Между национальностью и местностью

Książka prezentuje wyniki badań etnograficznych, przeprowadzonych na pograniczu bułgarsko-gagauskim w Besarabii, a konkretnie w jej południowej części zwanej Budziakiem. Jest to obszar rozdzielony administracyjnie granicą mołdawsko-ukraińską, na którym od XVIII wieku osiedlali się bałkańscy wychodźcy, przede wszystkim z Bułgarii. W XIX wieku, ruch przesiedleńczy uzyskał wymiar formalno-prawny, określony przez carską Rosję jako tzw. "Osadnictwo zadunajskie".

W publikacji znajdują się prace poświęcone wybranym zagadnieniom z historii i kultury mieszkańców wspomnianego regionu, przede wszystkim Gagauzów i Bułgarów. Dotyczą one zarówno historii osadnictwa, etnogenezy Gagauzów, Sytuacji Bułgarów, kwestii etnicznych, jak też folkloru i tradycyjnej kultury. Wiele miejsca poświęcono powiązaniom etnokulturowym, ludowej demonologii, prawu zwyczajowemu, obrzędowości pochówkowej, tożsamości terytorialnej czy wreszcie tradycyjnemu budownictwu.

Spis treści

Informacja o autorach

Jarosław Derlicki – Wstęp

Jerzy Hatłas – Przesiedlenia ludnościowe z Półwyspu Bałkańskiego do Besarabii w XVIII i XIX wieku oraz kwestia etnogenezy Gagauzów

Jerzy Hatłas – Bułgarzy w Republice Mołdowy

Wojciech Lipiński – Gagauzi i Bułgarzy z ukraińskiego Budziaku.Oblicza sąsiedztwa

Jarosław Derlicki – Zmierzch konfliktu czy jego ukryte trwanie? Bułgarsko-gagauska wieś Kirsowo

Witalij Syrf – Tradycyjne wyobrażenia demonologiczne w kulturze ludowej Gagauzów besarabskich

Wiaczesław Stepanow – Kilka uwag o bułgarskiej demonologii i wiedzy ludowej

Diana Nikogło, Wiaczesław Stepanow – Tradycyjne praktyki pochówkowo-zaduszkowe Gagauzów

Elizaweta Kwilinkowa – Wpływy południowosłowiańskie w gagauskim folklorze pieśniarskim

Witalij Syrf – Tradycja ustno-epicka Gagauzów besarabskich w aspekcie porównawczym

Elizaweta Kwilinkowa – Cechy wspólne i różnice regionalne w gagauskiej obrzędowości kalendarzowej

Elizaweta Kwilinkowa – Prawo zwyczajowe Gagauzów w XIX i pierwszej połowie XX wieku

Diana Nikogło – Cechy etnodyferencjacyjne w poezji Stiepana Kurogło

Witalij Syrf – Gagausko-bułgarskie paralele etnokulturowe

Ewdokia Soroczanu – Bożonarodzeniowe nazwy w bułgarskiej i gagauskiej obrzędowości kalendarzowej

Diana Nikogło – Przejawy tożsamości terytorialnej Bułgarów i Gagauzów w twórczości poetyckiej

Natalia Duszakowa – Gospodarstwo i domostwo w bułgarskiej i gagauskiej spuściźnie Mołdawii i południowej Ukrainy. Tradycje i współczesność