Мастера и дилетанты Польское искусство XIX века.

Mistrzowie i dyletanci. Spotkania ze sztuka polską XIX wieku

Autor: Wojciech Przybyszewski

"Mistrzowie i dyletanci. Spotkania ze sztuką polską XIX wieku" autorstwa Wojciecha Przybyszewskiego to popularnonaukowa publikacja przeznaczona nie tylko dla historyków sztuki. 29 bogato ilustrowanych rozdziałów poświęconych jest intrygującym zabytkom, są wśród nich obrazy, ryciny, fotografie, wokół których toczy się opowieść autora. Z tekstu dowiemy się na przykład, co to jest szlichtada i jaki ma związek z jedną z pierwszych warszawskich kawiarń. Przeczytamy o portretach znanych Polaków, również tych nietypowych, jak na przykład haftowany portret Kościuszki, czy o obrazie Matejki w serialu "Alternatywy 4".

Tytułowi "Mistrzowie i dyletanci" to znakomici polscy artyści, działający w XIX wieku w Królestwie Polskim i za granicą (tacy, jak malarze: Artur Grottger, Juliusz Kossak, Wojciech Gerson, Aleksander Lesser, Jan Matejko czy fotograf Karol Beyer), ale także twórcy mało obecnie znani lub niemal zupełnie zapomniani, a jednak znaczący w swoim czasie (tacy, jak malarze: Karol Malankiewicz, Franciszek Ruśkiewicz, Antoni Ziemięcki, litograf Jakub Sokołowski, złotnik Józef Hakowski czy fotograf Eliasz Stumann). Autor, redaktor naczelny pisma "Spotkania z Zabytkami", dzieli się swoją pasją z Czytelnikami czyniąc to z prawdziwą swadą.

Spis treści ROZDZIAŁ 1 Wstęp 7 Depesza do Napoleona 13

ROZDZIAŁ 2 Niespodzianki jubileuszowej aukcji 18

ROZDZIAŁ 3 Szlichtada 22

ROZDZIAŁ 4 Antoni Ziemięcki - artysta zapomniany 33

ROZDZIAŁ 5 „Odkrycie” Grottgera 44

ROZDZIAŁ 6 0 jeden gest za daleko 50

ROZDZIAŁ 7 'Zaginione dzieło Juliusza Kossaka 67

ROZDZIAŁ 8 Generalska czara 75

ROZDZIAŁ 9 Urodzinowy podarunek 80

ROZDZIAŁ 10 Widok Janowca 86

ROZDZIAŁ 11 Sensacyjny powrót obrazu Wojciecha Gersona 89

ROZDZIAŁ 1 2 Wizerunki królów i sławnych Polaków 96

ROZDZIAŁ 13 Zagadkowa filiżanka z malarni Kazimierza Cybulskiego 110

ROZDZIAŁ 14 Pogrzeb pięciu poległych 124

ROZDZIAŁ 15 Patriotyczna pamiątka 133

ROZDZIAŁ 1 6 Odnaleziona fotografia 138

ROZDZIAŁ 17 Na miarę czasów i umiejętności 142

ROZDZIAŁ 18 Kłopotliwy obraz 150

ROZDZIAŁ 19 Jeszcze nie mistrz - już nie dyletant 160

ROZDZIAŁ 20 Tajemnica listu Suchodolskiego 173

ROZDZIAŁ 2 1 Uśmiercony za życia 182

ROZDZIAŁ 22 / Saturnin Swierzyński - malarz i rysownik 191

ROZDZIAŁ 23 „Próba lancy” w Desie Unicum 210

ROZDZIAŁ 24 Portret Zybla 214

ROZDZIAŁ 25 Niedokończony wykład mistrza Jana 218

ROZDZIAŁ 26 Portret artysty 235

ROZDZIAŁ 27 Wokół arcydzieła Aleksandra Gierymskiego 243

ROZDZIAŁ 28 Od fotografii do ikonostasu 252

ROZDZIAŁ 29 Na tropie zapomnianego dzieła Józefa Brandta 255

Indeks osób 260 Spis ilustracji 266

5

Indeks osób

Z POMINIĘCIEM POSTACI MITOLOGICZNYCH. BIBLIJNYCH, ŚWIĘTYCH ORAZ FIKCYJNYCH I LITERACKICH

A

Abramowicz Bronisław 173

Ac&m Victor 20, 40

Adamkiewicz Filip 124

Ajdukiewicz Zygmunt 256

Albedynski Piotr 178

Aleksander I (car) 16, 104

Aleksander II (car) 104

Aleksander III (car) 235

Aleksander Wielki (król) 61

Aleksander z Malonne (biskup płocki) 218

Alenćon Jan d’ (książę) 170

Altenberg Herman 62

Altomonte Marcin 208

Ambroziewicz Jan 174

Andreani Andrea 163

Angerer Carl [Karol] 157-159, 252

Antoniewicz Jan Bołoz 45-49, 56, 59-62, 183-184,

187, 189

Apuchtin Aleksander 178

Aąuila Piętro 162

Arbues Piotr [Piotr z Arbues] 174

Arcichiewicz Michał 124

Armagnac Jacąues de Nemours d’ (książę) 170

Armagnac Jan V d’ 170

Armagnac Karol d’ 170

Arnhold [Arngold] Jan 134, 136

Arąuien Henryk Albert de la Grange d’ 41

Aschenbrenner Henryk 104, 105, 107

Aschkenazy Henryk 248, 249

Askenazy Szymon 16

August II (król) 32

August III (król) 24

Axentowicz Teodor 244

Azelt Johann 53

B

Bacciarelli Marcello 98, 100 Bagiński Karol 80, 81, 83, 84 Baliński Michał 86

Bałaszewicz Julian Aleksander [ps. Potocki Albert] 102, 123

Bandtkie Jerzy Samuel 106 Baranów (malarz rosyjski) 171 Baranowski Jerzy 139, 140 Barciński Antoni 36 Bardzki Artur 120 Bareja Stanisław 150 Bartels Artur 91

