdział 2. Idealistyczno-ideologiczna interpretacja prawa

1. Idealizacja

2. Idea

3. Ideał

4. Idealizm

5. Ideologia

6. Ideologizacja

7. Idolatria

8. Filozofia prawa idealnego

9. Idealizm a realizm prawa

10. Relatywizm norm prawa idealnego

11. Ideologiczna negacja rzeczywistego prawa

12. Technologiczne wzmocnienie ideologizacji prawa

Rozdział 3. Pozytywistyczno-formalistyczna interpretacja prawa

1. Pozytywizm

2. Status prawa pozytywnego

3. Normy prawa pozytywnego

4. Ewolucja pozytywizmu prawnego

5. Poglądy prawnopozytywne

6. Ideał pozytywizmu prawniczego

7. Ostateczne uzasadnienie prawa pozytywnego

8. Pozytywistyczny totalizm prawny

Rozdział 4. Liberalno-indywidualistyczna interpretacja prawa

1. Liberalizm

2. Indywidualizm

3. Prawo liberalne

4. Błąd liberalizmu prawnego

5. Konsekwencje liberalizmu prawnego

6. Libertarianizm prawny

7. Presja na liberalizację prawa

8. Liberalna relatywizacja prawa

Rozdział 5. Totalitarno-kolektywistyczna interpretacja prawa

1. Totalitaryzm

2. Kolektywizm

3. Prawo totalitarne

4. Prawo moralne

5. Etyczny totalitaryzm prawny

6. Technologiczny totalitaryzm prawny

7. Informacyjny totalitaryzm prawny

8. Globalny wymiar totalizacji prawa

Rozdział 6. Personalistyczno-solidarystyczna interpretacja prawa

1. Personalizm

2. Solidaryzm

3. Osoba jako podmiot egzystencji

4. Osoba jako podmiot prawa

5. Personalistyczna kultura prawa

6. Prawa osoby ludzkiej

7. Prawa natury ludzkiej

8. Prawo solidarności społecznej

Rozdział 7. Wirtualno-cybernetyczna interpretacja prawa

1. Wirtualizacja

2. Cybernetyzacja

3. Symulacja działania prawa

4. Wirtualna symulacja działania prawa

5. Wirtualizacja prawa

6. Zarządzanie działaniem prawa

7. Cybernetyzacja prawa

8. Konsekwencje cybernetyzacji prawa

Zakończenie

Bibliografia