Phynodderre - Кельтские мифы и легенды с острова Мэн

Autor: Edward Callow

Przełożył: Marek Skowerski

Tytuł: Phynodderre. Historia czarodziejskiej miłości i inne legendy z Wyspy Man

Seria: BIBLIOTEKA CELTYCKA Nr 7

Oprawa: Miękka

Format: 14,50 x 20,50

Ilość stron: 90

ISBN 978-83-8064-842-5

EAN: 9788380648425

Prastare celtyckie legendy i opowieści z Wyspy Man. Wyspa Man - porosła wrzosem i smagana wiatrem, piękna i malownicza wyspa w archipelagu Wysp Brytyjskich. Położona na Morzu Irlandzkim, pomiędzy Wielką Brytanią i Irlandią. Choć sama wyspa jest w większości nizinna, jednak charakterystyczne są tam przepiękne krajobrazy górskie i morskie. W kształcie przypomina owal o maksymalnej rozciągłości 52 na 22 km. Legendy głoszą, że Wyspa Man powstała w wyniku sporu o kobietę pomiędzy irlandzkim herosem Finnem Mac Coole i nieznanym z imienia wojownikiem z Anglii. Podczas walki wielki kawał Irlandii został z niej wydarty i rzucony na środek Morza Irlandzkiego - tak miała powstać wyspa Man. Pierwsze ślady osadnictwa sięgają czwartego tysiąclecia p.n.e. W V w. przybyli tu Celtowie, których język i kultura przetrwały ponad 2000 lat. W IX w. władzę przejęli Wikingowie z Norwegii, ich pobyt na wyspie odcisnął się głęboko w miejscowej kulturze. Pozostawali tu aż do XIII w. Po tym okresie przez 200 kolejnych lat zwierzchność przenosiła się z Anglii do Szkocji, przez krótkie chwile władali nią Irlandczycy, by ostatecznie pozostać w monarchii brytyjskiej i stać się w 1828 r. terytorium podległym Koronie Brytyjskiej. Symbolem i herbem Man są charakterystyczne trzy nogi (a dokładniej triskelion — symbol znany już od czasów starożytnych). Ten starożytny znak wirującego słońca — potęgi życia — często pojawiał się w kultach pogańskich. Rdzenną ludność wyspy stanowią celtyccy Manxowie. Językiem oficjalnym jest angielski; manx jest już praktycznie wymarłym językiem. Podejmowane są próby ożywienia go i wiele osób mieszkających na wyspie uczy się języka mańskiego jako drugiego, po angielskim (ocenia się, że żyje ok. 500 osób, zrzeszających się w Stowarzyszeniu Języka Mańskiego, potrafiących się porozumieć w tym języku). Mieszkańcy Wyspy Man są bezpośrednimi spadkobiercami kultury Celtów, którzy byli ludem barwnym i romantycznym. Stawiali wolność wyżej od bezpieczeństwa, lojalność wyżej od zdrowego rozsądku. Cechował ich optymizm i odwaga, a także umiłowanie piękna i estetyki. Piękno kobiety, mężczyzny, krajobrazu, doskonałego przedmiotu sławili na różne sposoby w pieśniach, poezji i swoich obrzędach. Historia Celtów zachowała się w opowieściach o przygodach i cudach; ich zamiłowanie do opowiadań znajduje wyraz w mitach i legendach. Mitycznym bohaterem mieszkańców wyspy Man i jej właścicielem był Manannan (a raczej Manannan Mac Lir). Jako czarownik potrafił na życzenie zmienić swój kształt. Specjalnie roztaczał mgłę wokół swojej wyspy, aby nie została dostrzeżona przez przepływające w jej pobliżu łodzie. Na wizerunkach przedstawiano go jako wspaniałego wojownika. Jechał na swym rydwanie po morskich falach. Posiadał magiczną łódź oraz opończę i hełm, które czyniły go niewidzialnym. Jego siedzibą był Tir Tairni-giri („Ziemia obiecana”), magiczna wyspa. Ciekawostką jest legenda o rasie kotów Manx (są to koty bez ogona). Jedna z wersji przekazów głosi, że irlandzcy wojownicy dekorowali kiedyś swoje hełmy kocimi ogonami. Wówczas troskliwe kocie matki, dla uchronienia potomstwa przed skutkami popytu wynikłego z militarnej mody, odgryzały kociętom ogony zaraz po urodzeniu. Bardzo ważnym elementem kultury mańskiej jest uwielbienie dla muzyki. Wyspa Man szczyci się muzyką ludową, która jest ekspresywnie wyrażana podczas ludowych tańców, instrumentalnych pokazów oraz pieśni ludowych śpiewanych zarówno w języku celtyckim, jak i angielskim. Celtowie to waleczny, starożytny lud o bogatej, barwnej i intrygującej kulturze. Ich potomkowie żyją do dziś na Wyspie Man, szczycą się bogatą i niepowtarzalną kulturą i tradycją, czego dowodem jest niniejsza książka — Phynodderree i inne legendy z Wyspy Man.

Książka zawiera legendy: Phynodderree: Historia czarodziejskiej miłości; Tom Kewley i Lannanshee;albo Czarodziejski Kielich Kirka Malewa; Król Olaf Drugi i wielki miecz Macabuin; Przysięga Ogra: Legenda o Kościele Św. Trójcy.