Bartłomiej (służący Tomasza Łubieńskiego) 14

Bartoszewicz Julian 99, 103-107

Barzykowski Stanisław 21

Bastiano da Sangallo 162

Baszkiewicz Jan 169

Batowski Aleksander Konstanty 55

Batowski Zygmunt 55, 146, 189

Baumfeld Gustaw 13, 17

Becker Felix 14, 189

Belanger (litograf) 40

Bem Józef 102

Berger Gottlob 98

Bergmann S. 112

Berrettini Piętro [Piętro da Gortona] 162

Bersohn Mathias [Matias] 89, 128

Beyer Karol 10, 75-78, 84, 127-129, 252

Bichniewicz Władysław 36

Bielecki Robert 14, 15

Bieliński Franciszek 35

Biernacka Kamilla 39

Biernacki Andrzej 36

Birkowski Fabian 198, 199

Bizański Jan Nepomucen 192

Blaas Karl 58

Blak Halina 128-130, 190

Bloch Jan Gotlieb 89

Bloch Przemysław Jan 109

Błachowski Aleksander 247

Boberski Wojciech 140

Bobrow Ryszard 66, 75, 77, 212, 213 Bolesław Chrobry (król) 100, 102, 230 Bolesław Krzywousty (książę) 199, 218, 219 Bołdok Sławomir 47, 55, 150, 152-154 Bonoldi Józef [Giuseppe] Achilles 108, 109 Borakowski Mikołaj 39

Borejko (malarz szyldów) 113

Borjatyńska Leonilda [Leonilla] 25

Borkowska Aleksandra 178

Borkowski (hrabia) 223

Borkowski Telesfor 10, 142, 144

Borowska 187, 191, 195

Borowski Eugeniusz 42

Bortnowska Zenobia 180

Bortnowski Władysław 180

Both Jan z Utrechtu 133

Brandt Józef 7, 10, 55, 92, 173, 177, 255-259

Brandys Marian 14

Braniccy 69

Branicka Róża 84

Branicka-Wolska Anna 73

Branicki 67

Branicki Adam 73

Branicki Franciszek Ksawery 155, 156, 158 Branicki Ksawery 74, 155, 158, 159 Branicki Władysław 120 Brendel Karol 124

Breslauer Krystian 91

Breza Adam 241

Brodowski Józef (z Warszawy) 67, 70, 72 Bromirska 39 Broniak Stefafl 205 Bronnikow Fiodor 171

Bruni Fiodor Antonowicz 160, 163, 165, 170

Brunsch Oskar 205

Bruszewska Lidia 11

Brydak Jędrzej 193

BudzałekAnna 190, 197

Buonarroti Michał Anioł [Michelangelo] 162, 208

Bystroń Jan Stanisław 14, 15

c

Ganaletto [Bernardo Bellotto] 91, 96 Carreras Jose 235 Cegliński Julian 93, 140 Cellini Benvenuto 161 Cękalska-Zborowska Halina 243, 244 Chałubiński Tytus 132 Charazińska Elżbieta 66, 121, 250

v Chardon 108

' *1 Chełmońska Maria 33, 34

Chełmoński Józef 7, 44. 239. 244 247 Si Chlebowski Bronisław 146

Chłopicki Edward 64, 65

Chmieleński (błędnie: ChmielińsŁ Imat- 29B

Chmielewski 206

Chmielowski Adam [brat Albert] 7

Chmielowski Benedykt 188

Chodacki Marian 222, 228

Chodkiewicz Aleksander 27

Chodkiewicz Jan Karol 102

jj Chodorowicz Ignacy 89 Chodowiecki Daniel 53, 54 Chojecka Ewa 205

Cholewianka-Kruszyńska Aldona 83-S5 Chołoniewski Edward 46 Chopin Fryderyk 35, 36

I Chopin Izabella 36 Chopin Mikołaj 36 Chrząński Teodor 86, 87

; Chwalewik Edward 74

Chwastkiewicz Franciszek 112

Chylaszek-Jarosz Monika 138

Ciechomski Jerzy 138

Ciechomski Stanisław 237

Cielecki Władysław 79

Clement Charles 155-159

Cogen Konrad 199

Cornelius Peter Joseph von 157

Cybulska Henryka ze Staniszewskich 114

Cybulski Kazimierz 10, 110-114. 11-5-11$ 12X12

Cybulski Rafał 113

Cybulski Stanisław 113, 114

Cyhk Florian 48, 173

Czaban Tomasz 112

1 Czachórski Władysław 7, 247 Czajewski Wiktor 73

Czarniecki Stefan 102, 116, 173, 199. 257 ’ Czartoryska Izabela 109

Czartoryski Adam 16

!j Czartoryski Michał 155

Czetwertyński Antoni Stanisław Światopełk 1

D

] Daim Olivier le 170

* Dal Trozzo Antonio 103

1 Damel Jan 66

Danek Wincenty 130 Danielewicz Iwona 83 David Jacques-Louis 14, 161-164 Daziaro Franciszek 39, 96, 97, 119, 102,103.10SL * 121, 122 Daziaro Józef [Giuseppe] 103, 121 Dąbrowski Jan Henryk 102 Dąbrowski Waldemar 242, 249 Dekert Jan 128-130

I Delaroche Paul 20, 157

i Denhoff Jan 62, 63 I Desmaisons Emile 119, 121, 122

Devries Fides 239 Dietl Józef 214

i Dietrych Adolf Fryderyk 113 ■ Disderi Andre Adolphe Eugene 108 I Długosz Jan 199

