Марцин Гродский, Пантеон скептиков. Истоки ислама

Autor: dr Marcin Grodzki

Tytuł książki: "Panteon sceptyków. Przegląd współczesnych teorii naukowych poświęconych genezie islamu”

Rok: 2017

Stron: 414

Twarda okładka

Wydawnictwo: Katedra Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego

Nominowana do nagrody Polskiej Akademii Nauk za rok 2018

Spis treści

Słowo wstępne – Janusz Danecki …..........................................................11

Wprowadzenie …........................................................................................17

Szkoły krytyki naukowej w studiach nad wczesnym islamem i Koranem …......21

Szkoła sceptycyzmu w islamistyce ….........................................................26

Koran – casus specificus ….........................................................................30

Typologizacja tematyczna dyskursu nad wczesnymi dziejami islamu …..........39

Problem bazy źródłowej arabskiej i niearabskiej …..........41

Wybór teorii szkoły sceptycyzmu …..........................................................47

Rozdział I

Günter Lüling – islam nietrynitarną wiarą praojców …..............................49

W poszukiwaniu pierwotnej struktury Koranu ….......................................53

Najstarsza warstwa tekstu Koranu …..........................................................58

Druga warstwa tekstualna Koranu …..........................................................61

Prorocy anielskimi wysłannikami niebios …..............................................67

Islam rdzenną wiarą Abrahama i plemion …..............................................71

Trzecia i czwarta warstwa tekstu Koranu …...............................................74

Koran wyrazem zrywu wolności ducha …..................................................84

Mecca Mahometi …....................................................................................86

Postprofetyczny islam i instytucjonalizacja wiary ….................................89

Hellenizacja wiary praojców …..................................................................94

Teoria bez kontynuacji …............................................................................98

Rozdział II

John Wansbrough – studium krytyki tekstu Koranu …...............................102

Historia form literackich w islamistyce …..................................................103

Wansbrough a tradycyjna metodologia badań nad islamem …..................106

Modułowa struktura i niejednolity styl Koranu …......................................112

Warianty tekstu koranicznego ….................................................................119

Stabilizacja tekstu koranicznego ….............................................................128

Topografia narodzin islamu i stabilizacji tekstu Koranu …........................134

Od materiałów profetycznych, poprzez osobę proroka i sunnę do Koranu ..140

Wsteczna projekcja dziejów według schematów tradycji biblijnej …........146

Relacja Koran-sunna …..............................................................................149

Sakralizacja języka – ostatni etap kanonizacji Koranu …...........................151

Niereligijny charakter podbojów i szerszy problem niehistoriograficznego

charakteru literatury …................................................................................155

Wsteczna projekcja dziejów jako forma kształtowania tożsamości – dygresja ..159

Krytyka metody Wansbrough ….................................................................137

Rozdział III

Patricia Crone – eksperyment ze źródłami niemuzułmańskimi …..............165

Niehistoryczność źródeł tradycji religijnej ….............................................169

Brak ciągłości tradycji ustnej …..................................................................175

Hagaryzm zamiast tradycji islamu …..........................................................180

Hagareni, hidżra i historyczny Mahomet …................................................184

Od judeohagaryzmu do islamu …...............................................................188

Koran księgą Hagarenów …........................................................................191

Koncepcja poddaństwa Bogu a samarytanizm ….......................................193

Mekka w krainie Nabatejczyków …............................................................195

Mekkański handel …...................................................................................199

Geneza prawa religijnego ….......................................................................203

VII wiek n.e. pod obcym jarzmem …...........................................................206

Echa hagaryzmu ….....................................................................................208

Rozdział IV

Yehuda D. Nevo – geneza islamu oczyma izraelskiego archeologa …......214

Abrahamizm u korzeni islamu …...............................................................216

Wpływ judeochrześcijaństwa, „niesprecyzowany monoteizm” i narodziny

islamu ….....................................................................................................219

Napływ Arabów z południa i fikcja muzułmańskich podbojów …............223

Syro-Palestyna przed islamem …...............................................................228

Wschodnia polityka Bizancjum ….............................................................233

Lata 30. VII wieku – Arabowie sięgają po władzę …................................239

Przegląd źródeł niearabskich do historii islamu …....................................244

Wczesne losy arabskiej państwowości i osoba proroka Arabów …...........250

Geneza Koranu ….......................................................................................259

Rozdział V

Inârah – od filologicznej tezy Luxenberga, poprzez dogmatyczne

rozważania Ohliga, po numizmatyczne ustalenia Poppa ….......................268

Zapomniane dziedzictwo kultury syryjskiej w islamistyce …...................270

Koran odczytany na nowo ….....................................................................273

Metoda Luxenberga …...............................................................................276

Syryjski pismem źródłowym Koranu …....................................................287

Koran poematem nostalgicznym przesiedlonych Arabów ….....................293

Kreowanie religii wstecz ............................................................................301

Wydanie krytyczne – który tekst Koranu? …............................................304

‘Muzułmanie’ i ‘islam’ oczyma innowierców ….......................................307

Chrześcijańska symbolika monet imperium arabsko-muzułmańskiego ....314

Początku islamu na Półwyspie Iberyjskim …............................................324

Recepcja wyników badań …......................................................................337

Zakończenie…...........................................................................................342

Bibliografia...............................................................................................352

Indeks …....................................................................................................389