Псевдо-Антоний Великий Исайя Анахоретянин Избранное из...

Pseudo-Antoni Wielki, Izajasz Anachoreta

Wybór z I tomu "Filokalii"

***

TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów

rok wydania: 2017

ilość stron: 152

format: 125 x 195 mm

oprawa: miękka

cena katalogowa: 18,20 zł

ISBN: 9788373547087

Oddajemy do rąk Czytelników teksty autorstwa Pseudo-Antoniego Wielkiego i Izajasza Anachorety. Niniejszy tom to owoc rozpoczętego procesu całościowego, pierwszego w Polsce tłumaczenia "Filokalii", antologii pism duchowych (IV – XV wiek) zredagowanej w XVIII w. przez św. Makarego z Koryntu i św. Nikodema Hagiorytę.

Pod imieniem Pseudo-Antoniego Wielkiego "Filokalia" przekazuje nam tekst jakiegoś nieznanego starożytnego filozofa, oczytanego w tekstach stoickich i platońskich. Tematami, które interesują autora są opatrzność, umysł, rozum, przeciwstawienie duszy rozumnej i nierozumna, cnota i praktyka.

Izajasz Anachoreta (V wiek) z kolei to spadkobierca Ojców Pustyni. Zasadniczy temat cytowanego w "Filokalii" fragmentu to próba odpowiedzi na pytanie w jaki sposób należy chronić i oczyszczać swój umysł, jaka jest rola gniewu, sumienia, wewnętrznej modlitwy. Izajasz proponuje podjęcie dzieła czujności (nepsis), straży serca, która stanie się w biegiem czasu istotnym elementem nauki o modlitwie Jezusowej.

*****

Pseudo-Antoni Wielki - dzieło przypisano św. Antoniemu Wielkiemu (ok. 251–ok. 356), ojcu mnichów, którego biografię znamy dzięki "Żywotowi" napisanemu przez św. Atanazego Wielkiego (ŹrMon 35, s. 75–146). Tekst jednak z egipskim mnichem nie ma nic wspólnego. Trudno powiedzieć spod czyjego pióra wyszedł; możemy jedynie powiedzieć, że autor czytał filozofów stoickich i neoplatoników; brak natomiast, poza jednym wyjątkiem (rozdz. 141), który wydaje się być interpolacją, bezpośrednich odwołań do teologii chrześcijańskiej.

*****

Izajasz Anachoreta - trudno jednoznacznie zidentyfikować autora naszego dzieła. Wedle dwóch opinii chodzi albo egipskiego mnicha, który był związany ze środowiskiem abba Pojmena, ale na jakimś etapie życia opuścił Egipt i zmarł w Palestynie; zwolennicy tego poglądu nazywają naszego autora Izajaszem ze Sketis. Drugi pogląd głosi, że chodzi o monofizyckiego mnicha palestyńskiego, autora licznych dzieł ascetycznych, który żył w rejonie Gazy; przedstawiciele tej szkoły piszą z kolei o Izajaszu z Gazy. Na dzień dzisiejszy trudno określić, kto jest autorem tekstu zamieszczonego w "Filokalii". Dlatego też, za edycją ateńską, nazywamy go tutaj neutralnie Izajaszem Anachoretą i przyjmujemy, że żył w V w.