Оружие и костюмы польских рыцарей в средние века.

Tytuł: Broń i strój rycerstwa polskiego w średniowieczu.

Autor: Andrzej Nadolski, ilustrował Andrzej Klejn.

Wydawca: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo, Wrocław 1979. 128 stron, rysunki (część barwnych) w tekście, zdjęcia (65) we wklejkach, oprawa twarda tekturowa, lakierowana, format 20,5x25,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (brak czołowej wyklejki od strony tekstu [zastąpiona kartą w kolorze białym]; okładka wzmocniona do bloku tekstu za pomocą taśmy papierowej– poza tym stan OK.

Broń i strój rycerstwa polskiego w średniowieczu: Naiwne sformułowania, zabawne skróty myślowe wychodzące spod uczniowskiego pióra od lat budzą swym nic zamierzonym komizmem wesołość dorosłego czytelnika. Zdarza się jednak, że przedstawiciel świata „starszych” od śmiechu przechodzi do refleksji i dostrzega, że wcale nic tak to łatwo wyrazić trafnie myśl, która w dziecinnej czy młodzieżowej wersji ubawiła go serdecznie.

Choćby z tym rycerzem - odpowiedź na to pytanie nasuwa się natychmiast, jeśli przypomnimy, że nasz „rycerz” to spolonizowany niemiecki „Ritter”, co, jak wiadomo oznacza po prostu „jeźdźca”. Jeźdźcem jest także francuski „chevalier” (skąd nasz „kawaler” i „kawaleria”) i hiszpański „caballero”. Wynika z tego, że bez konia nic ma rycerza, że właśnie koń. bardziej niż ów hełm. miecz czy pancerz, decyduje o przynależności swego posiadacza do rycerskiego stanu.

Aby upewnić się, sięgnijmy do podręcznego źródła wszelkiej wiedzy, do encyklopedii. W 10 tomie wielkiego wydawnictwa PWN znajdziemy odpowiednie hasło opracowane przez profesora Geremka i dowiemy się, że rycerstwo to „warstwa wojowników stanowiąca elitę społeczeństwa feudalnego wieków średnich”, a nadto, że do powstania owego rycerstwa przyczynił się „Wzrost znaczenia konnicy w Europie od VIII w.”

Na pozór wszystko już jest jasne. Jeśli jednak rozejrzymy się nieco szerzej, wnet powstają wątpliwości. Czyż pana Wołodyjowskiego z Sienkiewiczowskiej „Trylogii” nie nazywano „małym rycerzem”? Tymczasem i z treści książki, i z ekranowych obrazów Jerzego Hoffmana jasno wynika, że wprawdzie znakomity szermierz zagończyk wojował konno, a jako szlachcic należał do elity swego społeczeństwa, ale nic nie miał wspólnego ze średniowieczem, z którym profesor Geremek wiąże istnienie rycerstwa. W dodatku, jeśli porzucając beletrystykę, sięgniemy do oryginalnych, urzędowych dokumentów, powstałych w czasach jeszcze późniejszych niż lata siedemnastowiecznego Potopu, przekonamy się, że określenia „rycerz”, „rycerstwo” nie należą tam bynajmniej do rzadkości. „Mam oddać w imieniu Towarzystwa naszego cześć winną rycerzom, którzy w obronie ojczyzny polegli”, oświadczał prezes Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, Stanisław Potocki, na uroczystym posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk, zwołanym po zakończeniu zwycięskiej wojny z Austrią w r. 1809. W dwadzieścia lat później wtórował mu generał Chłopicki w swej odezwie z dn. 5 grudnia 1830 r.: „...Ja dziś wam, Polacy, wam, mężne rycerstwo polskie, oświadczam, iż ...biorę na siebie urząd Dyktatora”...

Spis treści:

Wstęp;

• Na śladach rycerskiej przeszłości;
• Pancerni średniowiecza;
• Zakuci w stal;
• W podróży, na łowach, w szrankach;

Bibliografia;

Wykaz skrótów;

Explanation of illustrations;

List of abberviations;

Ilustracje.

- Polecam!