Dobrowolski Tadeusz 189 Dobrzański (ksiądz) 207 Dobrzański Henryk 39

MISTRZOWIE I DYLETANCI 260

Dolabella Tomasz [Tommaso] H2-144, 146,

148, 199

Doleżyńska-Sewerniak Ewa 249

Dołgorukow Wasilij 102

Domingo Placido 235

Dore Gustaw 165

Doroszewski Witold 22, 246, 251

Dratz Karol 32

Druccy-Lubeccy 114

Dubrowska Małgorzata 77

Duchińscy 180

Dunin Piotr Włast 220, 222, 223, 227

Dunin-Borkowski Jerzy 227

Dunin-Rzuchowski M. 48

Durko Janusz 91, 133

Duruy Jean-Alexandre 102

Dutkiewiczowa 197

Dużyk Józef 160, 168

Dyakowski [Djakowski] Mikołaj 55, 56

Dybicz Iwan 20

Dzieduszycka 208

Dzieduszycki Włodzimierz 199, 247 Dzierżanowski Wiktor 78, 84, 111, 112, 118,

177, 180

Dzierżyński Walenty 219

Dziębowska Elżbieta 237

Dzięciołowski Andrzej 160

Dzwonkowski Adam 100, 104-106, 108 Dżułyńska Krystyna 205

E

Ekielski Adam 48

Elżbieta I (królowa) 38

Enderlin Patrycy 111

Eppler Kazimierz 9

Epstein 65

Epstein Mieczysław 89

Esterka 224

Estreicher Karol 70, 122, 162

Estreicher Karol jun. 122

F

Fajans Maksymilian 100, 117, 120, 125, 127

Faliński Jan 113

Fałat Julian 256

Ferdynand II (cesarz) 146

Fijałkowski Antoni Melchior 125, 127-130

Fijałkowski Wojciech 83

Filipowicz Henryk (H. F.) 41

Firlejowie 86

Fischinger Barbara 190

Forst-Battaglia Otto 51, 52

Fraget Józef 210

Franciszek Józef I (cesarz) 60, 151, 155, 159, 177, 186,232, 233

Franke 116

Frankowski Leon 134, 136

Fredro Aleksander 35

Fryderyk August (książę) 104

Frydrych Piotr 120

Fryzę Feliks 89

G

Gadomski Walery 48

Galiński Romuald 138

Garćzyńscy 180

Garczyńska 180

Garczyński 180

Gąsiorowski Wacław 211,212

Gebethner Feliks 128 Geismar Fiodor 14 Geppner G. 114 Gerber Rafał 103, 123 Gerlach 9

Gerson [Gerson-Bobińska] Jadwiga 95 Gerson Kamila [Kamea] z domu Frydrych 95, 120 Gerson Wojciech 10, 70, 72, 73, 79, 89-95, 117,

119-123, 209, 221-225 Gerstmayer Józef 153 Gędłek Ludwik 92

Giambologna [Giovanni da Bologna] 161, 163, 165 Giedroyc Jerzy [ps. Zofia Hertz] 178 Gierymski Aleksander 7, 9, 10, 87, 243-245,

247-249

Gierymski Maksymilian 7, 9, 87, 88, 120 Giwartowski Józef 68 Gliicksberg Gustaw Leon 169

t Głębocki Adrian 125, 127 Głogowski Jerzy 246 Głowacki Jan Nepomucen 184, 199 Głowacki Justyn 46 Gniński Jan 51

Gołubiew Zofia 56, 128, 150, 190

Gołuchowski Agenof 45

Gołuchowski Józef 39

Gonta Iwan 216

Gorazdowski Edward 55, 56

Gorzkowski Marian 64, 65, 216, 217, 219-223,

225-231,233, 253 Gounod Charles 236, 237 Górski Ludwik 132 Grabowska Elżbieta 155 Grabowski 39 Grabowski Andrzej 48 Grabski Józef 249 Grassi Józef 199

Gregorowicz Jan Kanty 177, 178-181 Gregorowicz Teofila z domu Szosland 179, 180 Greisenau 146

Grochala Anna 109 Gros Antoine 20

Grottger Artur 7, 10, 44-49, 55-62, 173, 199 Grubowski Józef 242 Gruhl Eleonora 39

Gryglewski Aleksander 91, 173, 174, 183, 204 Gumiński Polikarp 115, 122, 123 Giinther E. 103

Gutowska-Dudek Krystyna 55

H

Habsburgowie 52,211,232,234 Hadziewicz Rafał 192, 199 Hajrych 140

Hakowski Józef 10, 18, 19 Halecki Oskar 170 Hanik Jan 199 Hegel Georg 34 Hendrykowska Małgorzata 224 Henryk Walezy (król) 102 Herburt Fryderyk 41 Hirszel Henryk 34, 72 Hiszpański Stanisław 132 Hohenlohe 138 Holskie (panny) 208 Honkisz Ryszard 207 HopfnerP. G. 114 Horowitz Leopold 91

Hostilianus (cesarz) 162

Hoszowski Aleksander 195

Hoszowski Konstanty 195

Houszka Ewa 198, 222, 243, 246

Hudson 112

Hurko Iosip 178

Husarski Wacław 70

I

Ilińska-Kaszowska Maria 174

Unicka Maria 178

Ingres Jean-Auguste-Dominique 157

J

Jabłonowski Stanisław Jan 41,51

Jadwiga (królowa) 41, 65, 100, 106, 173, 226

Jagielska Józefa z domu Gerson 120

Jagiełło Władysław (król) 106

Jakimowicz Irena 120, 123

Jan III Sobieski (król) 7, 10, 18, 40, 41, 43, 50, 52-66,

100, 102, 116,256-259 Jan Jerzy III (książę) 51 Jan Kazimierz (król) 55, 67, 70, 100, 104, 154 Jan V (hrabia)

Janczyk Agnieszka 11, 189, 190, 203, 207 Janikowska Bronisława 250, 251 Jankowski Józef 134, 136 Jarmużyński Józef 202 Jaroszewski Tadeusz S. 89, 91, 112 Jasiński Jakub 25, 102, 109 Jastrow Marcus 129, 130 Jaworska Jadwiga 120, 123 Jaworska Władysława 165 Jenike Ludwik 174 Jędrzejewicz Henryk 34-36 Joanna d’Arc 233

