Зверь самый худший

Bestia najgorsza

Bestia najgorsza i inne sny o wolności i miłości to literacki concept album: zbiór sześciu długich nowel, dowcipnych, ale nie ironicznych, pisanych na serio i bez taryfy ulgowej, odmiennych stylistycznie, ale krążących wokół tych samych tematów. Tytułowa Bestia najgorsza – to historia najsłynniejszego polskiego świętego i terrorysty w jednym, Jana Marii Korwina Pałuby, który wysadził Pałac Kultury; Pustynia rośnie – poruszające studium męskiego kryzysu, kronika niezasłużonego upadku; RP Productions – historia wytwórni filmowej specjalizującej się w kręceniu polskiego porno historycznego; Kwantowi kochankowie – romans kwantowy, dzieje pary akademików, których życie rozmazało się w superpozycji stanów; Strach. Historia rodzinna – saga rodziny Strachów, zrodzonych przez Potwora; i Żadna na ziemi rzecz – dostojewszczyzna young adult, czyli rozmowy o duszy nieśmiertelnej rozpisane na nastolatki, opowiadanie, które wygląda jak gotowy scenariusz do filmu.

Michał Cetnarowski to kolejny z pisarzy wywodzących się ze środowiska fantastów – po Szczepanie Twardochu, Łukaszu Orbitowskim, Wicie Szostaku, Jakubie Małeckim – który szturmem bierze „główny nurt”? Podobnie jak i tych pisarzy, autora bardziej zajmuje egzystencjalna sytuacja człowieka wrzuconego we współczesność niż doraźne rozpolitykowanie. W brawurowo napisanym zbiorze znajdziemy sporo niezwykłości, nietypowych bohaterów, nieprawdopodobnych koincydencji – i rzeczywistości lat 80.-90. XX wieku oraz pierwszych dekad nowego tysiąclecia, portretowanych językiem literackiego realizmu, z dbałością o wierność realiom i obyczajowy detal.

Bestia najgorsza… to gęsta proza psychologiczna, pisana poza utartymi kliszami, trudna do jednoznacznego zaszufladkowania, którą można czytać wciąż na nowo i doszukiwać się kolejnych znaczeń. Wieloznaczny literacki sen o miłości i wolności, podejmujący z czytelnikiem grę na najróżniejszych poziomach. Cetnarowski jawi się jako uważny obserwator tego, co w ludzkim życiu irracjonalne, ukryte pod kamuflażem codzienności, głęboko intymne.

Inteligentna literatura piękna dla dorosłych, która nie daje się streścić w jednym zdaniu.