Homo capax, capax hominis. Из вопроса антропологии

Homo capax, capax hominis. Z problematyki antropologicznej w późnej twórczości Adama Mickiewicza

Autorzy: Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

cena: 26,90 zł

Tytuł Homo capax, capax hominis – odnoszący się do dwóch z trzech głównych idei zaczerpniętych z myśli poety – ma podpowiedzieć, że Mickiewiczowski projekt antropologii, o której mowa w podtytule, opiera się na teologii. By to wyeksponować, poddałam analizie jego twórczość z lat 30. i 40. XIX w. Są to głównie Zdania i uwagi (tworzone w latach 1833–1835, opublikowane w 1836 i 1844), które odczytuję jako świadectwo dróg duchowych Mickiewicza oraz wyłaniającej się z tych poetyckich przemyśleń jego rozwojowej religijności. To one są podstawowym materiałem, któremu się przyglądam i przez który patrzę na całokształt pracy twórczej polskiego romantyka. Uznaję je za zwieńczenie jego poszukiwań, ale i stylistyczny przełom, gdyż sposobem realizacji różnią się znacząco od innych utworów (formą zbliżone są do nich już tylko liryki lozańskie).

Trójdzielna konstrukcja książki została skupiona wokół trzech głównych koncepcji: homo capax, imago Dei oraz capax hominis. Sformułowanie homo capax Dei, które służy za podstawowe narzędzie w rozpoznawaniu Mickiewiczowskiej antropologii, zapożyczam (choć przeformułowuję i rozszerzam) z chrześcijańskiej nauki głoszącej, że człowiek jest „wychylony” ku transcendencji, a więc jest „otwarty” na Boga. Łączy się ona ściśle z ideą imago Dei, prezentującą człowieka jako obraz Boży. W takim ujęciu teologia i antropologia się uzupełniają – Bóg jest odpowiedzią na pytanie o człowieka, ale i człowiek – działający w świecie – jest odpowiedzią dla Boga.

Ze Wstępu do książki

SPIS TREŚCI

Wstęp. Mickiewicz: aktualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Rozdział I. Homo capax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

1. Mickiewicz kontra doktryna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

a. Filozofia jako idolatria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

b. Filozofia prawdziwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

2. Odczarować odczarowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

a. Rozczarowanie oświeceniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

b. Etapy racjonalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

3. Podmiot romantyczny po przejściach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

a. Brak i słabość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

b. Pragnienie i zdolność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

4. Trzecia droga: między filozofią a mistyką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

a. Intus-itio (mistyka filozoficzna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

b. Extra-itio (mistagogia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Rozdział II. Imago Dei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

1. Poznanie mistyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

a. Instaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

b. Ekstaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

2. Teologia apofatyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

a. Święte zaniemówienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

b. Nabożny paradoks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

3. Antropologia apofatyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

a. Ikonalność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

b. Duchologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

c. Pełnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

Rozdział III. Capax hominis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

1. Bóg po odczarowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

a. Emigrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

b. Gość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

2. Teologia słabego Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

a. Słabość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

b. Moc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

3. Piękne ryzyko stworzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

a. Igraszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

b. Synergia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

c. Hazard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

Nota bibliograficzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

ISBN: 978-83-7865-913-6

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 256

Format: 160 x 220 mm

Na każdą książkę wystawiamy paragon fiskalny lub fakturę VAT.

Książkę można odebrać osobiście w Gdańsku - Ujeścisko

Koszt dostawy jest stały bez względu na ilość zamawianych egzemplarzy!!!