Jędrzejewiczowa Ludwika z Chopinów 34-36

Jodłowski Antoni 138, 139

Józefczyk 208

Judyta (księżniczka) 218

Juszczak Dorota 159

K

Kaczkowski Zygmunt 70

Kaczyński Bogusław 237

Kalicki Włodzimierz 19, 47, 133, 173, 243, 248

Kamolowa Danuta 191

Kania Ireneusz 224

Kaniewski Ksawery Jan 38

Kantecki Klemens 45, 47

Kantor Adolf 104-107

Kapliński Leon 158

Karczewski Marceli 124

Karłowicz Mieczysław 36

Karol VI (król) 169

Karol VII (król) 170

Katarzyna II (caryca) 155, 158

Kaufmann Ludwik 78, 129

Kaulbach Wihelm von 165, 174

Kazanowski 88

Kazimierz Sprawiedliwy (książę) 227

Kazimierz Wielki (król) 98, 100, 102, 107, 221, 22^ 224, 227, 229

Kazko (książę) 224, 225

Kendall Paul Murray 170

Kenig Józef 40, 41, 71

Kielisiński Kajetan Wawrzyniec 246, 247 Kierski Emil 15 Kiliński Jan 102, 103

2 61 Indeks osób

Kisielewski Stefan [Kisiel] 178

Kitowicz Jędrzej 23, 24

Kleinadel Herman 177

Kloch Ferdynand 68

Kokeritz von Dieber Dypold [Kykieryc Dypold] 40

Kokular Aleksander 33, 88, 123

Kolberg Antoni 72

Kolberg Oskar 122

Kolbuszewski Jacek 59, 60

Kołłątaj Hugo 155

Ko^dziejczyk Ryszard 89, 178

Kołodziejowa Bolesława 110, 113, 114, 118

Kołyszko Bolesław 134, 136

Kominkowski 198

Koniecpolski Stanisław 41, 102

Kononowicz (błędnie: Konorczowicz) Władysław 134-136

Konopacki Adam 11, 181

Konrad Rudy III (książę) 37

Konstanty Mikołajewicz Romanow (książę) 136

Kopaliński Władysław 246

Kopera Feliks 189

Kopszak Piotr 94, 95

Korosadowicz Edmund 18

Korsak Samuel 155

Korwin Warcisław 37

Korzeniowski Apollo [Apoloniusz] 132

Korzeniowski Józef 35, 38

Kos i kiewicz Stanisław 121

Kossak Juliusz 7, 10, 26, 27, 31, 55-57, 67-74. 79,

210-212 Kossak Leon 68 Kossak Wojciech 150 Kostrzewski Franciszek 72. 119 Kościuszko Tadeusz 18, 19, 96, 97, 102, 199 Kotarbiński Tadeusz 247 Kotkowscy 114

Kotsis Aleksander 7, 8, 48, 174

Kowalczyk Jerzy 140

Kowecka Elżbieta 110. 114, 116

Kozakiewicz Stefan 8, 9, 34, 83, 88

Koziebrodzki Adam 197

Koziński Jerzy 252

Krajewski Rafał 134, 136

Krasicki Ignacy 102

Krasińscy 79. 84, 85

Krasińska Elżbieta [Eliza] 80-85

Krasińska Franciszka 38

Krasińska Maria Beatrix 80-84

Krasiński Adam (biskup kamieniecki) 37 Krasiński Adam (z Radziejowic) 38, 39 Krasiński Andrzej Adam 37 Krasiński Błażej 37

Krasiński Dobrogost [Bonawentura] 38

Krasiński Franciszek 37

Krasiński Jan Dobrogost 37

Krasiński Jan Kazimierz 37

Krasiński Józef Wawrzyniec 39

Krasiński Kazimierz 37

Krasiński Ludwik 78, 79

Krasiński Stanisław 37

Krasiński Wincenty 13, 17, 26, 75-78, 80, 83, 211,212

Krasiński Władysław [Adzio] 80-84

Krasiński Zygmunt 8, 26, 37, 80-85

Krasiński Zygmunt [Liii] 80, 81, 83, 84

Krasnosielski Edward 213

Kraszewski Józef Ignacy [ps. Bogdan Bolesławita]

32, 35-37, 40, 50, 65, 66, 89, 116, 118, 120, 123, ?

127, 130, 132, 154-155, 178

Kraushar Aleksander 180

Krautler [Kreutler] Edward 48

Krawczak Tadeusz 139

Krawczuk Aleksander 138

Krawczyk Jarosław 218

Kremer Józef 34

Kret Wojciech 212

Kretkowski 39

Krieger Ignacy 10, 135, 137

Kromer Marcin 199

Kronenberg Janina 91

Kronenberg Leopold 89, 91, 92, 94, 127, 132

Kronenberg Maria Róża 89

Kronenberg Róża Maria Karolina 89

Król Anna 47, 56, 160, 171

Krupiński (katecheta gimnazjalny) 183, 207

Kruszewski Jan 80, 81

Krynicka 208

Krynicki Stanisław 80, 81

Kryński Jan 212

Krywult 206

Krywult Aleksander 202, 241

Krzek Paulina 102

Kubaszewska Hanna 67, 72

Kubiak Zygmunt 161

Kuczała Barbara 63

Kuczyński Janusz 145, 149

Kudłacz Katarzyna 252

Kukulski Leszek 51

Kunkel Robert 140

Kurnatowski W. 103

Kurpiński Karol 38

Kurtz Aniela 39

Kurzawa Antoni 210, 212, 213

Ruszkowski Włodzimierz 39

Kwiatkowski Teofil 36

L

1’Hermite Tristan 170

Lande Michał 176, 177

Lange Jan 112

Langier Jan 202

Lassalle 98, 100

Laskauer Piotr 104, 107

Last Carl Christian 14-16

Lejko Krystyna 123

Lemercier Rose-Joseph 39, 96, 97, 102, 103, 108, 121, 122

Lenartowicz Teofil 39

Leon XIII (papież) 63

Leopold I (cesarz) 41, 50, 52-62, 64-66, 177 Leopold V (książę) 63

Lesser Aleksander [Alexander] 10, 38, 99, 103, 104, 107, 108, 127-132

Leszczyńska Maria (królowa) 118

Leszczyński Jan Tomasz [ojciec Prokop] 130

Leszek Biały (książę) 91

Lewandowski Stanisław Roman 168

Lewartowski 207

Lewicka Anna 149

Lewicka-Morawska Anna 189, 190

Lewinówna Zofia 32

Lewiński Jakub Walenty 132

Lewocka Katarzyna 180

Lichtenstein Erazm 41

Lilpop 70

Lipiński Tymoteusz 86

Lipscy 19

| .Lóffler [Lefler] Leopold 116. 173-1*

Lubomirscy 86 Lubomirska Izabela 155 Lubomirska Zeneida 39 Lubomirski Hieronim 65 Lubomirski Kazimierz 38. 39 Ludwig Emil 77

