Биология Т1 - обзор

Stare łacińskie powiedzenie: Tempom mutantur et nos mutamur in illis (czasy się zmieniają i my zmieniamy się wraz z nimi) mógłbym tutaj przetrawestować na Tempom mutantur et libres nutantur in illis (czasy się zmieniają, a książki wraz z nimi). Bo ci Czytelnicy, którzy przyzwyczaili się do podręcznika „Biologia-repetytorium dla kandydatów na akademie medyczne" i oczekiwali jego kolejnego, już jedenastego wydania - będą zdziwieni. Niby jest to ta książka, a jednak inna. Inny tytuł, więcej treści, szereg zmian. Otóż zmiany spowodowane są przede wszystkim nowym, innym sposobem (a właściwie istnieniem dwóch sposobów) przyjmowania młodzieży na studia medyczne. Jeden sposób jest stary i polega na zdawaniu egzaminu wstępnego (testowego). Tak przyjmowani będą kandydaci, którzy zdawali maturę do roku 2004 włącznie. Natomiast tych, którzy egzamin maturalny będą zdawać w nowy sposób (poczynając od roku 2005), egzamin wstępny ominie i staną się (lub nie staną) studentami w zależności od ocen maturalnych. A zatem oceny na egzaminie dojrzałości muszą być jak najlepsze. Książka została napisana tak, aby ułatwić zdanie obu egzaminów - jest w niej „Przewodnik po egzaminie testowym", są informacje przewidziane dla licealistów, aby mogli jak najlepiej zdać maturę. Drugi powód zmian to przekształcenia w zakresie wyższego szkolnictwa medycznego. Rozpoczęły się one wraz z połączeniem Akademii Medycznej w Krakowie z Uniwersytetem Jagiellońskim. Następnie powstał Uniwersytet Medyczny w Łodzi (z połączenia Akademii Medycznej i Wojskowej Akademii Medycznej), a ostatnio - Akademia Medyczna w Bydgoszczy stała się wydziałem lekarskim Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu. Zniknęły zatem trzy akademie medyczne, a podręcznik zawiera wiedzę przydatną dla każdego przyszłego studenta kierunków związanych z medycyną i biologią (zwłaszcza medyczną). Tom I, wydawca Medyk Sp. z o. o.

ISBN: 978-83-89745-85-9

SPIS TREŚCI

I. PRZEWODMNIK PO EGZAMINIE TESTOWYM

I.I Zalety egzaminów testowych w porównaniu z innymi formami egzaminów

I.II Typy zadań testowych

I.III Strategia i taktyka egzaminu testowego

I.III.I Taktyka egzaminacyjna

I.III.II Strategia egzaminacyjna

I.III.III. Uczenie się

1. ŻYCIE I JEGO DETERMINANTY

1.1 Przedmiot zainteresowań biologii

1.2 Ziemia – „planeta Życia”

1.3 Wymiary i różnorodność życia

1.4 Kosmiczne determinanty życia

1.4.1 Krążenie materii i przepływ energii

1.4.2 Słońce jako źródło energii

1.1.3 Promieniowanie kosmiczne

2. EWOLUCJA

2.1.Powstanie Wszechświata, materii, gwiazd i planet

2.2 Ewolucja świata organicznego

2.2.1. Prawidłowość ewolucji

2.2.2. Historia życia na Ziemi

2.2.2.1 Era archaiczna albo archeozoiczna

2.2.2.2. Era proterozoiczna

2.2.2.3. Era paleozoiczna

2.2.2.4. Antropogeneza

2.3. Ewolucjonizm

2.3.1. Karol Darwin (1809-1882)

2.3.2. Teoria Darwina (teoria doboru naturalnego)

2.3.3. Współczesne świadectwa przebiegu ewolucji z dziedziny fizyki, chemii, astronomii, geologii i paleontologii

2.2.4. Świadectwa ewolucji z dziedziny anatomii porównawczej

2.2.5. Świadectwa ewolucji z zakresu embriologii

2.2.6. Świadectwa ewolucji z dziedziny biochemii i fizjologii porównawczej

2.2.7. Świadectwa ewolucji z dziedziny rozmieszczenia organizmów na kuli ziemskiej

