ПОЛЬСКИЕ САНКТУАРИИ. Адам Буяк, Чеслав Рышка

Sanktuaria katolickie istnieją na całym świecie, ale nigdzie nie notuje się takiego ich rozkwitu jak w Polsce – tak było w dawnych wiekach, tak jest i teraz.

Gdy na świecie kościoły są zamykane lub wzorem bolszewickim przekształcane na magazyny, muzea lub galerie wystawowe, w naszym kraju pobożność ludowa kwitnie i nieustannie się rozwija. Sanktuaria są to świątynie, w których w sposób szczególny czczony jest Jezus Chrystus, Maryja lub święci Kościoła katolickiego, wyobrażeni figurą bądź obrazem, symbolizowani relikwiami. Już w Starym Testamencie podobnie upamiętniano miejsca, w których objawiał się Bóg.

Sanktuaria notują wzmożony kult i wielką aktywność duszpasterską. Często łączą funkcje parafialne lub katedralne. Dzielą się na trzy kategorie: diecezjalne, powoływane przez miejscowego biskupa, narodowe, ustanawiane decyzją episkopatu, oraz międzynarodowe (światowe), mianowane przez Stolicę Apostolską.

Najwięcej jest sanktuariów Maryjnych (ok. 70 proc.), następnie sanktuariów upamiętniających świętych i błogosławionych (ok. 20 proc.); sanktuaria Pańskie stanowią ok. 10 proc. Stan ten oddaje również niniejszy album poświęcony obiektom polskim. Jest to pierwsze dzieło edytorskie o takim zakresie; wybitny artysta Adam Bujak sfotografował aż 160 sanktuariów w przeróżnych regionach kraju.

Nie są to oczywiście wszystkie obiekty, ale praca i tak jest potężna – oddaje zarówno stan, jak i jakość pobożności w Polsce. Ze zdjęć dowiadujemy się ponadto, jak wielkim rezerwuarem wspaniałej sztuki narodowej z różnych epok są sanktuaria, które przez wieki podtrzymują ducha wiary i patriotyzmu, utrwalają tradycję, przechowują pamięć o rodzimej kulturze, umacniają naszą polską tożsamość.

Towarzyszący fotografiom tekst znawcy tematyki kościelnej i pisarza Czesława Ryszki świetnie uzupełnia naszą wiedzę zarówno o idei sanktuariów, jak i o poszczególnych obiektach. Lektura tej książki dostarczy wielkich przeżyć każdemu Polakowi, a dla cudzoziemców będzie efektownym wizerunkiem naszej Ojczyzny.

Autorzy:

• Adam Bujak,
• Czesław Ryszka

liczba stron:       384

obwoluta:           tak

format: 23,5 cm x 31 cm

papier:  kreda

oprawa:               twarda

data wydania:   29-04-2021

ISBN:     ISBN 978-83-7553-314-9

EAN:      978-8375533149

Kup tę publikację bezpośrednio od wydawnictwa Biały Kruk!

Fragment książki:

Z chwilą przyjścia Jezusa na świat pierwsze miejsca święte chrześcijaństwa znajdowały się tam, gdzie upłynęło Jego ziemskie życie – należałoby wręcz powiedzieć, że cała Palestyna jest wielkim sanktuarium. Człowiek odczuwa tam wielką tęsknotę za oglądaniem „Świętego Oblicza”.

Wraz z rozwojem chrześcijaństwa, a na początku głównie za sprawą prześladowań, sanktuariami stały się groby apostołów i męczenników, zwłaszcza groby św. Piotra i św. Pawła w Rzymie. Kolejno dołączały do nich miejsca nadzwyczajnych objawień czy innych zjawisk nadprzyrodzonych, w tym głównie ukazania się Najświętszej Panny Maryi, a także miejsca kultu krzyży, figur i obrazów Jezusa Chrystusa, Matki Bożej i świętych. Wraz z powstawaniem nowych zakonów zaczęto budować sanktuaria na grobach założycieli i patronów, a także tam, gdzie się uświęcili i otrzymali szczególne łaski od Boga.

Właśnie w takich miejscach budowano kościół lub inny budynek sakralny, przeznaczony do publicznego sprawowania kultu, w którym wierni zyskiwali możliwość otrzymania odpustów i innych łask. Jak podkreśla Kodeks Prawa Kanonicznego (k. 1234), w sanktuarium należy zapewnić wiernym obfitsze środki zbawienia, do których należą: gorliwe głoszenie Słowa Bożego, ożywienie życia liturgicznego (w tym zwłaszcza sprawowanie Eucharystii i pokuty) oraz podtrzymywanie zatwierdzonych form pobożności ludowej. Podstawowym warunkiem uznania danego miejsca świętego za sanktuarium jest jego kanoniczne zatwierdzenie. Należy dopowiedzieć, że zespół przyczyn, które się złożyły na powstanie i rozwój danego sanktuarium, posiada wartość względną, nie jest przedmiotem wiary.

Nie oddaje się czci samym obrazom czy relikwiom, ale osobom, do których się one odnoszą, a przez ich pośrednictwo samemu Bogu. Zawsze bezpośrednim celem jest Bóg, a teologia, jak i praktyka pobożnościowa, akcentuje w sanktuariach zasadę, aby kult prowadził do Jezusa. W tych miejscach daje się ludziom Syna Bożego, pomaga odrodzić się duchowo. Chodzi o pełniejsze uwielbienie Boga oraz uświęcenie człowieka.