Ludwik [Ludwig] Juliusz 129. 13C Ludwik Węgierski (król) 100 Ludwik XI (król) 166. 168-171 Ludwik XIV (król) 168

| Ludwik XV (król) 26, 38

Ł

| Łątka Jerzy S. 232 Łepkowski Józef 120, 209 Łepkowski Wincenty 120

| Łohojscy 180

Łopaciński Euzebiusz 139 Łosik Tomasz 91 Łoś Jerzy 115, 116, 118

| Łoś Maria 115, 116, 118 Łoziński Bronisław 178, 179 Łubieńska Konstancja z Ossolińskie! 13 Łubieński Feliks Franciszek 133-13-5 Łubieński Tomasz 14 Łuczak Maciej 150

Łukaszewicz Piotr 60, 190, 198, 222. 24-1 farf Łuniński Ernest 13, 17, 174, 175

1 Łuszczewscy 33

Łuszczewska Jadwiga [Deotyma] 116. 132. 1SB Łysiak Waldemar 102, 103, 107

M

Machowski Marek 189, 190 Maciejowski Ignacy [ps. Sewer] 246. 247 Mackiewicz Antoni 134, 136 Maksymilian II Emanuel Wittelsbach ielefcic Bawarii) 51

Maksymilian III Habsburg (arcyksiąże) 40. 41

’ Maksymowicz Franciszek 203 Malankiewicz Karol 10, 18, 19, 20

I Malcz Karol 77 Maleszewski Tytus 72 Malibran Maria 195 Małachowicz Hanna 159 Małachowski Jacek 110, 155 Małaczyński Aleksander 239, 241 Małkiewicz Barbara 128-130 Mapleson Lionel 235 Marconi Bohdan 148 Maria Andegaweńska (d’Anjou) 169 Marrene Waleria 253, 254 Mars Józef 186 Masłowski Macfej 67, 68, 70 Masjpwski Stanisław 249 Massalscy 25

| Massalski Ignacy Józef 155 Massenet Jules 239, 240, 242 Maszkowski Marceli 56 Matejko Jan 7, 8, 10, 18, 19, 48, 55, 58, 62-65, 89.

91, 120, 150-159, 186, 214-216, 218-234, 247, 252-254, 256

Maurin Antoine 43, 96, 97, 102, 122

Meisels Dawid Berisz [Beer Mayzels] 125, 129, 130

Mertz Teodor 121

Meyerbeer Giacomo 241 Miączyńska Klementyna 199 Michałkowa Janina 163

MISTRZOWIE I DYLETANCI 262

Michałowski Piotr 24-7

Micke-Broniarek Ewa 66, 232

Mickiewicz Adam 8, 102, 116, 189, 193 Miecznikowie Marta i Jerzy 213 Mieroszewska Emilia z domu Oesterle 204 Mieroszewski Jan Stanisław 204, 205 Mierzwiński Władysław 241, 242 Mieszko I (książę) 104, 109, 230 Mikocka-Rachubowa Katarzyna 139, 213 Mikocki Tomasz 164 Mikołaj I (car) 104

Milewski Korwin Ignacy 225, 247, 248 Miller [Muller] Karol 163, 188 Minter Karol Juliusz 77, 113 Misierowicz Alojzy 87

Miskowiec Marta 252 u

Misztal Małgorzata 146

Młodnicka Wanda 214, 217, 221, 228

Molendziński Kazimierz 120 t

Molitor Franciszek 138

Monet Claude 244

Moniewski Jerzy 110, 112-114, 117, 121 Moniuszko Stanisław 108 Montiel Alejandro 163

Morawąki Franciszek [Dzierżykraj-Morawski de

Paula] 13-17

Morgenstern Natan 112

Mossakowska Katarzyna 242

Mossakowska Wanda 11, 83, 84

Moszyński Piotr 183, 184, 197-199

Mrozowicki Michał 109

Mucha Bogusław 168

Murawiew Michaił Mikołajewicz 109

Muller Leopold 115, 116

Miintz Eugeniusz 237

Mycielski Feliks 39

Mycielski Jerzy 184, 186-189, 208

Mysłakowska Ignacja 39

N

Nacht-Samborski Artur 133

Napoleon I Bonaparte (cesarz) 10, 13-16, 61, 75, 77, 174-176,210-213

Napoleon III (cesarz) 75

Nechodla Antonina 62

Neron (cesarz) 168, 172, 188

Neumann Henryk 159

Neybaur Stefan 79

Neybert [Naubert?] Jakub 32

Niedzielscy 45

Niemierza 224

Niewiarowski Aleksander 124, 125

Norblin de la Gourdaine Jean-Pierre [Jan Piotr] 55, 56

Noskowski Józef 77

Nossig Alfred 157, 225

Novak-Zempliński Andrzej 24, 25

Nowacki Kazimierz 216, 219, 253

Nowakowski 192

Nowaliński Leszek 11

Nowiński Stanisław 173, 174, 177-181 Nowolecki Aleksander 179

O

Odrowąż Eustachy 199

Odrowąż Iwo 198, 199

Olchowska-Schmidt Irena 255, 259

Oleśnicki Zbigniew 40

Olfinowska 187

Olfmowski 187

Olszański Kazimierz 67, 68, 70, 73 Olszyński Marcin 9, 88, 93 Opaliński Łukasz (z Bnina) 142 Orda Napoleon 87 Ordon Franciszek 110 Orgelbrand Samuel 39 Oęłowski Aleksander 67, 68, 199 Orzeszkowa Eliza 178 Osadowski Jacek 150 Osełka Małgorzata 146, 148 Osełka Paweł 148 Ossoliński Jerzy 37 Ostrogski Konstanty 102 Ostrowski Janusz A. 164 Otto Leopold Marcin 130 Otto z Bambergu (biskup) 218 Otton III (cesarz) 230 Ożarowska Zuzanna 246