2.2.8. Współczesna teoria doboru naturalnego

2.4. Adaptacja – wynik ewolucji

2.4.1. Adaptacja w ujęciu ewolucyjnym

2.4.2. Adaptacja strukturalna i fizjologiczna

2.4.3. Adaptacje ochronne

2.4.4. Przystosowania jednego gatunku do drugiego

2.4.5. Wpływ człowieka na przebieg ewolucji

Zalecana literatura dodatkowa

3. STRUKTURA MOLEKULARNA ISTOT ŻYWYCH

3.1.1. Woda

3.1.2. Węglowodany

3.1.3. Aminokwasy i białka

3.1.4. Kwasy nukleinowe

3.1.5. Lipidy

3.1.6. Barwniki

Zalecana literatura dodatkowa

4. STRUKTURA MIKROSKOPOWA ORGANIZMÓW ŻYWYCH: KOMÓRKI I TKANKI

4.1. Metody badania komórek i tkanek

3.1.1. Podstawowe właściwości mikroskopu i rodzaje mikroskopów

3.1.2. Inne techniki stosowane w cytologii

3.2. Komórka

3.2.1. Kształt i wielkość komórek

3.2.2. Prokaryota i Eukaryota

3.2.3. Hialoplazma

3.2.4. Błony cytoplazmatyczna

3.2.5. Organele komórkowe

3.3. Podziały komórkowe

3.3.1. Amitoza

3.3.2. Mitoza

3.3.3. Mejoza

3.4. Tkanki zwierzęce

3.4.1. Tkanki nabłonkowe

3.4.1.1. Tkanki nabłonkowe okrywające

3.4.1.2. Nabłonek gruczołowy

3.4.1.3. Tkanka nabłonkowa zmysłowa

3.4.2. Tkanka łączna

3.4.2.1. Tkanki łączne właściwe

3.4.2.2. Tkanki łączne oporowe

3.4.2.3. Krew

3.4.3. Tkanka mięśniowa

3.4.3.1. Tkanka mięśniowa gładka

3.4.3.2. Tkanka mięśnia serca

3.4.3.3. Tkanka mięśniowa szkieletowa

4.4..4. Tkanki roślinne

4.5.1 Tkanki twórcze

4.5.2. Tkanki stałe

4.5.2.1 Tkanki okrywające

4.5.2.2. Tkanki miękiszowe

4.5.2.3. Tkanki mechaniczne

4.5.2.4. Tkanki przewodzące

4.5.2.5. Tkanki wydzielnicze

4.6. Narządy i układy

Zalecana literatura dodatkowa

5. METABOLIZM

5.1. Enzymy

5.1.1. Budowa i właściwości

5.1.2. Nomenklatura i klasyfikacja enzymów

5.1.3. Kinetyka reakcji i działanie enzymu

5.1.4. Inhibitory enzymów

5.1.5. Inne czynniki wpływające na czynniki na czynność enzymów

5.1.6. Lokalizacja enzymów w komórkach

3.2. Energia w komórce. Fosforylacja

5.2.1. Przenośniki energii

5.2.2. Fosforylacja

5.2.3. Fosforylacja u sinic i bakterii

5.2.4. Fosforylacja u Halobacterium

5.2.5. Chemosynteza

3.3. Szlaki przemian związków w komórce

3.3.1. Przemiany pirogronianu

3.3.2. Cykl krebsa

3.3.3. Asymilacja dwutlenku węgla u zwierząt

3.3.4. Przemiany węglowodanów

3.3.4.1. Rozpad glukozy – glikoliza

3.3.4.2. Glikoliza beztlenowa

3.3.4.3. Cykl pentozofosforanowy

3.3.4.4. Fotosynteza – faza nie wymagająca światła

3.3.4.4.1. Cykl Calvina

3.3.4.4.2. Asymilacja dwutlenku węgla u roślin C

3.3.4.4.3. Asymilacja dwutlenku węgla u bakterii fotosyntetyzujących

3.3.4.5. Fotooddychanie

3.3.5. Przemiany białek

3.3.5.1. Katabolizm aminokwasów. Dezaminacja

3.3.5.2. Cykl mocznikowy (ornitynowy)

3.3.5.3. Dekarboksylacja aminokwasów

3.3.5.4. Biosynteza białka

3.3.5.5. Wiązanie azotu atmosferycznego

3.3.6. Przemiany kwasów nukleinowych

3.3.7. Przemiany lipidów

3.3.7.1. Lipoliza u zwierząt

3.3.7.2. Lipoliza u zwierząt

3.3.7.3. Synteza lipidów

5.4. Regulacja metabolizmu komórki

5.4.1. Genetyczna regulacja syntezy enzymów

5.4.2. Cytoplazmatyczna regulacja metabolizmu

5.4.3. Odbieranie przez komórkę informacji z otoczenia

5.4.4. Transport przez błony

5.4.4.1. Dyfuzja i osmoza

5.4.4.2. Dializa

5.4.4.3. Transport ułatwiony i aktywny

5.4.4..4. Endocytoza o egzocytoza

6 DZIEDZICZNOŚĆ

6.1. Rozmnażanie bezpłciowe

6.1.1. Pączkowanie

6.1.2. Fragmentacja

6.1.3. Szczepienie

6.1.4. Sporulacja

6.2. Rozmnażanie płciowe

6.2.1 Istota rozmnażania płciowego

6.2.2. Rozmnażanie płciowe bakterii

6.2.3. Rozmnażanie płciowe organizmów eukariotycznych

6.2.4. Partenogeneza

6.2.5. Przemiana pokoleń

6.3. Podstawowe pojęcia genetyczne

6.4. Chromosomy

6.5. Mapowanie chromosomów

6.6. Prawa dziedziczenia

6.6.1. Pierwsze prawo Mendla

6.6.2 Drugie prawo Mendla

6.7. Mendlizm

6.8. Plejotropizm

6.9. Współdziałanie genów

6.10. Geny letalne

6.11. Dziedziczenie grup krwi u człowieka

6.11.1. Dziedziczenie czynnika Rh

6.12. Genetyka populacji

6.13. Chów krzyżowy

6.14. Dziedziczenie płci

6.14.1. Cechy sprzężone z płcią

6.14.2. Cechy związane z płcią

6.15. Geny a środowisko

6.16. Zmienność dziedziczna

6.16.1. Zmienność rekombinacyjna

6.16.2. Zmienność mutacyjna

6.16.2.1. Mutacje punktowe

6.16.2.2. Mutacje chromosomowe strukturalne

6.1.2.3. Mutacje garnituru chromosomalnego

6.1.2.4. Przyczyny mutacji

6.17. Genetyka człowieka – jej znaczenie dla medycyny

6.18. Eugenika i eufenika

6.19. Dziedziczenie pozachromosowe (cytoplazmatyczne)

6.20. Inżynieria genetyczna

Zalecana literatura dodatkowe

SKOROWIDZ