ОРЕЛ, ЛЕВ И КРЕСТ. ИСТОРИЯ ТРЕХ МОРСКИХ СТРАН т.1. Проф. Войцех Рошковский

Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem w poprzek całego kontynentu zapadła żelazna kurtyna – tymi słynnymi słowami Winston Churchill opisał nową rzeczywistość geopolityczną po drugiej wojnie światowej. Ten kawałek świata nazywany bywa Międzymorzem, zaś dzisiaj coraz częściej można spotkać się z nazwą Trójmorza (Czarne – to trzecie morze).

Dotychczas był on prezentowany bez Ukrainy, Białorusi i Mołdawii, co stanowi nienaturalny podział; jest to zdanie także autora tej książki. Obecnie mieszka na tym terenie blisko 200 milionów ludzi, których łączy wspólne doświadczenie historyczne, ale często dzieli nieznajomość sąsiednich kultur i tradycji. Cóż bowiem wiedzą np. Estończycy o Bułgarach, Polacy o Słoweńcach czy Węgrzy o Łotyszach? Jest rzeczą charakterystyczną, że najobszerniejsza literatura dotycząca tego regionu powstała w języku… niemieckim, stworzona zresztą z punktu widzenia interesów Rzeszy.

Postanowił temu nieco zaradzić wybitny historyk i pisarz prof. Wojciech Roszkowski. W swym najnowszym, dwutomowym dziele opisuje bogatą historię państw i narodów Międzymorza, które ostatnie wieki spędziły w potrzasku ścierających się potęg niemieckiej i rosyjskiej, a wcześniej jeszcze tureckiej. Najskuteczniejszym kontrprojektem do tych despotycznych imperiów była, rzecz jasna, Rzeczpospolita oparta na zasadach staropolskiej wolności. Jest ona ważnym elementem tej książki.

Napisane wartkim językiem i pięknie ilustrowane dzieło prof. Roszkowskiego wypełnia lukę informacyjną i badawczą oraz prezentuje nasz punkt widzenia na region Międzymorza. Autor zabiera nas w fascynującą podróż po dziejach tej być może najmniej znanej, a zarazem niezwykle bogatej historycznie i różnorodnej części kontynentu europejskiego.

Pierwszy tom tego dwuczęściowego dzieła obejmuje historię krajów Trójmorza od zarania do początku XX w. Drugi tom skupia się na ostatnich stu latach i czasach współczesnych. Wzajemne poznanie i wytworzenie świadomości wspólnego interesu jest pilnym zadaniem; książka prof. Roszkowskiego bardzo do tego się przyczynia.

Autor: Wojciech Roszkowski

liczba stron:       512

obwoluta:           nie

format: 16,5 x 23,5 cm.

oprawa:               twarda

data wydania:   2022

ISBN:     ISBN 978-83-7553-362-0

EAN:      9788375533620

Kup tę książkę bezpośrednio od wydawnictwa Biały Kruk!

Fragment książki:

Jeśli przyjąć, że fundamentami tożsamości narodowej są język, religia i historia, to każdy z tych fundamentów odgrywa inną rolę w tożsamości poszczególnych narodów. Dotyczy to wszystkich narodów, także tych z Europy Środkowo-Wschodniej. Obecnie realizowany projekt Trójmorza (zwanego także Międzymorzem) obejmuje znaczną część regionu określanego dotąd jako Europa Środkowo-Wschodnia. Powstaje więc pytanie, jaki jest stosunek między tymi dwoma określeniami i w jaki sposób realizacja projektu Trójmorza może wpłynąć na istotę Europy Środkowo-Wschodniej.

Dotąd nie było pełnej zgody co do identyfikacji regionu zwanego Europą Środkowo-Wschodnią, Europą Środkowowschodnią czy też Europą Środkową lub Europą Wschodnią. Najczęściej stosowana obecnie identyfikacja tego regionu dotyczy historycznego rozwoju ziem leżących dziś między Niemcami a Rosją. Należy jednak pamiętać, że pojęcie „Rosja” zostało upowszechnione dopiero w XVIII wieku przez propagandę cara Piotra I. Nie należy go też mylić z Rusią.

Wcześniej można było jedynie mówić o Księstwie Moskiewskim; wschodnia granica Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod koniec wieku XVI i w pierwszej połowie wieku XVII była oddalona od samej Moskwy o nieco ponad 200 km. W tych rozważaniach nie chodzi nam jednak głównie o geografię, ale raczej o język i historię. Wprawdzie niektóre regiony europejskie, takie jak Skandynawia czy kraje śródziemnomorskie, różnią się znacznie od reszty Starego Kontynentu ze względu na położenie geograficzne, ale Europy Środkowo-Wschodniej dotyczy to w mniejszym stopniu. Mamy tu bowiem zarówno kraje położone na Nizinie Środkowoeuropejskiej, jak i wokół Karpat oraz na wybrzeżach Morza Czarnego i Adriatyckiego.

Geografia i klimat odegrały pewną rolę w ukształtowaniu kultur północnych części regionu, a Nizina Środkowoeuropejska ułatwiała ekspansję na zachód kolejnych fal migrantów ze wschodu, którzy potem wędrowali na południe. Oddalenie od oceanów z kolei spowodowało, że tworzące się tu państwa nie miały ciągot do ekspansji zamorskiej. W epoce nowożytnej położenie geograficzne było głównie ważne ze względu na imperialne działania rosyjskie i niemieckie.