P

Padlewski Zygmunt 134, 136

Pankiewicz Józef 247

Pappenheim Aleksander 46, 47, 62

Pappenheim Zygfryd 62

Parisot Aleksandra 39

Pasek Jan Chryzostom 39

Paskiewicz Iwan Fiodorowicz (książę) 123

Paszkowscy 180

Pavarotti Luciano 235

Paweł I (car) 158, 159

Pawlikowscy 184, 187, 208

Pawlikowska-Kotarbińska Idalia 247, 250, 251

Pawlikowski Gwalbert 188

Pawłowska Anna 166

Pawłowski Józef 183, 191, 193, 194, 209

Pecq [Peck] Adolf 99, 103, 104, 106-108

Pełka 224

Petzold Edward 9, 72

Pęczarski Feliks 119

Piasecka Johnson Barbara 96

Piaseczyński Aleksander 144

Piaskowscy [herbu Junosza] 86

Piątkowski Henryk 257

Piechaczek Ludwik 101, 104

Pieniążek-Samek Marta 146

Pierzchalska Konstancja 252

Pierzchalski [Pieszchalski] Edward 252, 254 Pietkiewicz Antoni [ps. Adam Pług] 70, 73 Pignan Joanna 111

Pillati Henryk 72, 126-128

Pillati Ksawery 40

Piotrowski Antoni 216

Piotrowski Jakub 132

Piotrowski Józef 134, 136

Piotrowski Łukasz 112

Piotrowski Maksymilian Antoni 199 Piotrowski Mieczysław 216 Piotrowski W. 113

Piwarski Jan Feliks 98, 100, 119, 120 Plater Henryk Ludwik 127-130 Pieńkiewicz Roman 146, 148 Płoszewski Leon 251 Podbielski Bronisław 140 Pogorzelski Stanisław 117 Pol Wincenty 9, 26, 27, 105, 106, 199 Polanowska Jolanta 129, 130 Poniatowski Józef (książę) 13-16, 102, 210

Poniatowski Michał (arcybiskup książę) 155

Poniński Adam, 152, 154-156

Popławski Józef 251

Postempski Roman 39

Potoccy 71, 73, 84, 154

Potocka [Adamowa] Katarzyna z Branickich 231

Potocka [Alfredowa] Maria Klementyna z Sanguszków

73, 74

Potocka [Maurycowa] Ludwika z Bobrów 39, 74 Potocka Aleksandra [Aleksandryna] 10, 80 Potocka Maria z Sapiehów 73 Potocka Zofia z Branickich 84 Potocki Adam 73

Potocki Alfred Józef 73, 186,214

Potocki Ąpdrzej 64

Potocki Antoni 47, 57, 60-62

Potocki Artur 18, 233

Potocki August 10, 70, 71, 73

Potocki Franciszek Salezy 155

Potocki Maurycy 73

Potocki Roman 74

Potocki Stanisław 39, 72, 73, 102

Potocki Stanisław Szczęsny 154-156, 158 Potocki Stefan 70, 73 Potrykowski 39

Poussin Nicolas 161, 163, 164

Prażmowski Adam 39

Prędowski Henryk 39

Pruszakowa primo voto Duchińska Seweryna 178

Pruszyńska Joanna 178

Przeworski Juliusz 18

Przeździecki Aleksander 199

Przyborowski Walery 124, 127-129

Przybyło Jakub 205

Przybyszewski Wojciech 35-37, 40-42, 71, 77, 84,

86, 109, 112, 157, 158, 190, 209,210,213, 242

Przykorski Konstanty 31

Puc Bronisław 120

Puccini Giacomo 235

Pułaski Kazimierz 102

Puzynina Gabriela z Giintherów 25, 26

H

Rabczewski Michał 80

Raciborski Ludwik 121

Raciborski Marian 121

Raczyński Aleksander 46

Raczyński Edward 75, 77

Radobylscy-Habarewiczowie H. i A. 181 Radziwiłł „Panie Kochanku” Karol Stanisław 35 Radziwiłł Dominik 102

Radziwiłł Janusz 102

Radziwiłł Karol 155

Radziwiłłowie 138-140, 158

Radziwiłłówna Barbara 116, 117

Rafael [Raffaello Santi] 33

Rakoczy (książę) 199

Rappaport Arnold 218-221, 223-225, 227, 228, 230 Rastawiecki Edward 35, 36, 38, 65 %

Ratkiewicz 207

Rawicz Józef 39

Regulski Aleksander 140

Rejcher Edward 152, 153

Rejtan Tadeusz 19, 150, 151, 153-159 Rembieliński Aleksander 39 Rembowski Aleksander 211, 212 Rembrandt Harmenszoon van Rijn 33

203 Indeks osób

Repnin Nikołaj 155

Reszke Edward Mieczysław 237, 241, 242 Reszke Helena z domu Schiitz 241, 242 Reszke Jan Mieczysław de [Giovanni di Resci, Jean de Reszke] 235-242

Ripa Cesare 224

Robert-Fleury Joseph Nicolas 159

Rodakowski Henryk 7

Roenne Eugeniusz 39

Roesler 115, 116

Roman Wiktor 211, 212

RosSi Grigorij 14

Rosen Jan 91

Rosen Mathias 132

Rosnowska Janina 199

Rossberg Joanna 158

Rossowski Władysław 10, 252-254

Rottermund Andrzej 94, 161

Rousseau Antoni 84

Ruben Christian 58

Rubens Peter Paul 161, 163

Rudkowski Tadeusz Maria 129

Rudnik Agnieszka 190

Rudolf (arcyksiążę) 230-234

Rudzka Maria Anna 189, 190

Ruisdal [Ruysdael Salomon] 87

Ruprecht Karol 132

Rousseau Antoni 84

Ruśkiewicz Franciszek 9, 10, 72, 86-88 Rutkowski Zdzisław 124 Rycerski Aleksander 10, 142, 144, 146, 148 Rydel Lucjan 250 Ryszczewska Michalina 39

