Описи старост Гродненского уезда, 1765 г.

Prezentowana książka to druga pozycja w opracowaniu Grzegorza Krupińskiego. Stanowią ją inwentarze starostw powiatu grodzieńskiego z 1765 roku. Wydanie 2 z drobnymi poprawkami i nową szatą graficzną ułatwiającą zapoznanie się z treścią.

Starostwa i dzierżawy były królewszczyznami, które kolejni królowie wydzierżawiali, najczęściej rozmaitym dygnitarzom. Podatek od uzyskiwanych dochodów, zwany kwartą, stanowił podstawę utrzymania wojska. Spis starostw i dzierżaw został przeprowadzony w 1765, po koronacji Stanisława Augusta. Miał spowodować zwiększenie wpływów do skarbu królewskiego. Lustratorzy objechali królewszczyzny i na podstawie regestrów gospodarczych i wizji lokalnej, ustalili wysokość należnych podatków.

Płacone podatki do pustego skarbu królewskiego znacznie wzrosły, a my dzięki temu możemy poznać imiona i nazwiska wymienionych gospodarzy i arędarzy,a także wysokości i wielkości należnych danin. Centrami starostw i dzierżaw były leżące na Suwalszczyźnie: Berżniki, Filipów, Przerośl, Sejwy, Wiżajny, Poluńce, Wersele, Bokszyszki, Poluńce, Pełejki.

Spisy obejmują także starostwo wasilkowskie, przewalskie, inwentarze łowiectwa i koniustwa Wielkiego Księstwa Litewskiego. Książka zawiera dodatki w postaci słowniczka staropolskiego, dziejów wymienionych starostw, władających nimi starostów i dzierżawców, indeks geograficzny oraz indeks nazwisk.

Ze względu na skąpy materiał metrykalny z XVIII wieku z obszaru powiatu grodzieńskiego książka ta może stanowić nieocenioną pomoc nie tylko dla historyków, ale również dla genealogów.