Обучение оратора КВИНТИЛИАНА [BN II.62. 1951]

Tytuł: Kształcenie mówcy (Księgi I., II. i X.), seria wydawnicza – „Biblioteka Narodowa. Seria II. Nr 62.”.

Autor: KWINTYLIAN, przełożył i opracował Dr Mieczysław Bożek (Adiunkt Uniwersytetu Jagiellońskiego).

Wydawca: Wydawnictwo Zakładu Narodowego Im. Ossolińskich, Wrocław (czerwiec) 1951. CII+347 strony, zdjęcia we wklejce, oprawa miękka, format 13x18,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (okładka ponownie doklejona do bloku) – poza tym stan OK.

Marcus Fabius Quintilianus (ok. 35 – ok. 96) – rzymski retor i pedagog w dziedzinie teorii wymowy. Pierwszy płatny z kasy państwowej nauczyciel retoryki. Kwintylian urodził się w Calagurris (obecnie Calahorra w Hiszpanii) i z zawodu był adwokatem. Najprawdopodobniej także jego ojciec był retorem. Został kierownikiem pierwszej państwowej szkoły retorycznej, założonej przez Wespazjana. Natomiast cesarz Domicjan zaangażował Kwintyliana na nauczyciela synów swojej siostrzenicy, Domitilli.

Jego najważniejsze dzieło w 12 księgach „Kształcenie mówcy” (łac. „Institutionis oratoriae libri XII”) zawiera nie tylko teorię wymowy, ale i uwagi o wychowaniu oraz ideał nauczyciela. Rękopis z pełnym dziełem Kwintyliana odkrył (w opactwie Sankt Gallen w Szwajcarii) i rozpropagował włoski humanista Poggio Bracciolini w roku 1416, choć różne wersje tekstu znane były już od wieku IX.

Według Kwintyliana mowa powinna uczyć, bawić i motywować. Podczas wygłaszania mowy niezwykle istotna jest gestykulacja, bez której przemówienie jest nieudolne. Aby poprawnie zbudować mowę, należy uwzględnić następujące elementy:

• inventio – zebranie materiału;
• dispositio – skomponowanie materiału;
• elocutio – nadanie odpowiedniej formy stylistycznej;
• memoria – zapamiętanie mowy;
• actio – wygłoszenie mowy.

Dobry mówca powinien być dobrze wykształcony, znać teorię wymowy, a także mieć nieposzlakowane zasady moralne. Za wzór wymowy stawiał Cycerona (który skądinąd był też najsławniejszym rzymskim teoretykiem wymowy i to na jego pracach przeważnie bazował Kwintylian).

Kwintylian dowodził, że wychowanie zbiorowe przynosi o wiele więcej korzyści niż nauczanie prywatne, argumentując to tym między innymi, że przyszły mówca będzie żył wśród ludzi, więc jak najwcześniej powinien się do tego przyzwyczajać. Zwracał uwagę na zawierane w szkole przyjaźnie, które łączą ludzi na całe życie. W szkole uczniowie uczą się nie tylko od nauczyciela, ale i od siebie nawzajem. Te i inne jego wywody przyczyniły się do upowszechnienia idei zbiorowego nauczania w Rzymie.

Przedstawiona przez niego pierwsza teoria szkoły publicznej powinna spełniać następujące warunki:

• odpowiednio dostosowany do wieku uczniów program nauczania,
• dobry nauczyciel,
• stosowanie przemienności lekcji,
• robienie przerw między lekcjami,
• zapewnienie uczniom wypoczynku.

Kwintylian został obdarzony godnością konsula przez Domicjana za zasługi w dziedzinie nauczania. Do jego uczniów należał Pliniusz Młodszy. [za https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwintylian].

Treść:

Wstęp. Napisał Mieczysław Brożek;

Bibliografia;

Kształcenie mówcy.

- Polecam!