Ryszkiewicz Andrzej 7-9, 34, 44, 67, 72, 74, 88, 119, 120, 157, 158

Ryszkiewicz Józef 140, 141, 259

Ryszkowski Władysław 251

Rzewuski Henryk 39

Rzewuski Walery 252

s

Sacchetti Antonio 38

Saillant Charles Philibert 14

Saint-Pol 170

Sandrart Jacob [Jakub, Jokób] von 104 Sapiecha Lew 102 Sautter F. (litograf) 20

Savoie Carignan de [z Krasińskich] Maria Krystyna

(księżna) 37, 38

Sawnor Danuta 150

Scheffer Ary 84

Schouppe Alfred 93

Schultz Christian 102

Schultz Fryderyk 32

Schwarzenberg Karl Philipp 211

Schwarzburg [Swarzburg] Katarzyna 174

Sąhweikart Karol 246

Scott Walter 59

Serafińska Stanisława 252, 253

Sieciech 199, 218

Siemieński Lucjan 15, 17

Siemiradzka Michalina 9, 160

Siemiradzki Henryk 7, 9, 10, 160-172, 188, 256

Siemiradzki Hipolit 9, 160

Sieniatycka Teresa 191

Sienkiewicz Henryk 22, 255

Sienkiewicz Jerzy 34, 64, 65

Sieradzka Anna 186

Sierakowska 199

Sierakowski Zygmunt 134, 136

Siestrzyński Jan 100

Sikora Sławomir S. 94

Simmler Józef 7, 72,89, 116, 117, 173 Simon K. A. 103 Siwkowska Janina 130 Skarbek Fryderyk 38 Skarbek Józef 189 Skarbek Michał 36 Skarga Piotr 154, 155 Skąpska-Święcicka Irena 192 Skimborowicz Hipolit 73 Skolimowski Jerzy 150 Skowronek Jerzy 20 Skowroński Robert 135 Skrochowski Eustachy 218, 226 Skrudlik Mieczysław 146 Skrzynecki Jan Zygmunt 20 Skrzyńscy 48

Skrzyński Władysław 48, 49

Skułdycki 192

Słowacki Juliusz 166

Słubicki Augustyn 15

Smolka Franciszek Jan 109

Sobański 39

Sobieska Maria z domu Arąuien de la Grange d’ (królowa) 50, 51, 256-259 Sobieski Jakub (królewicz) 51, 54, 62-66 Sobieszczański Franciszek Maksymilian 138, 142,

144, 148

Sokolnicki Michał 14, 15

Sokołowski Jakub 10, 27, 29

Sokulscy 197

Sokulski Antoni 197

Sołtan Andrzej 77

Sosenko Marek 203

Soubise-Bisier Gustaw 111, 114

Sowiński Józef 102

Sozańska Jolanta 118

Spleszyński Józef 129, 130

Sroczyńska Krystyna 13, 62, 64, 65, 83, 91, 175, 176, 181,222,228

Stachowicz Michał 186, 199

Stadnicki Zbigniew M. 110

Stanisław August Poniatowski (król) 24, 27, 55, 100,

104, 109, 155, 157, 158, 199, 229

Stanisław Leszczyński (król) 102, 116

Stanisławski Jan 247

Staniszewska Maryla 242

Starowolski Szymon 199

Starzyński Juliusz 9, 87, 243, 244

Stasow Włodzimierz Wasyliewicz 165,171

Staszic Stanisław 102, 110

Stattler Adam 197

Stattler Henryk 197

Stattler Wojciech Korneli 183, 184, 192, 194, 195, 197, 199

Stawiski Edmund 132

Stec Elżbieta 239

Stecka Jadwiga 39

Stecki Henryk 39

Stecki Józef 132

Stefan (biskup płocki) 218

Stefan Batory (król) 100, 102, 104

Stefania (arcyksiężna) 233

Stefanyk Wasyl 247

Stein Michael T. 163

Stępień Halina 9. 87 Strój nowski 177 Stronczyński Kazimierz 86.

Struve Henryk 93. 239. 241

Strzałkowski Jacek 141

Stuart Maria (królowa) 38. 195

Stumann [Sztuman] Eliasz I 14* 14

Styka Jan 10,239-242

Suchodolska Ewa 220. 221

Suchodolska Maria 120. 123

Suchodolski January 8-10. 13-17.51 Si 4ŁBU

64-66.7" '*

Suchorzewski Tadeusz 134. 135 Sudolski Zbigniew 9. 26. 77. ś Sr i ML 2 Sułkowski Antoni 15 Swieykowski Emmanuel 34. 1' - 2 2 Sypniewski Feliks 65. 66. 72 Szajnocha Karol 47, 106 Szelest Dmitrij 187 Szembek Felicja 202

Szermentowski [SzermętowsL 7 & 75

Szetela-Zauchowa Teresa 88

Szłenkier Ksawery 132

Szmelowski Alojzy 112. 113

Sztandera Waldemar 149

Szubert Awit 201, 252

Szubert Piotr 165

Szujski Józef 154, 214

Szydłowski Edward 39

fi Szymański Wojciech 140 Śliwicki Piotr 134, 136 Śliwiński Antoni 208

fi Świerzyńska Helena 196, 197 Świerzyńska Maryna 197 Świerzyńska Weneranda z domu ShttaiB M87 Świerzyński Aleksander 197 Świerzyński Jan 197 Świerzyński Jerzy 191 Świerzyński Michał 182. 191. 197 Zwierzyński Saturnin 10, 11. 182-193. 195-91 Świerzyński Stanisław 191, 196. 197 Świerzyński Władysław 197

T

Tarłowie 86 Tarnowski Jan 102

* Tarnowski Stanisław 57, 150, 159. 2'.4 2‘B

219, 232

Tatarkiewicz (mąż Antoniny z Ziem —i -Tatarkiewicz Antonina z Ziemięckich 34 Tazbir Janusz 52, 53

Tępa Franciszek 46 Tópper Piotr 72

Tessaro-Kosimową Irena 20, 99. 100. 1 4 Tetmajer Anna z domu Mikołajczyk 244 Tetmajer Kazimierz 257 Tetmajer Włodzimierz 244, 247, 251 Thieme Ulrich 14, 189

Tomicki Piotr 199 Tomkiewicz Władysław 146, 148 Torąuemada Tomas de 174 Tournachon Gaspard-Felix (Nadar) 238 Traugutt Romuald 134, 136 Trevisani Francesco 205 Trybowski Ignacy 216, 219, 253 Trzebicki Andrzej Zawisza 193. 195 Turnau Irena 186

ff Tyczyńska Anna 94

MISTRZOWIE I DYLETANCI 264

Tymowski Józef 35

Tyszka Andrzej 15

Tyszkiewicz Jan 65

Tyszyński Aleksander 132

U

Ujejski Kornel 214, 216, 221

Unger Józef 77

Urbański Tadeusz 50

V

Van der Meulen Adam-Franz 68

Vasari Giorgio 162

Verboeckhoven EugZne Joseph 65

Verdi Giuseppe 235

Vernet Glaude Joseph 20

Vernet Horacy 13, 15, 20, 21, 68, 77, 78, 176, 184 Vetulani Armand 93, 120 Voise Irena 83

W

Waldow 100

Walicki Marek 92, 94

Walicki Michał 86

Walkiewicz Władysław 99, 104, 107

Wankie Władysław 152, 153

Wasilewski Edward 195

Wasilewski Tadeusz 139

Wawrzeniecki Marian 257, 258

Waźbiński Zygmunt 161. 163

Wejchert Jan 96

Wejnert Józef 75, 78, 79

Węgrzyniak Rafał 251

Widacka Hanna 7, 11, 27, 40, 53, 54 Wieczorkowski Władysław 41, 42, 71, 72, 121 Wielopolski Aleksander 136

Wiercińska Janina 9, 34, 116, 120

Wierusz-Kowalski Alfred 7, 23, 92, 256

Wiktor Emanuel (król) 37

Wiktoria (królowa) 235

Wilczyński Jan Kazimierz 103

Wilkońska Paulina 178, 180

Winckelmann Jan Joachim 208

Winogradów Leon 116

Winterhalter Franz Ksavier 80-85

Wiślicki Adam 110, 111, 116-118

Wiśniowiecki Konstanty 51

Witkę-Jeżewski Edward 122

Witkiewicz Stanisław 7, 70, 120, 155-157, 210, 214

Wittgenstein Ludwik von 25

Wittgenstein Stefania z Radziwiłłów 25

Władysław Herman (król) 218, 219, 225

Władysław IV (król) 142, 144, 146, 149

Władysław Jagiełło (król) 40, 65, 66, 102

Władysław Łokietek (król) 120

Władysław Warneńczyk (król) 99, 100, 102

Wodzinowski Wincenty 247

Wojciechowski Józef [ps. Józef z Mazowsza] 15

Wojcke [Woycke] August 120

Wojnarowski Jan Kanty 199

Wojtałowa Elżbieta 128-130, 190

Wolff 112

Wolniewicz Teresa 112

Wolniewicz Wawrzyniec 112

Woycicki [Wóycicki, Wójcicki] Kazimierz Władysław 32,211,212

Woycikiewicz [Wojcikiewicz] Tomasz 176, 177 Wójcik Zbigniew 52 Wrede Marek 220

Wronikowski Mikołaj 32

Wróblewska-Straus Hanna 36

Wróblewski Jan 27

Wtlensky Wacław 106

Wujek Jakub [Jakób] 104

Wyczółkowski Leon 120, 247

Wydżga Bohdan 116

Wyleżyńska 158, 159

Wysocka Maria 39

Wysocki Stanisław 96

Wyspiański Stanisław 246, 249-251 Wyszyński Józef 130 Wywiórski Michał Gorstkin 92

Z

Zadzik Jakub 142, 145, 148, 149

Zahorska Stefania 15

Zaleski Antoni 178

Zaleski Marcin 91, 204

Zalewska 198, 206

Załęski Krzysztof 91 •*

Załuska Amelia z Bronikowskich 80 Załuski Eugeniusz 39 Załuski Józef 41

Załuski Józef Andrzej 102

Żamoyscy 45

Zamoyska Zofia z Czartoryskich 16 Zamoyski Andrzej 91, 112, 127, 129, 130, 132 Zamoyski Jan 40, 41, 58, 102, 116, 188, 199 Zanders 112

Ząpaśnikowa Ilona 65

Zawadzki Wacław 32

Zawidzka Kornelia 39

Zbigniew (książę) 219, 225

Zebrzydowski Andrzej 41

Zgórniak Marek 156, 157

Ziarnko Jan 208

Zielińska Aniela 39

Zielińska Janina 223

Zieliński Tomasz 65

Ziemięcka Eleonora z Gagatkiewiczów 33-37, 42, 106, 178

Ziemięcki Antoni 10, 33-43, 64-66, 72, 97, 102 Ziemięcki Franciszek 33, 35 Złotow Jurij 164

Znamierowska-Priifferowa Maria 247 Znojewska Krystyna 94 Zwierzdowski Ludwik [ps. Topór] 134, 136 Zyblikiewicz Mikołaj 186, 207, 214-217 Zygmunt II August (król) 102 Zygmunt III Waza (król) 100, 116 Żak 62

Żd żarski Wacław 75

Żeleźniak Maksym 216

Żółkiewski Stanisław 41, 102

Żuliński Roman 134, 136

Żurawska Teresa 23, 25

Żygulski Jan 195, 198

Żygulski Zdzisław jun. 146, 148

2 6^) Indeks osób

Zapraszam